Jan Weyssenhoff (generał)

Jan Weyssenhoff
	generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	11 kwietnia 1774 ; Andżelmujża
Data i miejsce śmierci	19 maja 1848 ; Samoklęski
	Przebieg służby
Lata służby	1789 – 1831
Siły zbrojne	Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego; Armia Księstwa Warszawskiego; Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-rosyjska 1792, insurekcja kościuszkowska, wojny napoleońskie, powstanie listopadowe
	Odznaczenia

Jan Weyssenhoff herbu Łabędź (ur. 11 kwietnia 1774 w Andżelmujży, zm. 19 maja 1848 w Samoklęskach) – generał dywizji, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792, insurekcji kościuszkowskiej, wojen napoleońskich, powstania listopadowego.

Życiorys

Pochodził z niemieckiej rodziny Weissów, która już w XVII wieku uległa pełnemu spolszczeniu^[1].

Służbę wojskową rozpoczął 14 grudnia 1789 w stopniu podporucznika w 8 regimencie pieszym litewskim. Uczestniczył w wojnie 1792, awansując 13 sierpnia na porucznika. Po zwycięstwie targowiczan działał w sprzysiężeniu insurekcyjnym w Wilnie. W czasie powstania kościuszkowskiego był adiutantem Jakuba Jasińskiego, na tym stanowisku awansował na kapitana. Przeniesiony następnie do 8 pułku jazdy litewskiej w stopniu majora. Po upadku powstania pozostawał poza wojskiem.

20 grudnia 1806 zaciągnął się do wojska Księstwa Warszawskiego jako adiutant gen. Jana Henryka Dąbrowskiego w stopniu szefa szwadronu. 23 lutego 1807 major w 12 pułku piechoty, a 29 lipca 1808 awansował na pułkownika, dowódcę pułku. Uczestniczył w kampanii austriackiej 1809 i moskiewskiej 1812. W 1810 został członkiem loży wolnomularskiej Przesąd Zwyciężony. 3 lutego 1813 mianowany generałem brygady jako dowódca brygady jazdy. Na czele brygady uczestniczył w kampanii saskiej 1813, w czasie której trafił do niewoli w Dreźnie.

Po uwolnieniu w armii Królestwa Polskiego. 20 stycznia 1815 został dowódcą brygady ułanów, a następnie dowódcą dywizji jazdy. 3 września 1826 awansował na generała dywizji. W roku 1830 zaliczono mu 28 lat i 2 miesiące „nieskazitelnej” służby wojskowej. Po wybuchu powstania listopadowego początkowo pełnił funkcję dowódcy dywizji jazdy; 23 stycznia 1831 objął dowództwo całej jazdy wojsk powstańczych, lecz już 26 lutego został przeniesiony z tego stanowiska, pod pretekstem wieku, na organizatora rezerw w krakowskim.

Po upadku powstania został zesłany do Kostromy. Zwolniony z niewoli w 1833, powrócił w Lubelskie, do Samoklęsk, które zakupił od Czartoryskich w 1824. Zmarł tam, pochowany został w przykościelnej kaplicy rodowej w Kamionce. Pamiętnik generała Jana Weyssenhoffa z portretem autora wydał Józef Weyssenhoff, Warszawa: Gebethner i Wolff; Kraków: G. Gebethner i Spółka, 1904.

Odznaczenia

Był odznaczony Legią Honorową IV i V klasy^[2], Orderem Virtuti Militari III klasy, Orderem Żelaznej Korony III klasy, Orderu Świętej Anny I klasy, Orderu Świętego Włodzimierza II klasy^[3]. W Królestwie Kongresowym został kawalerem Orderu Świętego Stanisława I klasy w 1819 roku^[4]. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 25 lat służby^[5].

Zobacz też

Przypisy

↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, Wyd. MON, warszawa 1988, s. 173.
↑ Waldemar Karczmarczyk: Jan Weyssenhoff (1774-1848), napoleon.org.pl
↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 1.
↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu św. Stanisława (1. XII. 1815-29. XI. 1830), w: Miesięcznik Heraldyczny, nr 5, r. IX, Warszawa, sierpień 1930, s. 98.
↑ Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

Linki zewnętrzne

Biografia Jana Weyssenhoffa
Pamiętnik generała Jana Weyssenhoffa (1904) w bibliotece Polona

[1] Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, Wyd. MON, warszawa 1988, s. 173.

[2] Waldemar Karczmarczyk: Jan Weyssenhoff (1774-1848), napoleon.org.pl

[3] Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 1.

[4] Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu św. Stanisława (1. XII. 1815-29. XI. 1830), w: Miesięcznik Heraldyczny, nr 5, r. IX, Warszawa, sierpień 1930, s. 98.

[5] Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

[1]