Przejdź do zawartości

Jan W. Morthenson

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan W. Morthenson
Imię i nazwisko

Jan Wilhelm Morthenson

Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1940
Örnsköldsvik

Pochodzenie

szwedzkie

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

kompozytor

Jan Wilhelm Morthenson[1][2][3] (ur. 7 kwietnia 1940 w Örnsköldsvik[1][2][3]) – szwedzki kompozytor.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Sztokholmie u Runara Mangsa (1956–1960) i Ingvara Lidholma (1960–1961)[1]. Uczył się też muzyki elektronicznej u Gottfrieda Michaela Koeniga (1961) i kompozycji u Heinza-Klausa Metzgera (1963–1964)[1]. Od 1961 do 1966 roku studiował muzykologię i estetykę na Uniwersytecie w Uppsali[1]. W 1963 roku uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[1][3]. W 1971 roku jako stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst przebywał w Berlinie Zachodnim[1]. W latach 1973–1975 był przewodniczącym szwedzkiej sekcji Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej[1].

Był autorem pracy Nonfigurative Musik (1966)[1][3].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

W latach 60. XX wieku stworzył koncepcję tzw. muzyki niefiguratywnej, w której dominowało czyste brzmienie, natomiast rytm, harmonia, dynamika i melodyka sprowadzone zostały do poziomu zerowego[1]. W latach 70. zmienił swój styl muzyczny, tworząc tzw. muzykę egzystencjalną, przeciwstawiającą irracjonalny subiektywizm pozytywistycznemu formalizmowi[1]. W swoich kompozycjach wykorzystywał najnowsze zdobycze techniki, eksperymentując z projekcją światła i obrazu, syntetycznymi dźwiękami z taśmy i laserami[1].

Wybrane kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

  • Sinfonia da camera (1960)
  • Coloratura I na smyczki i taśmę (1960)
  • Coloratura II na orkiestrę (1960)
  • Wechselspiel I na wiolonczelę (1960)
  • Wechselspiel II na flet i 3 głośniki (1961)
  • Wechselspiel III na fortepian i perkusję (1961)
  • Some of these na organy (1961)
  • Interjections na perkusję (1961)
  • Canzona na 6 grup chóralnych, perkusję i głośniki (1961)
  • Chains-Mirrors na sopran z taśmy (1961)
  • Some of these... na organy (1961)
  • Courante I–III na fortepian (1962)
  • Pour Madame Bovary na organy (1962)
  • Coloratura III na orkiestrę kameralną (1962–1963)
  • Coloratura IV na orkiestrę (1963)
  • Antiphonia I na orkiestrę (1963)
  • Antiphonia II na orkiestrę kameralną (1963)
  • Encores na organy (1964)
  • Eternes na organy (1965)
  • Epsilon-Erdani na taśmę (1967)
  • Neutron Star na taśmę (1967)
  • Spoon River na taśmę (1967)
  • Decadenza I na organy i taśmę (1968)
  • Ionosphères na taśmę (1969)
  • Zero na taśmę (1969)
  • Ultra na taśmę (1970)
  • Decadenza II na orkiestrę, taśmę i film (1970)
  • Antiphonia III na orkiestrę kameralną (1970)
  • Colossus na harfę, fortepian, perkusję, orkiestrę, taśmę, projekcję diapozytywów i film (1970)
  • Farewell na organy (1970)
  • Senza na smyczki (1970)
  • Labor na orkiestrę kameralną (1971)
  • Life na tenora, orkiestrę i grupę instrumentalną (1972)
  • Video I na 8 instrumentów smyczkowych solo (1972)
  • Down na flet (1972)
  • Alla marcia na chór żeński, orkiestrę, taśmę i 8 stroboskopów (1972–1973)
  • environment dźwiękowy dla miasta Bonn Citydrama na różne zespoły (1973)
  • 5 Pieces na orkiestrę (1973)
  • Soli na kwintet dęty (1974)
  • Unisono na fagot i klawesyn lub harfę (1975)
  • Morendo na chór, orkiestrę i taśmę (1977)
  • Musica nera na 9 instrumentów, taśmę i projektor (1979)
  • Kindertotenlieder na kwintet dęty i taśmę (1979)
  • Musica viva na zespół instrumentów, taśmę i projektor (1979)
  • Koncert organowy (1981)
  • opera radiowa Trauma (1981)
  • Energia I na zespół symfoniczny (1984)
  • 1984 na orkiestrę i środki elektroniczne (1984)
  • Strano na kwintet dęty i taśmę (1985)
  • Materia na sopran, chór, syntezator i organy (1985)
  • Après Michaux na kwartet smyczkowy (1985)
  • Paraphonia na orkiestrę (1987)
  • Once na klarnet, wiolonczelę i fortepian (1988)
  • Silence XX na laser i taśmę (1988)
  • Contra na orkiestrę kameralną (1990)
  • Interior Drums na 6 perkusji (1997)
  • Estonia na orkiestrę smyczkową (1997)
  • Sonora na gitarę i orkiestrę smyczkową (1999)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 378–379. ISBN 83-224-0656-8.
  2. a b c Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2516. ISBN 0-02-865529-X.
  3. a b c d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 611. ISBN 0-674-37299-9.