Jan Maria Gisges

Jan Maria Gisges
Imię i nazwisko	Jan Maria Gisges Gawronski
Data i miejsce urodzenia	15 stycznia 1914 ; Nisko
Data i miejsce śmierci	17 grudnia 1983 ; Warszawa
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki	literatura
	Ważne dzieła
	Śmiech
	Odznaczenia

Jan Maria Gisges (ur. 15 stycznia 1914 w Nisku, zm. 17 grudnia 1983 w Warszawie) – polski poeta, prozaik oraz autor sztuk scenicznych.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Romana Gisges Gawrońskiego i Henryki z domu Reder^[1]. Ukończył szkołę średnią w Kielcach. W latach 1934–1939 studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim.

W czasie wojny pracował jako robotnik, brał czynny udział w walce z okupantem. Więziony w hitlerowskich obozach koncentracyjnych: Auschwitz-Birkenau (1943–1945), Buchenwald, Ohrdruf, Flossenbürg.

Od 1945 należał do Stronnictwa Ludowego, później do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1945–1949 przebywał w Kielcach, gdzie był pracownikiem Urzędu Wojewódzkiego. Organizował życie kulturalne i literackie w Kielcach, był też redaktorem regionalnego miesięcznika „Cychry”. Debiutował w 1949 na łamach prasy jako poeta. Od 1949 mieszkał w Warszawie, gdzie pracował na stanowisku Naczelnika Wydziału Literatury Ministerstwa Kultury i Sztuki. W latach 1957–1960 należał do zespołu redakcyjnego tygodnika „Orka”. Był wieloletnim działaczem Związku Literatów Polskich. Był również wieloletnim współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa (TW „Maria”, „Marian”)^[2].

W 1971 otrzymał nagrodę Instytutu Wydawniczego CRZZ za powieść Śmiech.

Był mężem Anny z domu Strycharskiej (1913–2006)^[3], ojcem Ewy Zwierzchowskiej-Gisges^[4]i Małgorzaty^[5].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C39-2-7)^[3].

Twórczość wybrana

Więzień i chłop
Opowieści krajobrazu
Pierwsza miłość
Zielone gałęzie
Idącym naprzód
Modrzewie
Brudne śniegi
Osty
Spadek
Śmiech
Czerwony pułkownik 1829–1863
Borelowski
Marmury i dmuchawce
Portret pięknej sekretarki

Ordery i odznaczenia^[6]

Order Sztandaru Pracy I klasy (1982)
Order Sztandaru Pracy II klasy (1966)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1963)
Złoty Krzyż Zasługi (1956)
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[7]

Upamiętnienie

W miejscu urodzenia pisarz ma swoją ulicę^[8].

Przypisy

↑ Jan Maria Gisges Gawronski, geni_family_tree, 15 stycznia 1914 [dostęp 2023-12-21] (pol.).
↑ Siedlecka 2009 ↓, s. 280 i n..
↑ ^a ^b Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Kowalik 2005 ↓.
↑ Jan Maria Gisges, Warszawa, 13.12.2013 - wspomnienia [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2023-12-21] .
↑ Jan Maria Gisges – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2023-12-21] .
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Czwal 2007 ↓.

Bibliografia

Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
Sławomir Czwal: Wyparli się poety?. echodnia.eu, 2007-01-29. [dostęp 2017-11-12].
Helena Kowalik. Pisarz i literat w jednym stoją domu. „Tygodnik Przegląd”, 2005-05-22. [dostęp 2017-11-12].
Joanna Siedlecka: Kryptonim "Liryka" : bezpieka wobec literatów. Warszawa: Prószyński Media, 2009. ISBN 978-83-7648-041-1.

[1] Jan Maria Gisges Gawronski, geni_family_tree, 15 stycznia 1914 [dostęp 2023-12-21] (pol.).

[CITEREFSiedlecka2009280_i_n.-2] Siedlecka 2009 ↓, s. 280 i n..

[:0-3] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[CITEREFKowalik2005-4] Kowalik 2005 ↓.

[5] Jan Maria Gisges, Warszawa, 13.12.2013 - wspomnienia [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2023-12-21] .

[6] Jan Maria Gisges – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2023-12-21] .

[7] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[CITEREFCzwal2007-8] Czwal 2007 ↓.

[1]