Farmacja

Farmacja, nauki farmaceutyczne – zespół nauk o lekach, a także nazwa kierunku studiów w szkołach wyższych.

Farmacja zajmuje się zarówno lekami syntetycznymi, lekami biologicznymi, jak i pochodzenia naturalnego, oraz składnikami kosmetyków oraz żywności. Farmacja wykładana jest na wydziałach farmaceutycznych wyższych uczelni medycznych w ramach studiów jednolitych magisterskich trwających w Polsce 5,5 roku.

Farmacja jako kierunek studiów

Absolwent studiów na kierunku farmacja posiada wiedzę ogólną i specjalistyczną w zakresie nauk farmaceutycznych, medycznych, biologicznych, chemicznych i społecznych.

Jest przygotowany do pełnienia roli gwaranta jakości produktów leczniczych oraz bezpieczeństwa i skuteczności farmakoterapii w ramach systemu opieki zdrowotnej.

W szczególności jest przygotowany do:

profesjonalnego sprawowania obowiązków farmaceuty w zakresie:
- sporządzania, wytwarzania oraz oceny jakości i tożsamości produktów leczniczych,
- wydawania produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
- sprawowania nadzoru nad obrotem, przechowywaniem i wykorzystywaniem produktów leczniczych i wyrobów medycznych,
- udzielania rzetelnej i obiektywnej informacji dotyczącej działania produktów leczniczych i stosowania wyrobów medycznych w warunkach racjonalizacji farmakoterapii,
- prowadzenia badań chemicznych, farmaceutycznych, farmakologicznych i toksykologicznych produktów leczniczych,
- udziału w badaniach klinicznych i terapii monitorowanej stężeniem leku,
- udziału w monitorowaniu niepożądanych działań produktów leczniczych;
samodzielnego i twórczego rozwiązywania problemów z wykorzystaniem współczesnych źródeł informacji;
twórczej i partnerskiej współpracy zawodowej z pozostałymi pracownikami ochrony zdrowia w zakresie inicjowania i wspierania działań prozdrowotnych;
ustawicznej aktualizacji wiedzy i umiejętności fachowych z myślą o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych w toku ustawicznych szkoleń, kształcenia specjalizacyjnego oraz w trybie samokształcenia;
zarządzania w obszarze farmacji; korzystania z wiedzy i umiejętności fachowych w pracy i życiu codziennym – zgodnie z zasadami etyki i deontologii oraz poszanowania i przestrzegania prawa;

podjęcia studiów trzeciego stopnia (doktoranckich) i uczestniczenia w badaniach.

Absolwent jest przygotowany do pracy w:

aptekach ogólnodostępnych i szpitalnych oraz hurtowniach farmaceutycznych;
przemyśle farmaceutycznym i innych podmiotach odpowiedzialnych za wprowadzenie produktu leczniczego na rynek oraz uprawnionych do wytwarzania, importu i eksportu produktów leczniczych i materiałów medycznych;
zakładach opieki zdrowotnej prowadzących badania kliniczne, terapię monitorowaną stężeniem leku oraz monitorowanie niepożądanych działań produktów leczniczych;
inspekcji farmaceutycznej oraz w innych urzędach i instytucjach państwowych i samorządowych działających w dziedzinie farmacji i ochrony zdrowia;
jednostkach kontrolno-pomiarowych i laboratoriach z dziedziny higieny ogólnej, kontroli i badania żywności, diagnostyki laboratoryjnej oraz ochrony środowiska;
zakładach, wytwórniach i laboratoriach branży kosmetycznej i chemicznej;
instytutach naukowo-badawczych i w ośrodkach badawczo-rozwojowych;
instytucjach zajmujących się poradnictwem i upowszechnianiem wiedzy z zakresu nauk farmaceutycznych.

Absolwent posiada umiejętności współpracy z ludźmi, kierowania zespołami oraz zarządzania placówkami: ochrony zdrowia publicznego – szczególnie aptekami ogólnodostępnymi i szpitalnymi; prowadzącymi działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, importu, eksportu i obrotu hurtowego produktów leczniczych i materiałów medycznych oraz badawczo-rozwojowymi, inspekcyjnymi oraz administracyjnymi z obszaru farmacji i ochrony zdrowia^[1].

Treści kształcenia

W Polsce jednolite studia magisterskie na kierunku farmacja trwają nie krócej niż 11 semestrów i obejmują wykłady, seminaria i ćwiczenia w zakresie treści podstawowych i kierunkowych oraz praktyki.

Treści podstawowe (głównie pierwszy-drugi rok) obejmują zajęcia w zakresie: anatomii, fizjologii, patofizjologii, kwalifikowanej pierwszej pomocy, biologii i genetyki, botaniki, biochemii, biologii molekularnej, mikrobiologii, immunologii, chemii ogólnej i nieorganicznej, chemii analitycznej, chemii fizycznej, chemii organicznej, matematyki, statystyki, biofizyki, historii filozofii, psychologii i socjologii.

Treści kierunkowe (głównie trzeci-szósty rok) obejmują zajęcia w zakresie: chemii leków, syntezy i technologii środków leczniczych, biotechnologii farmaceutycznej, farmakologii i farmakodynamiki, farmakoterapii i informacji o lekach, toksykologii, farmakognozji, leków pochodzenia naturalnego, technologii postaci leku, biofarmacji, farmacji praktycznej w aptece, farmakokinetyki, ćwiczeń specjalistycznych i metodologii badań (wykonanie i obrona pracy magisterskiej w dziesiątym semestrze), bromatologii, higieny i epidemiologii, prawa farmaceutycznego, ekonomiki i zarządzania w farmacji, historii farmacji, etyki zawodowej.

Praktyki obejmują: praktykę wakacyjną po trzecim roku w aptece ogólnodostępnej, praktykę wakacyjną po czwartym roku w aptece szpitalnej, w przemyśle farmaceutycznym, w laboratorium kontroli leków lub w stacji sanitarno-epidemiologicznej, oraz praktykę (staż) na szóstym roku w aptece ogólnodostępnej lub szpitalnej (po wykonaniu i obronie pracy magisterskiej)^[1].

Wybrane zagadnienia związane z farmacją

badanie wpływu substancji chemicznych na organizm
badanie wpływu organizmu na substancje chemiczne (metabolizm leków)
substancje naturalne stosowane jako leki
surowce roślinne i zwierzęce, z których wytwarzane są leki
synteza chemiczna
chemia leków
poszukiwania nowych leków
dawkowanie leków
systematyka leków
zamienniki leków
ochrona patentowa
forma leku (postać farmaceutyczna)
wdrażanie leków do produkcji
sposoby ich produkcji
wprowadzenie leków do obrotu (tzw. rejestracja)
kontrola dystrybucji
kontrola jakości leków
marketing leków
racjonalizacja kosztów terapii

Dyscypliny naukowe wchodzące w skład farmacji

farmakologia
farmakodynamika
farmakoterapia
chemia leków
farmakokinetyka
analityka farmaceutyczna
farmakognozja
farmacja stosowana
toksykologia
bromatologia
botanika farmaceutyczna
farmakoekonomika
mikrobiologia farmaceutyczna
historia farmacji
technologia postaci leku
synteza i technologia substancji leczniczych
opieka farmaceutyczna
biotechnologia farmaceutyczna
biochemia farmaceutyczna
farmakologia leków pochodzenia naturalnego

Dziedziny wiedzy związane z farmacją

Farmacja jest nauką o charakterze interdyscyplinarnym – łączy w sobie zagadnienia związane między innymi z następującymi dziedzinami wiedzy:

medycyną (farmakologia, fizjologia, diagnostyka laboratoryjna)
chemią (synteza substancji leczniczych, analiza chemiczna leków)
biologią (botanika farmaceutyczna, genetyka, parazytologia, mikrobiologia)
biochemią (procesy biochemiczne zachodzące w organizmie, genetyka)
biotechnologią (produkcja antybiotyków)
fizyką (metody analizy instrumentalnej stosowane w analizie leków)
technologią (przemysłowa synteza substancji leczniczych, produkcja postaci leków)
ekonomią (optymalizacja kosztów opieki zdrowotnej)
statystyką (kontrola jakości, rejestracja leków)
psychologią (opieka farmaceutyczna)
informatyką (modelowanie molekularne: dopasowanie potencjalnych leków do receptorów).

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b "Standardy kształcenia na kierunku: Farmacja", MNiSW

Linki zewnętrzne

[:0-1] "Standardy kształcenia na kierunku: Farmacja", MNiSW

[1]

główne dziedziny	medycyna podstawowa medycyna kliniczna nauki o zdrowiu stomatologia farmacja nauki o kulturze fizycznej
nauki interdyscyplinarne	biotechnologia zdrowotna biologia medyczna