Przejdź do zawartości

Calotriton arnoldi

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Calotriton arnoldi
Carranza & Amat, 2005
Okres istnienia: 1,5–0 mln lat temu
1.5/0
1.5/0
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

płazy

Rząd

płazy ogoniaste

Rodzina

salamandrowate

Rodzaj

Calotriton

Gatunek

Calotriton arnoldi

Podgatunki
  • C. a. arnoldi Carranza & Amat, 2005
  • C. a. laietanus Talavera, Valbuena-Ureña, Burriel-Carranza, Mochales-Riaño, Adams, Amat, Carbonell & Carranza, 2024
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Calotriton arnoldigatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych (Salamandridae).

Epitet gatunkowy płaza upamiętnia brytyjskiego herpetologa E.N. Arnolda[2].

Od swej najbliższej krewniaczki traszki pirenejskiej (Calotriton asper) odróżnia się gładszą, czekoladową na grzbiecie, a przezroczystą na brzusznej stronie ciała skórą, podgardlem barw różowej i kości słoniowej, a także szczegółami anatomii kręgów ogonowych[2]. Badania genetyczne wskazują, że linie obu gatunków zaliczanych do rodzaju Calotriton rozeszły się około półtora miliona lat temu[2].

Inne badania szacują ten czas na 1,7 miliona lat temu, a także zaowocowały ustaleniem następujących powiązań (Carranza & Amat, 2005, uproszczone)[3]:




Lyciasalamandra atifi



Salamandra s. bernardezi





Pleurodeles






Euproctus montanus



Euproctus platycephalus




Lissotriton





Mesotriton alpestris inexpectatus




Neurergus kaiseri





Calotriton arnoldi



Calotriton asper




Triturus







W obrębie samego gatunku C. arnoldi wyróżnia się dwie odmienne pod względem genetycznym i morfologicznym populacje, zamieszkujące dwie strony doliny rzecznej[1]. Stanowią one dwa osobne podgatunki – nominatywny i opisany w 2024 roku C. arnoldi laietanus[4].

Odkrycie i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Zwierzę znane jest nauce od niedawna. Odkryto je w 2005 w obrębie hiszpańskiego Parku Naturalnego Montseny (Parque natural del Montseny)[2].

Płaz ten występuje jedynie na północnym wschodzie Hiszpanii, a dokładniej w Katalonii, w miejscu odkrycia go; jest to jedyny przedstawiciel rzędu płazów ogoniastych będący endemitem wymienionego państwa, a zarazem jedyny współczesny przedstawiciel kręgowców endemiczny dla Katalonii[2]. Zasiedla tereny położone na wysokości 600–1200 metrów n.p.m.[1] Na obszarze poniżej 40 km² żyje około półtora tysiąca osobników[2], zamieszkując 7 strumieni[5]. Siedlisko płaza to oligotroficzne strumienie o zimnej (poniżej 15 °C), czystej wodzie, w której rozpuszcza się duża ilość tlenu[1][2]. Strumienie te mają bardzo strome brzegi i położone są głównie w lasach bukowych, ale także dębowych z domieszką olszy czarnej[1]. Generalnie nie przemieszcza się prawie wcale, gdyż te same osobniki spotykano w tych samych miejscach lub bardzo blisko[5].

Status

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN płaz ten od 2008 roku klasyfikowany jest jako gatunek krytycznie zagrożony (CR, ang. Critically Endangered)[1].

Całkowitą liczbę dorosłych osobników tego gatunku określa się na 1000–1500 zwierząt[1]. Ulega ona spadkowi, szacuje się, że w ostatnim dziesięcioleciu obniżyła się ona o 15%[1]. Dotyczy to zwłaszcza wyższych partii strumieni i ma związek z obniżeniem się w nich poziomu wody, butelkowanej i sprzedawanej[1]. Nie można także wykluczyć roli innych zmian w środowisku spowodowanych działalnością ludzką, wspomina się też o globalnym ociepleniu[1].

Zwierzę zamieszkuje Park Naturalny Montseny, co jednak nie wystarcza dla skutecznej ochrony gatunku. Dlatego też prowadzi się program rozmnażania płaza w niewoli[1]. Obejmuje go także załącznik II konwencji berneńskiej oraz załącznik IV dyrektywy siedliskowej Unii Europejskiej[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l Calotriton arnoldi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  2. a b c d e f g Nick Lloyd: Montseny Brook Newt – Calotriton arnoldi. IberiaNature.com. [dostęp 2010-06-24]. (ang.).
  3. S. Carranza & F. Amat. Taxonomy, biogeography and evolution of Euproctus (Amphibia: Salamandridae), with the resurrection of the genus Calotriton and the description of a new endemic species from the Iberian Peninsula. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 145 (4), s. 555–582, 2005. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2005.00197.x. (ang.). 
  4. Adrián Talavera​ i inni, Integrative systematic revision of the Montseny brook newt (Calotriton arnoldi), with the description of a new subspecies, „PeerJ”, 12:e17550, 2024, DOI10.7717/peerj.17550 (ang.).
  5. a b Institut de Biologia Evolutiva (CSIC-UPF): Conservation of the Montseny brook newt (Calotriton arnoldi). [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-21)]. (ang.).