Bruce Trail

Bruce Trail (pol. Szlak Bruce’a) – znakowany, pieszy szlak turystyczny w prowincji Ontario w Kanadzie, najdłuższy w tym państwie. Oprócz głównego ciągu, liczącego 895 km długości, posiada on ok. 440 km szlaków bocznych, wiodących do najciekawszych miejsc i obiektów w jego pobliżu.

Idea Bruce Trail narodziła się w środowisku członków organizacji Federation of Ontario Naturalists w 1959 r. Wtedy to Ray Lowes rzucił pomysł wytyczenia szlaku turystycznego, biegnącego wzdłuż całej Kuesty Niagary w granicach prowincji Ontario. Pierwsze spotkanie komitetu organizacyjnego tego przedsięwzięcia (Bruce Trail Committee) miało miejsce 23 września 1960 r. Oprócz R. Lowesa uczestniczyli w nim Philip Gosling, Norman Pearson oraz Robert McLaren. 13 marca 1963 r. zostało zarejestrowane Bruce Trail Association. W ciągu tego samego roku 1963 powstało 9 klubów regionalnych w miejscowościach położonych wzdłuż szlaku, liczących łącznie ok. 200 członków. Każdy klub był odpowiedzialny za uzyskanie zgody właścicieli (publicznych i prywatnych) na wytyczenie szlaku na ich terenach, zdobycie środków na jego budowę i zorganizowanie prac (w większości w ramach społecznej działalności ochotników).

Od 2007 r. dawne Bruce Trail Association działa pod nazwą Bruce Trail Conservancy (BTC). Istniejące 9 klubów opiekuje się poszczególnymi odcinkami szlaku:

• Niagara BTC – od Queenston do Grimsby;
• Iroquoia BTC – od Grimsby do Kelso;
• Toronto BTC – od Kelso do Cheltenham;
• Caledon BTC – od Cheltenham do Mono Centre;
• Dufferin Hi-Land BTC – od Mono Centre do Lavender;
• Blue Mountains BTC – od Lavender do Craigleith;
• Beaver Valley BTC – od Craigleith do Blantyre;
• Sydenham BTC – od Blantyre do Wiarton;
• Peninsula BTC – od Wiarton do Tobermory.

Nazwa szlaku pochodzi stąd, że jego znaczna część biegnie przez Hrabstwo Bruce, a w jego granicach – wzdłuż całego Półwyspu Bruce’a. Wszystkie te nazwy upamiętniają Jamesa Bruce’a, 8. hrabiego Elgin, szóstego Gubernatora Generalnego Prowincji Kanada w latach 1847-1854.

Szlak biegnie przez tereny o zróżnicowanym statusie prawnym: będące własnością prowincji Ontario, poszczególnych gmin lub osób prywatnych, w tym także przez tereny chronione zarządzane przez prowincję lub lokalne władze. Część szlaku wiedzie przez tereny należące wprost do BTC.

Szlak zaczyna się na samym szczycie Kuesty Niagary w Queenston (dzielnica miasta Niagara-on-the-Lake), na zachodnim brzegu rzeki Niagara, u wylotu mostu Queenston-Lewiston Bridge prowadzącego na amerykańską stronę rzeki i ok. 11 km od słynnych wodospadów. Kamień, wyznaczający jego początek, znajduje się po wschodniej stronie parku Queenston Heigst Park, ok. 150 m od pomnika angielskiego generała Isaaca Brocka, bohatera wojny brytyjsko-amerykańskiej z 1812 r. – a dziś bohatera narodowego Kanady. Stąd szlak biegnie na zachód przez osiedla miasta St. Catharines u wylotu Kanału Wellandzkiego, a następnie przez region winiarski Short Hills Bench, znany z upraw rieslinga i produkcji wina lodowego. Za hutniczym Hamilton powoli skręca – wraz z przebiegiem Skarpy Niagary – ku północy. Biegnie przez kolejne jednostki administracyjne: Burlington, Milton, Halton Hills, a także Walters Falls ze znanym wodospadem na rzece Bighead River oraz Mono Cliffs Provincial Park. W portowym Owen Sound, słynnym dawniej ze swojej stoczni i elewatorów zbożowych, szlak dochodzi na brzeg wielkiej zatoki jeziora Huron – Georgian Bay. Stąd wiedzie generalnie wzdłuż wysokiego, klifowego brzegu wspomnianej zatoki w głąb Półwyspu Bruce’a. Biegnie m.in. przez Wiarton (słynne z kanadyjskiej wersji obchodów Dnia Świstaka) i Lion’s Head, znane z utworu skalnego w formie głowy lwa. Następnie wiedzie przez tereny Parku Narodowego Bruce Peninsula z kolejnymi interesującymi formacjami skalnymi w urwiskach Kuesty Niagary, by ostatecznie dotrzeć na północny cypel Półwyspu Bruce’a w miasteczku Tobermory. Tu, już na terenie kolejnego parku - Fathom Five - szlak mija Visitors Centre - ośrodek administracyjno-dydaktyczny obu wspomnianych parków. Przed jego budynkiem w oznaczonym miejscu znajdują się dwie płaskie płyty dolomitowe, pochodzące odpowiednio z południowego i północnego krańca szlaku. Stając na nich można w sposób symboliczny objąć jednym krokiem cały szlak. Szlak kończy się na samym brzegu kanału portowego w Tobermory. W roku obchodów Stulecia Kanady (1967) odsłonięto w tym miejscu pamiątkowy obelisk, wykonany z miejscowego dolomitu, wyznaczający północny koniec szlaku.

Dla szlaku opracowano specyficzny system znakowania pionowymi paskami białej barwy, malowanymi wprost na pniach drzew lub na skałach albo też na przybijanych do drzew deseczkach. Znakom towarzyszy z reguły charakterystyczne logo szlaku w formie rombu („przewróconego” kwadratu). Na trasie liczne są tablice z dodatkowymi informacjami krajoznawczymi i ostrzeżeniami dla turystów. Szlaki boczne znakowane są w podobny sposób kolorem niebieskim.

Utrzymanie szlaku w stanie umożliwiającym bezpieczne poruszanie się nim spoczywa na barkach stowarzyszenia Bruce Trail Conservancy. Obecnie BTC co roku prowadzi remonty infrastruktury szlaku: mostków, drewnianych kładek na terenach podmokłych, schodków, poręczy, a także oznakowań i tablic informacyjnych. Znaczną część robót wykonują społecznie członkowie BTC oraz liczni woluntariusze. Środki niezbędne do zakupu sprzętu i materiałów, a także na różnego rodzaju programy promocyjne i edukacyjne pochodzą od różnych darczyńców personalnych i instytucjonalnych, w tym również od Rządu prowincji Ontario (za pośrednictwem organizacji Ontario Trillium Foundation).

Pierwszy przewodnik po Bruce Trail napisał w 1965 r. dr Aubrey Diem, geograf z University of Waterloo. Obecnie szeroką gamę materiałów informacyjnych oraz mapy poszczególnych odcinków szlaków oferują w sprzedaży kluby regionalne Bruce Trail Conservancy (wszystkie pozycje można zamawiać drogą internetową). BTC wydaje ponadto kwartalnik pn. „Bruce Trail Magazin”, rozchodzący się głównie wśród członków i sympatyków stowarzyszenia.

• Barański Mirosław J.: The Bruce Trail – najdłuższy szlak turystyczny w Kanadzie, w: „Na Szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy” R. XXIX, nr e-99 (295), styczeń 2015, s. 21-23;
• - oficjalna strona Bruce Trail Conservancy