Apodanthaceae

*Apodanthaceae*
	; Kwiaty na pędach żywicieli. Od lewej: Pilostyles haussknechtii, Pilostyles caulotreti i Apodanthes caseariae
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dyniowce
Rodzina	Apodanthaceae
	Nazwa systematyczna
	Apodanthaceae Tiegh. ex Takht.; Sist. Magnoliof. [Syst. Magnolioph.]: 42. 24 Jun 1987
	Typ nomenklatoryczny
	Apodanthes Poit. (1824)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Apodanthaceae – rodzina o niejasnej pozycji taksonomicznej w obrębie okrytonasiennych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 2^[2] do 3^[4] rodzajów, liczących co najmniej 23 gatunki. Rodzaj Apodanthes występuje w Ameryce Środkowej. Szeroko rozprzestrzeniony jest rodzaj Pilostyles, którego zasięg obejmuje niemal całą Amerykę Południową i Środkową, sięgając na północy po Kalifornię. Rośnie poza tym w południowo-zachodniej Azji i w południowo-zachodniej Australii. Zaliczane do niego są także rośliny występujące w tropikalnej Afryce, wyodrębniane przez niektórych autorów w osobny rodzaj Berlinianche^[4]. Przedstawiciele rodziny są pasożytami wewnętrznymi głównie roślin z rodzin bobowatych i wierzbowatych^[4].

Morfologia

Rośliny bezzieleniowe o organach wegetatywnych stanowiących nitkowate pasma komórek przypominających strzępki grzybni^[5] i rozwijających się wewnątrz organizmu żywiciela. Na zewnątrz rośliny te widoczne są tylko podczas kwitnienia, kiedy to na pędach żywiciela wytwarzają rzędami niemal siedzące, drobne kwiaty (do 5 mm długości) wsparte łuskowatymi liśćmi. Kwiaty są jednopłciowe (rośliny są jedno- lub dwupienne). Organy generatywne otoczone są trzema okółkami zawierającymi od 2 do 6 łuskowatych listków, z których wewnętrzny jeden lub dwa stanowią okwiat. Łuski te są czerwone do brązowych u Pilostyles i żółte, pomarańczowe, czerwone do brązowych u Apodanthes. W kwiatach męskich pręciki zrośnięte są w rurkę otaczającą zredukowany i bezpłodny słupek. W kwiatach żeńskich słupek składa się z czterech zrosłych owocolistków, przy czym zalążnia jest dolna i jednokomorowa. Słupek jest tęgi i krótki, zwieńczony półkolistym znamieniem. W obu rodzajach kwiatów obecny jest dysk miodnikowy. Owocem jest jagoda zawierająca liczne, drobne nasiona^[2]^[4].

Biologia

Rośliny z tej rodziny są pasożytami wewnętrznymi (endofitami) występującymi wewnątrz nadziemnych pędów i korzeni przedstawicieli rodzin bobowatych i wierzbowatych, a także osoczynowatych i meliowatych. Kwiaty zapylane są przez muchówki i prawdopodobnie przez osy. Nasiona rozprzestrzeniane są przez zwierzęta spożywające owoce (zoochoria)^[2]^[6].

Systematyka

Jak w przypadku wielu roślin pasożytniczych o zredukowanych i niezbyt zróżnicowanych organach – ich klasyfikacja systematyczna przysparza wielu kłopotów. Pierwotnie należące tu rośliny łączono po prostu wraz z innymi pasożytami w rodzinę bukietnicowatych (Rafflesiaceae), ewentualnie w randze rodziny zaliczano do rzędu Rafflesiales. W systemie APG II (2003) i APG III (2009) rodzina ma niejasną pozycję (incertae sedis) w obrębie okrytonasiennych^[4]. Wiele wskazuje jednak na pokrewieństwo tych roślin z przedstawicielami dyniowców (Cucurbitels) i według APweb tu powinny być zaliczane, choć nadal niejasne pozostają dokładne relacje filogenetyczne w obrębie rzędu^[2].

Wykaz rodzajów^[7]^[4]^[8]

Apodanthes Poit.
Berlinianche (Harms) Vattimo-Gil
Pilostyles Guill.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. University of Maryland. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 40-41. ISBN 1-55407-206-9. (ang.).
↑ E. Strasburger, F. Noll, H. Schenck, A.F.W. Schimper: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 270.
↑ Dan Nickrent: Apodanthaceae Takhtajan. [w:] The Parasitic Plant Connection [on-line]. Department of Plant Biology, Southern Illinois University Carbondale. [dostęp 2013-11-11].
↑ Apodanthaceae. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-11-09].
↑ Genera of Apodanthaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).

[reveal-3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. University of Maryland. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).

[heywood-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 40-41. ISBN 1-55407-206-9. (ang.).

[5] E. Strasburger, F. Noll, H. Schenck, A.F.W. Schimper: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 270.

[nickrent-6] Dan Nickrent: Apodanthaceae Takhtajan. [w:] The Parasitic Plant Connection [on-line]. Department of Plant Biology, Southern Illinois University Carbondale. [dostęp 2013-11-11].

[7] Apodanthaceae. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-11-09].

[8] Genera of Apodanthaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-11-09]. (ang.).

[1]