Hadrozauroidy (Hadrosauroidea) – nadrodzina dinozaurów z grupy ornitopodów (Ornithopoda).

Hadrozauroidy
Hadrosauroidea
Cope, 1869
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

(bez rangi) archozaury
(bez rangi) Ornithodira
Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury ptasiomiedniczne

Podrząd

cerapody

Infrarząd

ornitopody

(bez rangi) Iguanodontia
Nadrodzina

hadrozauroidy

Do nadrodziny tej zalicza się zarówno rodzinę hadrozaurów (Hadrosauridae), jak również formy bardziej bazalne, będące prawdopodobnie ogniwem pośrednim w ewolucji dinozaurów z grupy iguanodontów (Iguanodontia) w kierunku właściwych hadrozaurów.

Pierwsze gatunki hadrozauroidów pojawiły się w apcie lub albie na terenach dzisiejszych: Afryki (Ouranosaurus nigeriensis) oraz Azji (Probactrosaurus gobiensis i Penelopognathus weishampeli)[1][2].

Pierwsza definicja Hadrosauroidea jako nazwy kladu została przedstawiona w 1998 roku przez Paula Sereno – według niej Hadrosauroidea to klad obejmujący wszystkich przedstawicieli Hadrosauriformes bliżej spokrewnionych z parazaurolofem niż z iguanodonem[3]. Godefroit i współpracownicy również zdefiniowali Hadrosauroidea w 1998, jednak ich definicja odnosi się do znacznie węższego kladu, obejmującego wszystkich potomków ostatniego wspólnego przodka baktrozaura, telmatozaura i hadrozaurów[4]. Klad ten jest znacznie węższy niż Hadrosauroidea sensu Sereno – wedle niej hadrozauroidami nie byłyby m.in.: Probactrosaurus, Equijubus czy Protohadros[5].

Taksonomia

edytuj

Klasyfikacja

edytuj

Filogeneza

edytuj

Kladogram według: Norman (2002)[6] oraz Godefroit, Li & Shang (2005)[2]

Hadrosauroidea
|--Penelopognathus
|--+--Altirhinus
|  `--Eolambia
`--+--Protohadros
   `--+--Probactrosaurus
      `--Hadrosauridae
         |--Telmatosaurus
         `--+--Bactrosaurus
            `--Euhadrosauria
               |--Hadrosaurinae
               `--Lambeosaurinae

Przypisy

edytuj
  1. Sereno, P. C. 2005. Hadrosauroidea. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 7 czerwca 2009]
  2. a b Pascal Godefroit, Hong Li, Chang-Yong Shang. A new primitive hadrosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Inner Mongolia (P.R. China). „Comptes Rendus Palevol”. 4 (8), s. 697–705, 2005. DOI: 10.1016/j.crpv.2005.07.004. (ang.). 
  3. Paul C. Sereno. A rationale for phylogenetic definitions, with application to the higher-level taxonomy of Dinosauria. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen”. 210. s. 41–83. (ang.). 
  4. Godefroit, P., Z.-M. Dong, P. Bultynck, H. Li, & L. Feng. Sino-Belgian Cooperative Program. Cretaceous Dinosaurs and Mammals from Inner Mongolia: 1) New Bactrosaurus (Dinosauria: Hadrosauroidea) material from Iren Dabasu (Inner Mongolia, P. R. China). „Bulletin de l'Institut Royal de Science Naturelle de Belgium Science de la Terre”. 68, s. 3–70, 1998. (ang.). 
  5. Hans-Dieter Sues, Alexander Averianov. A new basal hadrosauroid dinosaur from the Late Cretaceous of Uzbekistan and the early radiation of duck-billed dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society of London B”, 2009. DOI: 10.1098/rspb.2009.0229. (ang.). 
  6. David B. Norman. On Asian ornithopods (Dinosauria: Ornithischia). 4. Redescription of Probactrosaurus gobiensis Rozhdestvensky 1966. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 136, s. 113–144, 2002. (ang.).