Vejatz lo contengut

Nerac

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Vila d'Occitània
Nerac
Nérac
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Lo Pont Vielh de Nerac sur Baïsa.
Armas
Geografia fisica
geolocalizacion
Coordenadas 44° 08′ 53″ N, 0° 20′ 42″ E
Superfícia 62,68 km²
Altituds
 · Maximala
 · Mejana
 · Minimala
 
191 m
56 m
38 m
Geografia politica
País  Gasconha Agenés
Estat Bandièra de França França
Region
75
Navèra Aquitània
Departament
47
Òut e Garona Armas deu Departament d'Òut e Garona
Arrondiment
474
Arrondiment de Nerac
Canton
4725
L'Albret, burèu centralizator (caplòc deu Canton de Nerac avant 2015)
Intercom
244700506
Albret Comunautat
Cònsol Nicolas Lacombe
(2020-2026)
Geografia umana
Populacion
Populacion totala
(2018)
6 849 ab.
Evolucion de la populacion
Evolucion de la populacion

7 356 ab.
Densitat 112,8 ab./km²
Autras informacions
Gentilici neraqués, neraquesa
Còde postal 47600
Còde INSEE 47195

Nerac (Nérac en francés) qu'ei ua comuna occitana de Gasconha (capitala istorica de Labrit) administrada peu departament francés d'Òut e Garona de la region de Navèra Aquitània . Que conegó la soa òra de glòria dab la cort deus Labrit e mei que mei devath lo regnat de Joana de Labrit on e ho un deus grans centres deu poder protestant.

Nerac qu'ei la capitala istorica de Labrit, un deus parçans de Gasconha ; qu'ei un caplòc d'arrondiment meridionau dens lo departament d'Òut e Garona. Qu'ei traucada per Baïsa.

Comunas a l'entorn.

L'escut de Nerac se blasona atau : "d'azur au sorelh d'aur".

Sol justitiæ Christus

La prononciacion es [ne'rat]. las fòrmas ancianas son : villae quae dicitur Nerag, shens data, urbs Neriaci, en latin, shens data, Neyrac en 1262, de Neyriaco, en latin, en 1279, de Neyriaco, en latin, en 1284, Neyrac en 1305, capella de Neyraco, en latin, en 1326, Neyrac en 1383, Neyrac en 1407, Nerac en francés (mapa deu sègle XVII)[1].

Dauzat e Rostaing, Negre, Astor (los dus darrèrs citats per Bénédicte Boyrie-Fénié), e B. Boyrie-Fénié era medisha son d'acòrd : Nerac representa Nerius, damb lo suffixe -acum [latinizacion deu sufixe celtic -ācon], mes i a ua diferéncia : per Dauzat e Rostaing, Nerius es gallic, per Astor es latin (Negre lo ditz com de costuma romanic, çò que concretament vòu pas dire arren)[2],[1]. Xavier Delamarre, d'acòrd sus l'etimologia de Nerac, precisa que Nerios es un nom de persona e un teonime, « nom de diu », (celtic sosentendut) frequents[3].

Bénédicte Boyrie-Fénié causeish la latinitat de *Nerius (l'asterisque significa probablament que Nerius, nom atestat, es pas coneishut en tant que nom latin) e l'explica per ua derivacion a partir deu cognomen Nero e Niro. L'autora detalha l'evolucion fonetica : Neriu(m) + -acu(m) > Neirac (anticipacion de [j] deu grop [rj]) > Nerac (reduccion deu diftongue)[1], shens se preocupar de la rason d'aquera reduccion anormala; comparar damb Niat.

Nerac que ho sede de la cort de l'Ostau de Labrit qui los sons caps be vadon reis de Navarra (qui la capitala capsus deus Pirenèus b'èra Pau totun, après la pèrda de la Navarra iberica en 1512). Margarida de Navarra, hemna de letras, sòr de Francés I de França e molhèr d'Enric II de Labrit qu'i he arrecotir los umanistas com Lefèvre d'Etaple o Clément Marot.

Durant lo regnat de la soa hilha Joana de Labrit la ciutat que's virè de cap a la Reformae que demorè dens aqueth camp durant las Guèrras de Religion. Enric, lo son hilh (futur Noste Enric, Enric III de Navarra e IV de França) qu'esposè a París Margarida de Valés, hilha de Caterina de Medici, chic abans la Sant Bertomeu. Obligat de's tornar convertir au catolicisme que ho retiengut au Lovre abans de s'escapar de cap a Nerac on promulguè justament l'Edicte de Nerac.

Au sègle XIII, revoltada contre Loís XIII de França, que ho presa per Henri de Mayenne e las soas hortificacions que hon esbrigalhadas.

A la revolucion lo municipi amassa las parròquias de Sent Nicolau de Nerac, de Sent Jan d'Asquets e de Sent Ferriòu de Lentinhac.

Au sègle XIX, Nerac qu'avó lo Baron Haussmann com prefècte e Armand Falhèras com cònsol.

En 1827 qu'annèxa la comuna vesia de Nazaret (parròquia de Nosta Dauna de La Lana). En 1841 s'espandeish enquèra dab l'annexion de Puei Hòrt Agulha (parròquia de Senta Maria d'Argentens).

Administracion

[modificar | Modificar lo còdi]
Lista deus cònsols successius
Periòde Identitat Etiqueta Qualitat
març 2008 2026 Nicolas Lacombe PS director d'escòla, conselhèr generau (2008-2015) puish departamentau (2015-), president de l'anciana CC
març de 1983 2008 Jean-Louis Brunet UDF puish UMP mètge generalista, president de la CC (2005-2008), conselhèr generau (1982-2001), president deu Conselh Generau, conselhèr regionau
març de 1977 1983 André Garbay PCF ensenhaire, conselhèr generau (1976-1982)
1969 1977 Georges Caillau RI deputat (1968-1973), conselhèr generau (1966-1976)
1966 1969 Jean Chenevoy    
1944 1966 Gabriel Lapeyrusse UNR puish UNR-UDT ortalan, deputat (1958-1967)
1939 1944 Jean Laubenheimer    
1919 1939 Paul Courrent radicau avocat, deputat, conselhèr generau (1910-1945)
  1919      
Totas las donadas son pas encara conegudas.
modificar « persona »
 v · d · m 
Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 7070, totala: 7601

1793 1800 1806 1821 1831 1836 1841 1846 1851
7 153 - -

1856 1861 1866 1872 1876 1881 1886 1891 1896
- - - - 7 586 - - - -

1901 1906 1911 1921 1926 1931 1936 1946 1954
- - 6 279 - - - - - -

1962 1968 1975 1982 1990 1999 2006 2007 2008
6 417



Cercar
6 787
6 885
6 877
6 886
7 526
2009 2010
7 142
7 780
7 125
7 684
Fonts
Base Cassini de l'EHESS (recercar) - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008


Lòcs e monuments

[modificar | Modificar lo còdi]
Glèisa de Sent Micolau
  • Lo castèth de Nerac, antica sede de la cort deus Labrits.
  • La Glèisa de Sent Micolau
  • Lo Pont Vielh
Castèth de Nerac

Durant lo regnat de Margarida de Navarra, puish Joana de Labrit, Nerac que ho un centre màger d'elaboracion de la cultura e de la literatura protestanta. Clément Marot qu'i viscó. Per aquesta medisha rason, que ho tanben un deus purmèrs lòcs d'edicion de libes en Euròpa a partir de l'invencion de la premsa. Que ho atau de segur un deus lòcs màgers de l'edicion e libes en occitan.

Nerac qu'ei un deus lòcs mentavuts per Joan Francés Blader com hont deus sons Contes de Gasconha e mantuns d'eths que s'i debanan.

Personalitats destacadas

[modificar | Modificar lo còdi]

Véser tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]
  1. 1,0 1,1 et 1,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Lot-et-Garonne, ed. CAIRN e Institut Occitan, Pau, 2012, p. 195
  2. Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 491, a Le Nayrac
  3. Xavier Delamarre, Noms de lieux celtiques de l'Europe ancienne, ed. Errance, 2012, p. 44, 303, 359