Las Bacantas

Las Bacantas (en grèc ancian Βάκχαι / Bákkhai) es una tragèdia grèga d'Euripides producha en 405 AbC.

Aquesta pèça pren per subjècte lo retorn del dieu Dionís a Tèbas, sa patria, e la vengença per sas tantas qu'insultèron sa maire Semelèa, e pel rei Pentèu, son cosin, que refusa de reconéisser son culte. Lo tèrme bacanta (o menada) designa las femnas que fasiá un culte a Dionís (en referéncia a l'autre nom del dieu, Bacchos, vengut Bacus dins la mitologia romana).

• Dionís
• Còr de las Bacantas
• Tiresias
• Cadmos
• Pentèu
• Un servicial
• Primièr messatgièr
• Segond messatgièr
• Agavèa

La scèna es a Tèbas.

Zèus partegèt lo jaç de la mortala Semelèa, filha del rei de Tèbas Cadmos. Enseguida de la gelosiá d'Era, folzeja Semelèa, mas tira alara son filh del ventre de sa maire e, s'entalhant la cuèissa, i cordura l'enfant per menar sa gestacion al tèrme.

Dionís passa son enfança e adolescéncia en Lidia, ont es adorat. Torna enseguida, jols trachs d'un mortel acompanhat de bacantas, a Tèbas, sa vila natala, ont encontra l'ostilitat de sa familha. Cerca a se venjar de Pentèu, son cosin (que refusa de lo reconéisser e de l'onorar coma un dieu), e tanben de totes que negan qu'es nascut de Zèus. Lèu, torna las femnas de la ciutat delirantas, las mena a sa seguida e las conduch dins la forèst, ont se liuran al culte orgiac de Dionís. D'entre elas i a Agavèa, la maire de Pentèu.

Cadmos decidís alara d'autorizar lo culte demandat, non pas qu'es convencut de sa divinitat, mas qu'aquò servís l'onor e l'interés de sa familha. Li devinaire Tiresias pensa tanben qu'aquesta actitud es la mai segura e la mai diplomata.

Pentèu descobrís la situacion e decidís d'i far bon òrdre, que son gran li balhèt lo govèrn de la ciutat. Fa emprisonar l'estrangièr, que resistís pas, e las femnas que l'acompanhan. Las bacantas son alara butadas al baujum furiós pel dieu; destruson e tuant tot çò que se trapa sus lor passatge.

L'estrangièr, miraculosament liberat, prepausa a Pentèu de s'amagar, vestit de bacanta, sul mont Citeron per constatar d'esperel las orgias dionisiacas, persuadit que son los plasers interdits qu'atrach las femnas pel mont. Pentèu accèpta, e se ridiculiza portant de vestits de femna. Anant al mont, es descobèrt per las bacantas, que lo trocejan sus òrdre de Dionís, Agavèa la primièra. Es sonque après aver tornat en trionf la tèsta de Pentèa al palais que s'apercep amb orror que tuèt lo sieus filh.

Dionís paréis alara, trionfant, avent trencat per dos còps aquestes que negavan sa divinitat e aquestes que l'acceptavan sonque per interés e prudéncia.

• Étienne Coche de La Ferté, Penthée et Dionysos : nouvel essai d'interprétation des "Bacchantes" d'Euripide, Genève, Librairie Droz, 1980.
• Euripide (trad. Jean Bollack et Mayotte Bollack), Les Bacchantes, Paris, Éditions de Minuit, 2004 (ISBN 9782707319005).
• Jean Bollack, Dionysos et la tragédie : le dieu homme dans les Bacchantes d'Euripide, Paris, Bayard, 2005 (ISBN 222747467X).

• Bacanta
• Menadas
• Dionís
• Bacus