John Dos Passos

John dos Passos
file:John dos Passos.jpg
Nom de naissença	(en) John Roderigo Dos Passos
Naissença	14 de genièr de 1896, Chicago, Estats Units d'America
Decès	28 de setembre de 1970, Baltimore, Estats Units d'America
Ocupacion	Escrivan

John Roderigo Dos Passos (nascut lo 14 de genièr de 1896 a Chicago, mòrt lo 28 de setembre de 1970 a Baltimore) es un escrivan e un pintre estatsunian. Dos Passos realiza son òbra literària comentant los eveniments agitats del sègle XX, li donant la reputacion d'un critic acarnassit de la politica e de la vida videnta dels EUA.

Pròche dels libertaris^[1] pendent l'afar Sacco e Vanzetti^[2],[3], fa de simpatias comunistas dins los ans vint e trenta, mas cambia de cap après qu'un dels sieus melhors amics, José Robles^[4], foguèt executat per los stalinians pendent las jornadas de mai de 1937 a Barcelona pendent guèrra civila espanhòla.

Familihièr de las tecnicas del realisme e del corrent de consciéncia, John Dos Passos los utilisa per pausar una analisi sociala pessimista. I descriu la vida d'unes personatges representant diferentas classas socialas, lors espers e desillusions. Aquò lo rapròcha d'un cert realisme socialista que renega pas, qu'avoa una admiracion prigonda per Eisenstein. D'aquí ven lo tèrme de « literatura cinematografica » utilisat per fòrça critics al respècte dels sieus libres.

Pendent una longa carrièra facha de succèses, Dos Passos escrich quarant e dos romans, de poèmas, d'ensags, de pèças de teatre e crèt mai de quatre cents òbras d'art. Es celèbre per son Manhattan Transfer e sa trilogia U.S.A, escriches dels ans 1920 e 1930, periòde ont es a l'acme de sa glòria literària.

John Dos Passos nasquèt a Chicago. Son paire, d'origina portuguesa (de Madèira), èra un avocat pro aisit e que podava li ofrir la melhora educacion. En 1907, es enviat far d'estudis a l'universitat Choate Rosemary Hall de Willingford (Connecticut). Après que, acompanhat d'un tutor privat, anèt sièis per meses far un torn d'Euròpa (França, Angletèrra, Itàlia, Grèci e Euròpa centrala) per i estudiar los grands mèstres de la pintura, de l'arquitectura e de la literatura.

A partir de 1913, pren de leissons a l'Universitat Harvard. Après l'obtencion de son diplòma en 1916, va en Espanha per estudiar la pintura e l'arquitectura. La Primièra Guèrra mondiala se desencadenava en Euròpa e los Estats Units d'America essent pas encara engatjats dins la guèrra, Dos Passos s'engatja en julhet de 1917 dins lo còrs dels ambulancièrs amb sos amics E. E. Cummings e Robert Hillyer. trabalha enseguida coma menaire de veïculs a París puèi dins lo centre d'Itàlia.

A la fin de l'estiu de 1918, acaba los esboces de son primièr roman. A meteis temps, es requisicionat dins lo Còrs Medical de l'Armada Americana, a Camp Crane en Pennsilvània. A la fin de la guèrra, es en pòste a París ont lo Departament de l'educacion otramar american li permet de demorar per estudiar l'antropologia a la Sorbona. Un dels sieus personatges de la trilogia U.S.A. conéis gaireben la meteissa carrièra militara e demora a París après l'armistici.

Lo primièr roman de John Dos Passos, One Man's Initiation : 1917 es publicat en 1920. Après aquò, aquel grand escrivan de la Generacion perduda publica un roman antibellicista titulat Three Soldiers que li dona un considerable reson. En 1925, Manhattan Transfer que descriu la vida a Nòca York dins las primièras deceniás del sègle XX es un vertadièr succès commercial e marca l'intrada de la tecnica experimentala del corrent de consciéncia (stream-of-consciousness) dins l'estil de John Dos Passos.

Dos Passos, per aquò revolucionari, ne ven a considerar la societat americana coma dobla: d'un costat los rics, de l'autre los paures, entre eles un vertadièra muralha estanca. Liura de fòrça belas paginas sus la vida dels sindicats americans coma Industrial Workers of the World, sus l'injustícia de la condamnacion de Sacco e Vanzetti (que recuse la legitimitat). Lèu, se jonh al camp dels intellectuals americans e europèus que militan per l'abolicion de la pena de mòrt. En 1928, Dos Passos passa de meses en URSS per estudiar lo sistèma socialista. En 1932, signa un manifèst destinat a sosténer lo candidat comunista a l'eleccion presidenciala dels EUA William Z. Foster^[5]. Torna en Espanha amb Hemingway al moment de la Guèrra civila espanhòla, mas son opinion al repècte del comunisme aviá ja cambiat: se manca amb Ernest Hemingway e Herbert Matthews al subjècte de lor actitud al vejaire de la guèrra e de lor compromission amb la propaganda staliniana.

Son òbra màger esU.S.A. trilogy, compren The 42nd Parallel (1930), 1919 (1932) e The Big Money (1936). Son estil mescla tres tecnicas literàrias: per l'aspècte social, de troces d'articles de jornals succedisson a des cants populars. L'emotion, ela, se transcrich per d'empegatge de mots e frasas que fan pas que traduire las pensadas du narrator. Es la celèbra « cambra escura », que se pòt aprochar de l'estil de Céline dins la pontuacion, e qu'anóncia los cut-up de William Burroughs. Fin finala, Dos Passos introduch dins l'òbra de biografias de personatge importants de l'epòca explorada per la trilogia U.S.A. Tan de procediments que li permeton de descriure lo vast païsatge de la cultura dels EUA de las primièra decenniás del sègle XX. Pasmens se cadun dels romans fonciona de biais autonòm, la trilogia se deu legir come un ensemble. La pensada politica e sociala que John Dos Passos desvolopa dins sos remans es fòrça pessimista al vejaire de la gestion politica e economique dels EUA.

Amb lo temps la vision politica de Dos Passos vira puslèu cap a drecha. A la mitat dels ans 1930, escriu una seria d'articles incendiaris al subjècte de la teoria politica comunista. Al temps ont lo socialisme commença a venir al vam en Euròpa per respondre al faissisme, los romans de Dos Passos an donc començat a cenéisser un vam internacional declinant. Pasmens, la reconeissença de sa contribucion al camp literari internacional ven en 1967 quand foguèt invitat a Roma per recebre lo prestigiós Feltrinelli Prize. Pasmens se los partisans de Dos Passos ajan sepre arguit qu'aquelas òbras tardièras avián estat ignoradas a causa de son cambiament d'opinion politica, i a un concens relatiu entre los criticas per dire que la qualitat de sos romans comencèt a declinar après lo triomf de U.S.A..

Entre 1942 e 1945, Dos Passos trabalha coma jornalista, s'especializa per cobrir d'eveniments de la Segonda Guèrra mondiala. En 1947, foguèt elegit a l'Acadèmia americana de las Arts e Lettras, mas un tragic accident de veitura tua la femna que partejava sa vida dempuèi 18 ans, Katharine Smith, que ne pèrd un uèlh. Se torna maridar amb Elizabeth Holdridge (1909-1998) e contunhèt l'escriure fins a sa mòrt a Baltimore en 1970. Sa tomba es al Yeomico Churchyard Cemetery de Cople Parish, comtat de Westmoreland, en Virgínia, près de sa darrièra demora.

Lo prèmi John Dos Passos es un prèmi literari liurat cada an pel Departament de Lenga anglesa e de Lengas modèrnas a l'universitat de Longwood. Lo prèmi cerca a metre en relèu "d'escrivans americans creatius qu'an produch un còrs substancial de publicacions ont i a de caracteristicas de l'escritura de John Dos Passos: una exploracion intensa e originala de tematicas especificament americanas, un apròche experimental de la forma, e un interés per una larga escala d'experiéncias umanas."

• The Scene of Battle, 1919.
• One Man's Initiation: 1917, 1920.
• Three Soldiers, 1921.
• A Pushcart at the Curb (recuelh de poèmas), 1922.
• Rosinante to the Road Again, 1922.
• Streets of Night, 1923.
• Manhattan Transfer, 1925
• Facing the Chair, 1927
• Orient-Express, 1927.
• U.S.A. trilogy (1938), trilogia qui comprend :
  • The 42nd Parallel, 1930.
  • Nineteen Nineteen, 1932.
  • The Big Money, 1936.
• District of Columbia (1952), trilogia que comprend:
  • Adventures of a Young Man, 1939.
  • Number One, 1943.
  • The Grand Design, 1949.
• State of the Nation, 1944.
• Tour of Duty, 1947
• The Ground we Stand On, 1949.
• Chosen Country, 1951.
• Most Likely to Succeed, 1954.
• The Head and Heart of Thomas Jefferson, 1954.
• The Men Who Made the Nation, 1957.
• The Great Days, 1958.
• Prospects of a Golden Age, 1959.
• Midcentury, 1961.
• Mr. Wilson's War, 1962.
• Brazil on the Move, 1963.
• The Best Times: An Informal Memoir, 1966.
• The Shackles of Power, 1966.
• The Portugal Story, 1969.
• Century's Ebb: The Thirteenth Chronicle, 1970.
• Easter Island: Island of Enigmas, 1970.
• Lettres à Germaine Lucas Championnière, 2007.

• Alice Béja, Une écriture de combat - Fiction et politique dans l'entre-deux-guerres aux États-Unis : John Dos Passos (1920-1938), Thèse de doctorat de littérature américaine, Université de la Sorbonne nouvelle, Paris, 2010, lire en ligne.

1. ↑ Patricia Bleu-Schwenninger, John Dos Passos, l'écriture miroir, Éditions littéraires et linguistiques de l'université de Grenoble, 1993, extraits en ligne.
2. ↑ John Dos Passos, Devant la chaise électrique.
3. ↑ Michel Ragon, Dictionnaire de l'Anarchie, Albin Michel, 2008, page 386.
4. ↑ Ignacio Martínez de Pisón, L'encre et le sang : histoire d'une trahison, Èditions Markus Haller, 2009, "Dos+Pasos" extraits en ligne.
5. ↑ André Kaspi, Franklin Roosevelt, Paris, Fayard, 1988, (ISBN 2213022038), p.225