Brassempoi
Vilatge d'Occitània |
Brassempoi
Brassempouy | ||
---|---|---|
Vista generala de Brassempoi. | ||
Geografia fisica | ||
Coordenadas | 43° 37′ 58″ N, 0° 41′ 37″ O | |
Superfícia | 10,72 km² | |
Altituds · Maximala · Mejana · Minimala |
131 m 120 m 35 m | |
Geografia politica | ||
País | Gasconha | |
Parçan | Shalòssa | |
Estat | França | |
Region 75 |
Aquitània Nava | |
Departament 40 |
Lanas | |
Arrondiment 401 |
Arrondiment de Dacs | |
Canton 4002 |
Costalat de Shalòssa (Amor avant 2015) | |
Intercom 244000881 |
CC de Costalats e Vaths deus Luis | |
Cònsol | Dominique Toulouse (2020-2026) | |
Geografia umana | ||
Populacion Populacion totala (2018) |
264 ab. 270 ab. | |
Densitat | 25,75 ab./km² | |
Autras informacions | ||
Gentilici | los Brassempois | |
Còde postal | 40330 | |
Còde INSEE | 40054 |
Brassempoi (Brassempouy en francés) qu'ei ua comuna gascona de Shalòssa, situada dens lo departament de las Lanas e la region de Navèra Aquitània, ancianament d'Aquitània.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo vilatge qu’es situat au sud de la Shalòssa, a dètz quilomètres au sud-oèst de Hagetmau e a quinze quilomètres au nòrd d’Ortès, sus l’arribèra dreta deu Lui de França. Lo borg, com ac ditz lo son nom, qu’es apitat sus un poi, dab au nòrd-oèst « las lanas de Herrèra », e au sud « la barta de l’Arribèra ».
Brassempoi que tòca las comunas de Casalís, Sent Cric de Shalòssa, Vergüei, Gaujac, Amor e Nassiet.
Perimètre deu territòri
[modificar | Modificar lo còdi]Toponimia
[modificar | Modificar lo còdi]La prononciacion qu'ei [brasəm'puj]. Las fòrmas ancianas que son Brasenpoy (mapa de 1638), Brassempoy (mapa de 1651), Brassompoy (mapa deu començament deu sègle XVIII), Brassempouy (mapa de 1714), Brassempoy (mapa de 1733) [1].
Dauzat que hè de Brassempoi un compausat de Brassens e de poi (deu latin podium). Qu'arreliga Brassens a un vilatge de la comuna de Granada d'Ador deu medish nom, e au Brassenx (grafia francesa), anciana baronia prèp de Morcens; Brassens que seré l'ancian nom deu lòc; l'origina de Brassens que seré lo nom d'òmi galloroman (compréner d'origina celtica) *Braccius (inatestat), associat au sufixe preceltic -incum[2].
Negre (citat per B. Boyrie-Fénié) que cred tanben que lo nom deu lòc èra Brassens a l'origina, mès que'u dona ua origina diferenta, lo nom germanic d'òmi Bracho dab lo sufixe -ingos e Poi que s'ajustè, çò qui dona un sens de Brassens près d'un nom de lòc nomentat Poi. Astor, tanben citat per B. Boyrie-Fénié, que precisa Brassens èra lo nom galloroman *Bracchius [1].
Bénédicte Boyrie-Fénié, enter Dauzat e Negre, ne causeish pas e que declara lo nom Brassens d'origina desconeishuda. Pr'amor de l'òrde determinant-determinat (Poi qu'ei après Brassens) de tipe germanic, que conclutz la fixacion deu nom qu'ei posteriora au sègle V. Brassempoi qu'ei donc un oronime associat a un nom d'òmi qui ei lo medish que lo deu país de Brassenx [1].
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Lo nom deu vilatge que vadó famós mercès a la descobèrta en 1894, d’ua estatueta en evòri de mamot, datada de 25 000 ans (B.P.). Qu’es la mei anciana figuracion elaborada d’ua cara umana que sii coneishuda au monde. Que l’apèran la « Dauna deu Capulet » o la « Dauna de Brassempoi ».
Tres casterars comunaument qualificats de « camps romans » (mes ne s’i cau pas hidar), que s’arreconeishen enqüèra au sud e a l’oèst deu borg.
Lo sègle XIIau que vedó la construccion de la glèisa de Sent Sernin, dab lèu après l’embarrament deu borg : castèth sus mòta a l’estrem sud de l’unica carrèra, pòrta de vila au cap nòrd, galihonhas suu penent èst e hossats suu penent oèst, qui apèran enqüèra uei « los embarrats ». La pòrta d’entrada, pegada a la glèisa, que n’es vienuda lo campanèr.
Lo hèit màger de l’Istòria de Brassempoi que’s debanà en l’annada 1387. Quan lo Duc Lois II de Borbon, tornar-se’n de guerrejar en Espanha, es invitat preu Gaston Fèbus ad anar pilhar la vila de Brassempoi, tà que lo Bearn sii esparnhat deu panatòri de la sordatalha franchimanda :
Ne sembla pas totun que la glèisa agi hòrt patit. Mei qu’aquò, qu’estó agranida de duas capèras au sègle XVau, envoutada au XVIau, e tostemps enriquesida e entertienuda dinc au jorn de uei.
Administracion
[modificar | Modificar lo còdi]Demografia
[modificar | Modificar lo còdi]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1793 | 1800 | 1806 | 1821 | 1831 | 1836 | 1841 | 1846 | 1851 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
967 | 976 | 1 023 | 1 007 | 1 082 | 1 134 | 1 016 | 1 039 | 960
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1856 | 1861 | 1866 | 1872 | 1876 | 1881 | 1886 | 1891 | 1896 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
942 | 891 | 851 | 788 | 632 | 630 | 575 | 554 | 564
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1901 | 1906 | 1911 | 1921 | 1926 | 1931 | 1936 | 1946 | 1954 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
567 | 554 | 557 | 475 | 468 | 425 | 413 | 339 | 362
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1962 | 1968 | 1975 | 1982 | 1990 | 1999 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
357 |
332 |
309 |
291 |
279 |
268 |
289 |
292 |
295 309 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2009 | 2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
302 316 |
302 317 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fonts | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE |
Lòcs e monuments
[modificar | Modificar lo còdi]- La cauna deu Papa (deu nom d’ua maison vesia) : classada Monument Istoric (13-08-1980). Ne’s pòt pas vesitar. Qu’es aquiu on Edoard Piette e trobà la Dauna deu capulet.
- La glèisa de Sent Sernin : classada Monument Istoric (03-01-1939). Absida deu sègle XIIau. Restauracion de la glèisa sancèra, acabada en 2006. Que’s pòt vesitar librament dab ua audioguida.
- L’Ostau de la Dauna (La Maison de la Dame) ; au centre deu vilatge, qu’es un espaci museografic on son presentadas reproduccions de las 9 figurinas, sobras d’alimauts preïstorics e auts objèctes trobats a Brassempoi, e tanben reproduccions d’autas figurinas trobadas en Euròpa.
- L'arqueoparc : qu’es un parc d’animacion, muisha e talhèr de descobèrta de las tecnicas preïstoricas (talha de pèirahuec, avitatge deu huec, lanç de trèits,…).
- Ua estèla discoïdau qu'estó trobada en 2004 en amainatjar lo bastiment qui acessà la mairia dinc a 2015[4], tanhent deus vestigis deu castèth de Podencs.
Personalitats ligadas a la comuna
[modificar | Modificar lo còdi]- Perròt lo Biarnés : bandolèr famós, citat ací dessús per d’Orronville, e hòrt tanbenh dens las Cronicas de Froissart.
Véser tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Sus d'autres projècte de Wikimedia: | |
Commons (Galariá) | |
Commons (Categoria) Modèl:Commonscat/categories |
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ 1,0 1,1 et 1,2 Bénédicte Boyrie-Fénié, Dictionnaire toponymique des communes. Landes et Bas-Adour, ed. Institut occitan e CAIRN, Pau, 2005, p. 69
- ↑ Albert Dauzat, Charles Rostaing, Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France, Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 111
- ↑ La chronique du bon duc Loys de Bourbon, par Jean d'Orronville dit Cabaret ; publiée, pour la Société de l'Histoire de France, par A.-M. Chazaud ; Paris : Renouard (H. Loones), 1876 ; p.200.
- ↑ dempuish 2015, aqueth bastiment que sèrv de burèu d'arcuelh tà « l'ostau de la dauna »