Gebruiker:Mx.Alba/LHBT-rechten per land

Rechten die lesbische, homoseksuele, biseksuele en/of transgender (LHBT) mensen hebben verschillen heel erg van land tot land en kunnen gaan van landen waar er volledige gelijkwaardigheid is en erkenning van het homohuwelijk tot landen waar de doodstraf staat op homoseksualiteit.

Per maart 2023 zijn er 34 landen die een huwelijk tussen twee mensen van het zelfde geslacht erkennen. In contrast hiermee staan slechts twee landen die daadwerkelijk homoseksuele personen ter dood veroordelen: Iran en Afghanistan^[1] In Mauritanië, Saoedi-Arabië, Somalië (in de autonome staat Jubaland) en in de Verenigde Arabische Emiraten staat er officieel wel de doodstraf op homoseksualiteit, maar wordt die slechts zelden opgelegd. In de Russische regio Tsjetsjenië worden homo's wel vaak buitenrechtelijk vermoord. Sudan schafte in 2020 de doodstraf voor (zowel heteroseksuele als homoseksuele) anale seks af. In vijftien landen is stenigen officieel de geëigende straf voor overspel, waartoe volgens die landen ook homoseksuele relaties behoren, maar alleen in Iran en in (het noorden van) Nigeria wordt die straf ook daadwerkelijk door de overheid opgelegd.^[2][3][4][5]

In 2011 nam de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties voor het eerst een resolutie aan die LHBT-rechten erkende, gevolgd door een rapport van het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten waarin schendingen van LHBT-rechten worden gedocumenteerd, zoals haatmisdrijven, criminalisering van homoseksuele handelingen en discriminatie. Na het uitkomen van dat rapport, riepen de Verenigde Naties aan alle landen die dat nog niet gedaan hadden op om wetten aan te nemen die LHBT-basissrechten beschermen.^[6] Uit een onderzoek uit 2022 blijkt dat betere bescherming van LHBT-rechten (gemeten volgens ILGA's Rainbow Index) correleert aan minder gevallen van HIV/AIDS onder homo- en biseksuele mannen, onafhankelijk van risicovol gedrag.^[7]

Volgens de Equaldex van 2023 staat het het beste met de LHBT-rechten in IJsland, Canada, Uruguay, Noorwegen, Denemarken, Nederland, Spanje, Duitsland en Australië. Het slechtst staat het met de LHBT-rechten in Jemen, Brunei, Afghanistan, Somalië, Mauritanië, Iran, Libië, Oeganda, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Nigeria.^[8]

Wetten die LHBT'ers betreffen omvatten onder andere:

• wetten rondom de erkenning van homoseksuele relaties, zoals het homohuwelijk, samenlevingscontracten en ongehuwd samenwonen
• wetten rondom LHBT-ouderschap, inclusief de mogelijkheid voor LHBT'ers om kinderen te adopteren
• wetten tegen discriminatie met betrekking tot werk, wonen, onderwijs en publieke diensten
• wetten tegen pesten die LHBT kinderen op school beschermen
• wetten omtrent haatmisdrijven die hogere straffen voorschrijven voor misdrijven waarbij haat jegens LHBT'ers een rol speelt
• wetten omtrent de toegang tot bijvoorbeeld openbare toiletten en kleedruimtes voor transgender mensen
• wetten omtrent LHBT'ers in de strijdkrachten
• wetten rondom toegang tot kunstmatige voortplantingstechnologie
• wetten die (deels of geheel) consensuele seks tussen partners van hetzelfde geslacht bestraffen
• wetten omtrent overspel waar ook homoseksuele relaties onder vallen
• wetten rondom seksuele meerderjarigheid die voor homoseksuele relaties een afwijkende leeftijdsgrens hanteren
• wetten rondom het doneren van bloed en organen door mannen die seksuele relaties hadden met mannen
• wetten rondom toegang tot genderbevestigende operaties en hormoonbehandeling
• wettelijke erkenning en accommodatie van geslachtsverandering

Ayoni oftewel niet-vaginale seks in het algemeen staat in de Arthashastra beschreven als iets wat bestraft dient te worden. Echter, homoseksuele handelingen worden als een klein vergrijp aangemerkt, op straffe van een boete, terwijl op onwettige heteroseksuele seks een veel hogere straf staat. De Dharmasastras, vooral de latere zoals de Vashistha Dharmasutra, verbieden ook non-vaginale seks. De Yajnavalkya Smrti schrijft voor om een boete op te leggen voor dergelijke handelingen met andere mannen. De Manusmriti schrijft een lichte straf voor.^[9][10] Vanita zegt dat dat de versen over het bestraffen van seks tussen een vrouw en een maagd zich vooral concentreren op de seksuele puurheid van de maagd.^[11]

De oude Wet van Moses (Thora) verbiedt mannen om met mannen te liggen (d.w.z. seks bedrijven) in Leviticus 18 en vertelt een verhaal over een poging tot homoseksuele verkrachting in Genesis 19, in het verhaal van Sodom en Gomorra, waarna de beide steden werden vernietigd door God.^[12][13]

In de Assyrische maatschappij werden hetero- en homoseksuele seksuele vergrijpen het zelfde bestraft; er stond geen straf op het penetreren van een persoon van dezelfde sociale klasse, een religieuze prostituee, of iemand wiens genderrol niet als uitsluitend mannelijk werd gezien.^[14] Dergelijke seksuele relaties werden zelfs als een goed voorteken beschouwd; op de Akkadische kleitablet Summa alu staat: "Als een man seks van achteren bedrijft met een gelijke, zal hij de leider van zijn gelijken en zijn broeders worden."^[15][16] Homoseksuele relaties met medesoldaten, slaven, koninklijke bedienden of waarbij mensen die een hogere sociale status hadden gepenetreerd werden, werden gezien als slechte voortekens.^[17]

De Midden-Assyrische wet van 1075 v.Chr. bevatte een wel heel harde straf voor homoseksualiteit onder militairen: "Wanneer een man liefde bedrijft met een wapenbroeder, zal van hem een eunuch gemaakt worden."^[18][19][20] Een gelijksoortige wet luidt als volgt: "Indien een heer ligt met zijn buurman, wanneer hij daarvoor is vervolgd en veroordeeld, dan zal men met hem liggen en hem tot eunuch maken." Deze wettekst veroordeeld een situatie die draait om homoseksuele verkrachting. Assyrische mannen konden mannelijke prostituees bezoeken of seks hebben met een andere man, zolang er geen leugenachtige roddels over verspreid werden en er geen sprake was van verkrachting.^[21]

In het Romeinse Rijk waren de lichamen van jeugdige burgers strikt verbonden terrein. De Lex Scantinia voorzag in hoge straffen voor mensen die een seksuele misdaad stuprum begingen tegen een vrijgeboren mannelijke minderjarige. Er is onenigheid onder experts of de Lex Scantinia de doodstraf eiste of een hoge boete.^[22][23][24] Acceptabele seksuele partners van hetzelfde geslacht waren mannen die niet de rechten van staatsburgers bezaten: slaven, mannelijke prostituees en eerlozen, entertainers of anderen die technisch gezien wel vrij waren maar die door hun losbandige levensstijl toch buiten de wet stonden.

Mannelijke burgers die bewust orale seks gaven of anale seks ontvingen werden geminacht, maar er is weinig bewijs dat hen wettelijke sancties werden opgelegd.^[25][26] In de rechtszaal en politieke retoriek werden regelmatig beschuldigingen van vervrouwelijking en passiefe seksuele gedragingen gebracht aan het adres van voornamelijk "democratische" politici (populares) zoals Julius Caesar en Marcus Antonius.^[27]

De Romeinse wet beschreef al in de 2e eeuw v.Chr. verkrachting van een mannelijke burger en benoemde dat zelfs een man "van schandelijke en twijfelachtige zeden" het zelfde recht als andere burgers had om zijn lichaam niet onderworpen te zien aan gedwongen seks.^[28][29] Een wet die waarschijnlijk dateert uit de dictatuur van Julius Caesar definieerde verkrachting als gedwongen seks tegen "jongens, vrouwen of wie dan ook"; de verkrachter kon worden ge��xecuteerd, een zeldzame straf in Romeins recht.^[30] Gedwongen seks met een slaaf, die wettelijk een eigendom was, of met een man die als infamis geclassificeerd werd, zoals een prostituee of een acteur, kon volgens die wet als verkrachting gezien worden; de eigenaar van de slaaf kon echter wel de dader vervolgen voor het beschadigen van zijn eigendom.^[31]

In het leger van de Romeinse Republiek was seks met medesoldaten een schending van de etiquette tegen seks met burgers en werd streng bestraft, tot aan zelfs de doodstraf,^[32] als een schending van de militaire discipline.^[33] De Griekse historicus Polybios noemt dat deserteurs, dieven, meineedplegers en "zij die zich in hun jeugd aan zichzelf vergrepen hebben" doodgeknuppeld dienden te worden (fustuarium).^[34] Antieke bronnen spreken vaak over de effecten van seksuele intimidatie door officieren, maar jongere soldaten die een superieur beschuldigden moesten laten zien dat zij niet vrijwillig de passieve rol aan hadden genomen of aan prostitutie hadden gedaan.^[35] Soldaten waren vrij om seksuele relaties te hebben met hun mannelijke slaven;^[36] Het gebruik van het lichaam van een medesoldaat met burgerrechten was verboden, niet homoseksuele gedragingen per se.^[37] Tegen de tijd van de Late Republiek en gedurende de gehele periode van het Romeinse Keizerrijk is er toenemend bewijs dat mannen wiens levensstijl volgens moderne definities als "homoseksueel" te bestempelen is vrij en openlijk in het leger dienden.^[38]

Hoewel het Romeinse recht een huwelijk tussen twee mannen niet erkende, en Romeinen over het algemeen het huwelijk zagen als een heteroseksueel instituut met als primair doel om nageslacht te produceren, werden er in het vroege Keizerrijk wel huwelijksrituelen voltrokken voor homoseksuele paren. Juvenalis merkte met afkeuring op dat zijn kennissen vaak naar dergelijke vieringen gingen.^[39][40] De keizer Nero is zelf twee keer getrouwd met een man, eenmaal als de bruid met een bevrijde slaaf genaamd Pythagoras, en een keer als de bruidegom met de eunuch Sporus, die publiek optrad als Nero's vrouw en daarbij alle regalia van de Romeinse keizerin droeg.^[41][42]

Vanaf de 3e eeuw n.Chr. begon homoseksualiteit als algemene misdaad bestreden te worden met onder andere het verbieden van mannelijke prostitutie door Philippus I Arabs. Tegen het eind van de 4e eeuw, nadat het Romeinse rijk gekerstend was door Constantijn de Grote was op passieve homoseksualiteit de straf van verbranding komen te staan.^[43] Onder de Codex Theodosianus stond "dood door het zwaard" als straf voor "een man die als een vrouw paart".^[44] Onder Justitianus I werden alle homoseksuele daden, wie de partners ook waren, tegennatuurlijk verklaard en met de dood bestraft.^[45]

Het Verenigd Koninkrijk introduceerde in al haar koloniën antihomowetten, vooral in de 19e eeuw toen het Britse rijk op haar hoogtepunt was.^[46] In 2008 waren de helft van de 71 landen die homoseksualiteit criminaliseerden voormalige Britse koloniën.^[47]

In 2001 was Nederland het eerste land dat het huwelijk tussen twee mensen van het zelfde geslacht legaliseerde.^[48]

Land	Homoseksuele daad	Erkenning homoseksuele relatie	Homo-huwelijk	Adoptie door homoseksuele koppels	LHBT-mensen toegelaten in strijdkrachten	Anti-discriminatie-wetten mbt homoseksualiteit	Wetten rondom gender-identiteit en -expressie
Algerije	Illegaal sinds 1966. Straf: tot 3 jaar cel en boete tot 10.000 dinar.[49] Marteling,[50] mishandeling,[51] en executies door knokploegen komen ook vaak voor.
Egypte	/ Ambigu. Mannen de jure legaal maar de facto illegaal sinds 2000. Straf: Tot 17 jaar cel met of zonder dwangarbeid en met of zonder boete onder vaag beschreven moraliteits-wetten.[49][52]
Libya}} Libya	Illegal since 1953 Penalty: Up to 5 years in jail or vigilante execution.[53][54]
Madeira}} Madeira (Autonomous region of Portugal)	Legal since 1983 + UN decl. sign.[49]	De facto union since 2001[55][56]	Legal since 2010[57]	Legal since 2016[58][59][60]	Portugal responsible for defence	Bans all anti-gay discrimination.	Since 2011, all documents can be amended to the recognised gender[61]
Melilla}} Melilla (Autonomous city of Spain)	Legal since 1979 + UN decl. sign.[49]	De facto union since 2008[62]	Legal since 2005	Legal since 2005	Spain responsible for defence	Bans all anti-gay discrimination[63]	Since 2007, all documents can be amended to the recognised gender
Morocco}} Morocco (including Southern Provinces)	Illegal since 1962 Penalty: Up to 3 to 6 years imprisonment with hard labour.[49][64]
Sahrawi Arab Democratic Republic}} Sahrawi Arab Democratic Republic (Disputed territory; excluding Southern Provinces)	Illegal since 1944 (as part of the Overseas Province of Spanish Sahara) Penalty: Up to 3 years imprisonment.[49][65][66]
Sudan}} Sudan	Illegal since 1899 (as Anglo-Egyptian Sudan) Penalty: Life imprisonment for a third offense of anal sex.[67]
Tunisia}} Tunisia	Illegal since 1913 (as the French protectorate of Tunisia) Penalty: 3 years imprisonment.[49][68] [69]

LGBT rights in:	Same-sex sexual activity	Recognition of same-sex unions	Same-sex marriage	Adoption by same-sex couples	LGB people allowed to serve openly in military	Anti-discrimination laws concerning sexual orientation	Laws concerning gender identity/expression
Benin}} Benin	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country);[49][70] Age of consent discrepancy[49]
Burkina Faso}} Burkina Faso	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country)[49]		Constitutional ban since 1991
Cape Verde}} Cape Verde	Legal since 2004 + UN decl. sign.[49]					Bans some anti-gay discrimination[49]
Gambia}} Gambia	Illegal since 1888 (as the Gambia Colony and Protectorate) Penalty: Up to Iife imprisonment.[49][71][72]						Forms of gender expression criminalized since 2013[73]
Ghana}} Ghana	Male illegal since 1892 (as the Gold Coast) Penalty: Up to 3 years imprisonment. (repeal disputed)[74] Female always legal[49][75][72]
Guinea}} Guinea	Illegal since 1988 Penalty: 6 months to 10 years imprisonment.[76]
Guinea-Bissau}} Guinea-Bissau	Legal since 1993[49] + UN decl. sign.
Ivory Coast}} Ivory Coast	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country); Age of consent discrepancy[49]
Liberia}} Liberia	Illegal since 1976 Penalty: 1 year imprisonment. [49][77] (repeal disputed)
Mali}} Mali	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country)[49]
Mauritania}} Mauritania	Illegal Penalty: Capital punishment for men, (not enforced); prison and a fine for women.[49][78]
Niger}} Niger	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country); Age of consent discrepancy[49]
Nigeria}} Nigeria	Illegal since 1904 (Northern Region only) Illegal since 1916 (Region-wide) Penalty: Up to 14 years imprisonment. Death in the states of Bauchi, Borno, Gombe, Jigawa, Kaduna, Kano, Katsina, Kebbi, Niger, Sokoto, Yobe, and Zamfara. (not enforced, except Bauchi)[49][79][72]						Forms of gender expression criminalized in Sharia provinces.
Saint Helena}} Saint Helena, Ascension and Tristan da Cunha (Overseas Territory of the United Kingdom)	Legal since 2001 + UN decl. sign.[49]	Legal since 2017	Legal since 2017[80][81]	Legal since 2017	UK responsible for defence	Bans all anti-gay discrimination
Senegal}} Senegal	Illegal since 1966 Penalty: 1 to 5 years imprisonment.[49][82]
Sierra Leone}} Sierra Leone	Male illegal since 1861 (as the Sierra Leone Colony and Protectorate) Penalty: Up to life imprisonment (Not enforced, repeal disputed). Female always legal + UN decl. sign.[49]
Togo}} Togo	Illegal since 1980 Penalty: Fine and 3 years imprisonment [49] (repeal proposed)[83]

LGBT rights in:	Same-sex sexual activity	Recognition of same-sex unions	Same-sex marriage	Adoption by same-sex couples	LGB people allowed to serve openly in military	Anti-discrimination laws concerning sexual orientation	Laws concerning gender identity/expression
Cameroon}} Cameroon	Illegal since 1972 Penalty: Fines to 5 years imprisonment.[49][72] or vigilante execution and torture,[84] (repeal disputed)
Central African Republic}} Central African Republic	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country)[49] + UN decl. sign.		Constitutional ban since 2016[85]
Chad}} Chad	Illegal since 2017 Penalty: Between 3 months and 2 years in prison, with fines of 50,000 to 500,000 FCFA. (Penal Code, Chapter 2, Article 354) [86]
Democratic Republic of the Congo}} Democratic Republic of the Congo	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country)[49]		Constitutional ban since 2005
Republic of the Congo}} Republic of the Congo	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country); Age of consent discrepancy[49]
Equatorial Guinea}} Equatorial Guinea	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country)[49]
Gabon}} Gabon	Legal since 2020[87]; Age of consent discrepancy, + UN decl. sign.
São Tomé and Príncipe}} São Tomé and Príncipe	Legal since 2012 + UN decl. sign.[49]

LGBT rights in:	Same-sex sexual activity	Recognition of same-sex unions	Same-sex marriage	Adoption by same-sex couples	LGB people allowed to serve openly in military	Anti-discrimination laws concerning sexual orientation	Laws concerning gender identity/expression
Burundi}} Burundi	Illegal since 2009 Penalty: fine, and 3 months to 2 years imprisonment. [49][88] (repeal disputed)		Constitutional ban since 2005
Djibouti}} Djibouti	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country) [49][89]
Eritrea}} Eritrea	Illegal Penalty: Up to 3 years imprisonment.[49][90] or vigilate execution[91] Beatings and torture are also tolerated.[92]
Ethiopia}} Ethiopia	Illegal Penalty: Up to 15 years. [49]
Kenya}} Kenya	Illegal since 1897 (as the East Africa Protectorate) Penalty: up to 14 years imprisonment. (repeal proposed) [49][72]		Constitutional ban since 2010[93]				[94]
Rwanda}} Rwanda	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country)[49] + UN decl. sign.		Constitutional ban since 2003
Somalia}} Somalia	Illegal. Penalty: Up to 3 years prison. { {flagicon|Jubaland}} Illegal. Penalty: Up to death in Jubaland.
Somaliland}} Somaliland (Disputed territory)	Illegal since 1941 (as British Somaliland) Penalty: Up to 3 years prison, sometimes death sentences.[95]
South Sudan}} South Sudan	Illegal since 1899 (as Anglo-Egyptian Sudan) Penalty: Up to 10 years imprisonment. (not enforced) [49][72]		Constitutional ban since 2011{{citation needed|date=January 2019}}				Forms of gender expression are criminalized.
Tanzania}} Tanzania	Illegal since 1864 (only Zanzibar) Illegal since 1899 Penalty: Up to life imprisonment.[49][72] Vigilante executions, beatings and torture[96][97] are also tolerated.
Uganda}} Uganda	Male illegal since 1902 (as Protectorate) Female illegal since 2000 Penalty: Life imprisonment, Death penalty in some cases, Beatings, torture, or vigilante execution. [98][99]		Constitutional ban since 2005

LGBT rights in:	Same-sex sexual activity	Recognition of same-sex unions	Same-sex marriage	Adoption by same-sex couples	LGB people allowed to serve openly in military	Anti-discrimination laws concerning sexual orientation	Laws concerning gender identity/expression
Comoros}} Comoros	Illegal Penalty: 5 years imprisonment and fines. (not enforced)[49][100]
French Southern and Antarctic Lands}} French Southern and Antarctic Lands (Overseas territory of France)	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the territory)[49]	Civil solidarity pact since 1999{{citation needed|date=January 2023}}	Legal since 2013	Legal since 2013	France responsible for defence	Bans all anti-gay discrimination	Under French law
Madagascar}} Madagascar	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the country); Age of consent discrepancy[49]
Mauritius}} Mauritius	Male illegal Penalty: Up to 5 years imprisonment. (not enforced, repeal proposed)[101] Female always legal[102] + UN decl. sign.[49][103]					Bans all anti-gay discrimination[104][105]
Mayotte}} Mayotte (Overseas region of France)	Legal (No laws against same-sex sexual activity have ever existed in the region)[49]	Civil solidarity pact since 2007	Legal since 2013	Legal since 2013	France responsible for defence	Bans all anti-gay discrimination	Under French law
Réunion}} Réunion (Overseas region of France)	Legal since 1791[49]	Civil solidarity pact since 1999	Legal since 2013	Legal since 2013	France responsible for defence	Bans all anti-gay discrimination	Under French law
Seychelles}} Seychelles	Legal since 2016[106] + UN decl. sign.					Bans some anti-gay discrimination[49]

LGBT rights in:	Same-sex sexual activity	Recognition of same-sex unions	Same-sex marriage	Adoption by same-sex couples	LGB people allowed to serve openly in military	Anti-discrimination laws concerning sexual orientation	Laws concerning gender identity/expression
Angola}} Angola	Legal since 2021 [107]					Bans all anti-gay discrimination[108]	May possibly change gender under the Código do Registro Civil 2015[109]
Botswana}} Botswana	Legal since 2019 [110]					Bans all anti-gay discrimination	Legal gender change recognized as a constitutional right since 2017[111]
Eswatini}} Eswatini	Male illegal since the 1880s (not enforced, repeal proposed) Penalty: Unknown Female always legal[49][72]
Lesotho}} Lesotho	Male legal since 2012 Female always legal[49]						May possibly change gender under the National Identity Cards Act 9 of 2011[112]
Malawi}} Malawi	Illegal since 1891 (as British Central Africa Protectorate)[72] Penalty: Up to 14 years imprisonment, with or without corporal punishment for men up to 5 years imprisonment for women (repeal proposed)[49][113][72]						Men can't have long hair.
Mozambique}} Mozambique	Legal since 2015[114][115]					Bans some anti-gay discrimination[49][104]
Namibia}} Namibia	Male illegal since 1920 (not enforced; repeal proposed)[72][116] Penalty: Unknown Female always legal[49][117][118]						Under the Births, Marriages and Deaths Registration Act 81 of 1963[119]
South Africa}} South Africa	Male legal since 1998 Female always legal + UN decl. sign.[49]	Limited recognition of unregistered partnerships since 1998; same-sex marriage since 2006	Legal since 2006	Legal since 2002	Since 1998	Constitution bans all anti-gay discrimination	Anti-discrimination laws are interpreted to include gender identity; legal gender may be changed after surgical or medical treatment
Zambia}} Zambia	Illegal since 1911 (as part of the British South Africa Company rule of Rhodesia) Penalty: up to 14 years imprisonment. (repeal proposed)[49][72]
Zimbabwe}} Zimbabwe	Male illegal since 1891 (as part of the British South Africa Company rule of Rhodesia) Penalty: up to 14 years imprisonment. (repeal proposed)[120] Female always legal[49][72]		Constitutional ban since 2013[121]