Hugenotten

Hugenotten is en Naam, den in dat 16. un 17. Johrhunnert de Protestanten in Frankriek kregen hefft. Dat is nich ganz klaar, wo düsse Naam vun her kummt. Tomeist warrt annahmen, dat he ut de franzöösche Utsprake vun dat düütsche Woord „Eidgenossen“ afstammen deit. „Eedgenoten“ weer de Ökelnaam för de Swiezer, un veel Städer in de Swiez sünd dormols protestantsch ween.

De Hugenotten sünd franzöösche Anhängers vun Calvin ween. Dor höörn se mit to de Reformeerte Kark to. In dat kathoolsche Frankriek keem dat vun 1562 af an to en ganze Reeg vun Religionskriegen. Dor sünd bannig veel Hugenotten bi ümkamen. Sünnerlich in de Bartholomäusnacht in dat Johr 1572 sünd veel Protestanten bi ümbrocht wurrn. De föffte „Hillge Krieg“ gegen de Hugenotten güng los an’n 23. Februar 1574. Bit 1598 sünd de Protestanten in Frankriek verfolgt wurrn. In düt Johr hett de König Hinrich IV. dat „Edikt vun Nantes“ rutgahn laten. Dor is de Hugenotten Freeheit vun’n Gloven in tospraken wurrn. Hinrich IV. weer vörmols sülms en Hugenotten ween, man he is Röömsch-kathoolsch wurrn, dormit he up’n Throon vun Frankriek stiegen konn. Liekers weer de Situatschoon för de Hugenotten in Frankriek nich würklich seker. Üm 1660 rüm hefft veel Hugenotten beslaten, se wullen dat Land nu verlaten. 1685 hett König Ludwig XIV. mit dat „Edikt vun Fontainebleau“ dat Edikt vun Nantes en Enne maakt. Wen bi sien Gloven blieven wull, möss dor mit reken, dat he as Slaav up en Galeerenschipp lannen dö. Bi 200.000 Lüde hefft dor denn Frankriek verlaten un sünd utwannert.

En Grupp vun Hugenotten wanner ut na Noordamerika un hett dor 1689 in de Gegend vun dat hüdige New York de Stadt New Rochelle grünnt. En annere Grupp is na Süüdafrika hentagen. Dor sünd se vun de nedderlannschen Behörden över dat ganze Land verdeelt wurrn, vunwegen datt se so beter to regeern weern. Sünnerlich in Franschhoek bi Paarl is vun de Hugenotten noch allerhand to spören. Dor gifft dat ok en Monument un en Museum för de Hugenotten. Hüdigendags gifft dat in Süüdafrika noch allerhand franzöösche Tonaams, as Terblanche, Pienaar, Trichardt, Viljoen, De Klerk, Marais, Cilliers, Du Plessis, Du Preez, De Villiers, Du Toit, Boshoff, Jacobs, Malherbe, Labuschagne, Du Pisanie, Retief, Malan, Cronjé, Naudé, Fouché, Viljee, de la Rey usw.

Mit groten Afstand de meisten Hugenotten sünd avers na Preußen, England un besunners na de Nedderlannen hentrocken. Bi 12.000 Hugenotten hefft sik alleen man in Amsterdam ansiedelt. Üm dat Johr 1700 rüm weern een Viddel vun de Inwahners vun düsse Stadt Franzosen un dat geev franzöösche Stadtdelen, franzöösche Cafés un en franzöösche Kark (de Welsche Kark). Veel Hugenotten hefft as Bookverköper un Rutgevers arbeit’, vunwegen dat düsse Gill Frömmen upnahmen hett. Vun de 230 Rutgevers in Amsterdam twuschen 1680 un 1730 sünd 80 Hugenotten ween. Ok na Bremen sünd Hugenotten henkamen un hefft en franzöösche Kark vun den Senat kregen: Dat weer de hüdigendags kathoolsche St. Johannis-Kark in’n Snoor. De Bremer Stadtbomeester Jean-Baptiste Broebe hett de Börse vun Bremen un dat Bruggendoor an de Grote Werserbrugge boot mit de beröhmte Inschrift: „Conserva, Domine, Hospitium Tuae Ecclesiae“. In Brannenborg-Preußen mit siene Hööftstadt Berlin, man ok in de Landgraafschop Kassel sünd en ganze Reeg vun Hugenottengemeenden nee grünnt wurrn. Karken sünd boot wurrn un Stadtviddel sünd mit Hugenotten besiedelt wurrn. Blangen Kassel hett dat ok in Bad Homburg allerhand Hugenotten geven. De Karkengemeenden sünd faken noch hüdigendags sülvstännig, man de franzöösche Sprake is dor tomeist al in dat 19. Johrhunnert upgeven wurrn.

Sünnerlich de Schrievers Theodor Fontane un Conrad-Ferdinand Meyer sünd bekannte düütsche Hugenotten un hefft sik in jem ehre Warken ok veel mit de Historie vun de Hugenotten ut’neen sett.

Dat Hugenottenkrüüz kümmt ut dat 17. Johrhunnert, man wo dat nu ganz genau herkamen deit, is hüdigendags nich mehr rut to finnen. Dat warrt annahmen, dat sik de Eddelsmitt Maystre in Nimes dat Krüüz dree Johr na dat Enne vun dat Edikt vun Nimes 1688 utdacht hett. Düt Krüüz is bi de Hugenotten foorts goot upnahmen un veel bruukt wurrn, vunwegen dat dat en Mööglichkeit weer, dat de Protestanten sik nu ok en Krüüz um den Hals bammeln konnen, wat avers ganz anners utseeg as de Krüzen vun de Kathoolschen. Toeerst is dat Hugenottenkrüüz bloß vun de Hugenotten bruukt wurrn, man vun dat 19. Johrhunnert af an warrt dat as en allgemeen Symbol vun den Calvinismus ankeken.

• Hugenottenkrüüz
• Calvinismus

• Historie vun de Hugenotten (nedderlannsch)
• Waar komt de naam vandaan? (nedderlannsch)