Reddica
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
Senuóneme
[cagna | cagna surgente]Urtica sicula Gasp.
Descrezzione
[cagna | cagna surgente]La reddica è n'èrva prènne áveta 30-120 cm, e chelore vérde cáreche.
Tè cèrte rádeche che z'allònghene é che štríscene sotte sotte la tèrra, e da lòche sbúchene gle fušte ritte é squadrate, e chelore ressaštre o giallaštre, quasce sèmbe senza rámera, rechepiérte e pire che púngechene.
Le frunne, che 4 štípele líbbere lònghe 3 mm, suó ròsse, oppòšte, a forma e langia, pelose é che ciérte diénde tòrne tòrne. Suó assá cchiù lònghe (5 cm) che larie. La ponda fenisce che ne dènde appezzetate cchiù luonghe e tutte gl'ate, é gle cure è a forma de còre. Gle chelore è vérde cupe a parte pe ngima, cchiù chiare a parte pe sotte. Gle pernucce è cchiù curte e la lámena. Pure ésse suó rechepèrte e pire pengecuse.
Gle sciuore suó peccerigle e reštritte a pallòttele (glemmèrele), gialle-verdaštre o resciaštre. Sceríscene da maje a neviémbre. Mbellenazione anemògama.
Gle frutte è ne declèsie a forma d’uove allengate, e chelore marrone-glevaštre, che tè ne ciurce e pire mbonda, renghiuse dénd'a gle tèpale che c'è cresciute tòrne tòrne.
Addó ze tròva
[cagna | cagna surgente]Dénd'a gle bòsche, luonghe le viarèlle, a le sòde, zzòne abbetate, da le chiane affin'a 1.800 (2.300) m n.l.m. Crésce quasce pe tutte gle munne.
Use
[cagna | cagna surgente]Medecina
[cagna | cagna surgente]È bòna pe chi tè gl'ásema é pe chi tè gle diabbète, tògle la ruscia a gle capigle, fà calà le latte a le fémmene ch'alláttene, férma le scite e sanghe, è diurèteca é fa alleggerì mègle dòppe magnà.
Le frunne sè suó addeprate pe tògle le sive a le pèlle rasse é pe curà gle delure riumátece é traumátece.
Cucina
[cagna | cagna surgente]Le ponde e le chiande gione ze puonne chenzemà dénd'a le menèštre, veglite é repassate a la fressora, ammassate nziém'a la farina pe fà gle maccarune.
Ate use
[cagna | cagna surgente]Le fibbre lònghe dave ne tessute tuošte, suocce a la cánava.
Da le frunne é da le rádeche ze puonn'avé culurande che z'adduóprene pe fà medecine, cusmétece é resòlie.
Pe štrecà gle peducchie che ze fave ngim'a le chiande, z'addòpra gle líquede e le reddiche lassate ammòlle dénd'a l’acqua pe 12 ore.