Sâta a-o contegnûo

Tàgia (cumüna)

43°50′37.89″N 7°51′03.34″E
Da Wikipedia
TG
Sta pagina chi a l'è scrìta in tagiàscu
Tagia
cumǜna
Tagia – Stemma Tagia – Bandiera
Tagia – Veduta
Tagia – Veduta
Panurama de Tagia
Localizaçión
StâtoItàlia Itàlia
Región Liguria
Provìnsa Imperia
Aministraçión
ScìndicoMario Conio (lista civica de sentru-drita Insieme) da-o 12-6-2017 (2º mandòu da-o 13-6-2022)
Teritöio
Coordinæ:43°50′37.89″N 7°51′03.34″E
Altitùdine39 m s.l.m.
Superfìcce31,36 km²
Abitanti13 732[1] (31-5-2022)
Denscitæ437,88 ab./km²
FraçioìnTagia, Levà (sêde da cumüna), Arma
Comùn confinantiBaǜcu, U Castelâ, Seriana, U Dusséu, Preabrüna, A Riva de Tagia, San Remu
Âtre informaçioìn
CAP18018
Prefìsso0184
Fûzo oràrioUTC+1
Còdice ISTAT008059
Cod. cadastrâL024
TargaIM
Cl. scìsmicazöna 2 (sismicitæ media)[2]
Cl. climàticazöna C, 1 165 GG[3]
Nomme abitantitagiaschi
Sànto patrónMadònna Miracuùża
Giórno festîvo11 marzu
Cartògrafîa
Màppa de localizaçión: Liguria
Tagia
Tagia
Tagia – Mappa
Tagia – Mappa
Pużiziun da cumüna de Tagia int'a pruvincia d' Imperia
Scîto instituçionâle

Tagia (ascì Tàggia, Taggia in italiàn) a l'è ina cumǜna de 13.732 abitànti ch'a se tröva int'a Pruvincia de Imperia (dati agiurnài au 2022).

A cumüna a cumprende u teritòju de dui diferenti paìsi, chélu de Tàgia, ch'u ghe dà u nome, e chélu de Àrma, càxu che int'a pruvinza u se tröva numa intu capulögu, furmàu da Ineja e U Pòrtu.

Cumplescivamente u cunta 'na süperfìcie de 31,36 chilometri quadri, estesa surveciü int'u bassìn de l'Argentìna, tantu inta zòna de chélu valùn, quantu di sò afluènti, cume l'Oxentìna, ch'u se ghe zunta in lucalitài San Zorżu.

Sentru abitàu a tréi chilòmetri daa maìna, u l'è u nücleu ciü antìgu di dui, sciü a bunda de drìta da giaira Argentìna. U sò nucleu uriginàiu, l'antìga Tabia medievàle, u l'è staitu tiàu sciü inturnu au priuràu benedetìn da Nostra Scignùa du Canéu.

Edificàu lòngu a còsta, pìja u nome daa grotta ciamà Arma da Nunzià, ai cunfìn cun a cumüna de San Remu, scituà au de sùta du prumontòju cun u stézzu nòme. Svilüpàu ciü ressentemente, u cröve chéla parte finàle da ciàna furmà daa giaira de Tàgia, ciü in autra parte culucà inta zona li de daré, i cuscì diti Casteleti. A sti chi a se zunze pöi a pàrte növa, lòngu a stràda de culegamentu cun Tàgia.

Tàgia a cunfìna a nòrd cun Baücu, Seriana (versu punente) e U Dusséu (versu punente), Preabrüna, U Castelâ e A Rìva a levante e San Remu a punente.

Pòsti de interesse

[modìfica | modìfica wikitèsto]
U burgu de Tagia cun a baxìlica

U dialetu de Tagia

[modìfica | modìfica wikitèsto]

A Tagia a se parla ina variante da lénga lìgüre, de tranżiziùn tra u Lìgüre de punente e chélu de sentru-punente.

Pe sarvà stu dialetu chi u l'è staitu pübricàu in glusariu etimulogicu ascì, du 2019, cüràu da Costante Lanteri e Silvio Balestra.

De seguitu a tabèlla da grafìa da éli adutà.[4]

Grafìa Lanteri-Balestra
Létere Sòi

IPA/AFI

Nòte
A a
B b
C k/ʧ
D d
E e/ɛ e serà/ e avèrta
F f
G g/dʒ
H mǜta
I i
J ij són du franzéise "famille"
L l
M m
N ɱ/n/ŋ
O o/ɔ o serà/o avèrta
Ö ø són de eu franzese
P p
Q k
R r Segnà numa se vibrante, càżże quandu intervucalica
S s/z Rara, de suvente aa fin o ai inizzi de paròle, atrimenti sempre impüa
S-C ʃ+ʧ són da paròla "s-ciüma"
T t
U u
Ü y són da "u" françéize
V v
X ʒ són do françéize "jardin"
Z s són de l'italiàn "sempre"
Ż z són da "s" de l'italian "rosa"

Vie de cumünicaziùn

[modìfica | modìfica wikitèsto]
Contròllo de outoritæVIAF (EN146739106 · LCCN (ENn95002839 · WorldCat Identities (ENn95-002839
  1. (IT) Bilàncio demogràfico ànno 2022 (dæti provizöi), ISTAT.
  2. Clascificaçion sismica (XLS), in sce protezionecivile.gov.it.
  3. Lézze 26 agósto 1993, n. 412, alegòu A, Tabélla di gràddi/giórno di Comùn pe Región e Provìnsa (PDF), in sce efficienzaenergetica.acs.enea.it, 1 màrso 2011, p. 151. URL consultòu o 25 arvî 2012.
  4. (LIJIT) Costante Lanteri e Silvano Balestra, Glossario etimologico del dialetto di Taggia, Tàgia, Phobiblion edizioni, 2018, p. 11.