Jump to content

Imperativus

Latinitas nondum censa
E Vicipaedia
Caesar imperator modo imperativo imperat

Imperativus[1] est modus verbi, qui imperata indicat. Est modus, sicut modus coniunctivus et modus indicativus. Lingua Latina formas huius modi personarum secondae et tertiae. Lingua Anglica, sicut plures linguae, formas secondae personae tantum habet. Lingua Sanscritica formas imperativas omnium personarum habet, quamquam formae primae personae re vera fuerunt formae modi coniunctivi.

Ecce imperativus singularis (imperatum uni personae) et pluralis (imperatum multis personis), secondae personae:

REGULAE
Imperativus praesens activus Infinitivus Imperativus singularis Imperativus pluralis
-o 1 amare ama amate
-eo 2 monere mone monete
-o 3 mittere mitte mittite
-io 4 audire audi audite
-io M capere cape capite
Imperativus praesens passivus Infinitivus Imperativus singularis Imperativus pluralis
-o 1 amari amare amamini
-eo 2 moneri monere monemini
-o 3 mitti mittere mittimini
-io 4 audiri audire audimini
-io M capi capere capimini

|}

Lingua Latina etiam "imperativum futurum" habet qua in legibus utimur.

Imperativus futurus activus Infinitivus Imperativus singularis (2) Imperativus singularis (3) Imperativus pluralis (2) Imperativus pluralis (3)
-o 1 amaturus esse amato amato amatote amanto
-eo 2 moneturus esse moneto moneto monetote monento
-o 3 missurus esse mittito mittito mittitote mittunto
-io 4 auditurus esse audito audito auditote audiunto
-io M capturus esse capito capito capitote capiunto

|}

Imperativus futurus passivus Infinitivus Imperativus singularis (2) Imperativus singularis (3) Imperativus pluralis (2) Imperativus pluralis (3)
-o 1 amatum iri amator amator - amantor
-eo 2 monetum iri monetor monetor - monentor
-o 3 missum iri mittitor mittitor - mittuntor
-io 4 auditum iri auditor auditor - audiuntor
-io M captum iri capitor capitor - capiuntor

|} Imperativum usus cum aliquid negat, licet hunc modo coniunctivo uti, sed non mutat in ne:

  • non pugnare = ne pugnemus! (-o 1)
  • non legere = ne legamus! (-o 3)
  • Eum ne audiamus! (Eum audire non debemus, -io 4)

Autem coniunctivus imperfecti -usus irrealis-, ei verbum non est cum sententia negans est.

  • non pugnare = non pugnaremus! (-o 1)
  • non legere = non legeremus! (-o 3)
  • Eum non audiremus!

Hi coniunctivi appellantur coniunctivos prohibitativos (nom sing.: Coniunctivus prohibitativus).

N.B.: Nimirum sunt etiam imperativi irregulares

  • esse = es! (simus!) este! esto! esto! estote! sunto!
  • facere = fac! (faciamus!) facite! fieri! fitis! facito! facito! facitote! faciunto! fito! fito! fitote! fiunto!
  • dicere = dic! (dicamus!) dicite! dicito! dicito! dicitote! diciunto!
  • ducere = duc! (ducamus!) ducite! ducere! ducimini! ducito! ducito! ducitote! duciunto! ducitor! ducitor! duciuntor!
  • ferre = fer! (feramus!) ferte! ferre! (fiamus!) ferimini! ferto! ferto! fertote! ferunto! fertor! fertor! feruntor!
  • ire = i! (eamus!) ite! ito! ito! itote! eunto!
  • velle = vel! (alterae formae non existunt)
  • nolle= noli! (nolimus!) nolite! nolito! nolito! nolitote! noliunto!
  1. "Modus imperativus": Martianus Capella 3.313
Partes orationis
(Nomen) substantivum | (Nomen) adiectivum | Nomen numerale | Pronomen | Articulus | Verbum (temporale) | Adverbium | Participium | Coniunctio | Praepositio | Interiectio | (Particula)
Verbum (temporale)
Persona: Prima | Secunda | Tertia
Numerus: Singularis | Pluralis | Dualis
Genus verbi: Activum | Passivum | (Neutrum | Commune | Deponens)
Modus: Infinitivus | Indicativus | Coniunctivus | Imperativus | Optativus
Tempus: Praesens | Imperfectum | Perfectum | Plusquamperfectum | Futurum | Futurum exactum
Vide etiam: Gerundium | Supinum | Gerundivum