Ku Klux Klan
Ku Klux Klan | |
---|---|
| |
Logoya Ku Klux Klan | |
Dema avabûnê | |
Damezrîner | |
Cihê damezrandinê | |
Pêk tê ji | |
Qada xebatê | Right-wing terrorism |
Îdeolojiya siyasî | White nationalism, terorîzma xiristiyan, nativism, anti-Catholicism, antîkomûnîzm, neo-fascism û Serweriya spiyan |
Malper | www |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre |
Ku Klux Klan[a] bi gelemperî bi KKK an jî wekî Klan tê kurt kirin, komek terorîst û nefretê ya serweriya spî ya Amerîkî ye ku armancên wê yên bingehîn Afrîkî-Amerîkî, Cihû, Latînî, Amerîkî yên Asyayî, Katolîk, Amerîkî yên Xwecihî ne. [1][2] Herwiha koçber, çepgir, homoseksuel, misilman û ateîst jî tevde ne. [3] [4]
Klan di sê serdemên cuda de hebûye. Her yekê parêzvaniya helwestên reaksiyonê yên tundrew kiriye, yên wekî neteweperestiya spî, dijî-koçberî û bi taybetî di dubareyên paşerojê de Nordîsîzm, [5] [6] antîsemîtîzm, antî-katolîzm, qedexekirin, populîzma rastgir, antî-komûnîzm, homofobî, Îslamofobî dijî pêşverûbûn û antî-ateîzm . Ji hêla dîrokî ve, yekem Klan di dawiya salên 1860'an de li dijî reşikên çalak ên siyasî û hevalbendên wan li Dewletên Yekbûyî yên Başûr terorîzm bikar anî û hem êrîşa laşî hem jî kuştin. Her sê tevgeran banga "paqijkirinê" ya civaka Amerîkî kirine û hemû rêxistinên tundrew ên rastgir têne hesibandin. [7] [8] [9] [10] Di her serdemê de, endametî veşartî bû û texmînên tevahî hem ji hêla heval û hem jî ji dijminan ve pir zêde bûn.
Têgihiştinî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]KKK ya Yekem
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]KKK ya Duyemîn
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Derketina navê
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Nav bi yewnanî wekî kyklos (κύκλος, ku tê wateya çember) wekî Clan hate berhevkirin. [11][12] Peyv berê ji bo rêxistinên din ên biratî yên li Başûr wekî Kuklos Adelphon dihat bikar anîn .
Klana Yekem: 1865–1871
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Afirandin û binavkirin
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Di civînek 1867'an de li bajarê Nashville, Tennessee, endamên Klan kom bûn û hewl bidin ku rêxistinek hiyerarşîk biafirînin û beşên herêmî di dawiyê de ji navendek neteweyî re rapor dikin. Ji ber piraniya endamên Klanê kevneperest bûn, ew bi vê hiyerarşiya leşkerî dihatin bikaranîn, lê Klan tu carî di bin vê avahiya navendî de tevnegeriya. Beş û komên herêmî pir serbixwe bûn.
Sembol
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Ku Klux Klan di dîroka xwe de cûrbecûr sembolan bikar aniye.
-
Xaça Dilopa Xwînê
-
Sembola Klan sêgoşe
-
Xaçê şewitandin li Lumberton, Karolînaya Bakur (1958)
Binêre herwiha
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Not
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Commonly mispronounced /ˌkluː-/.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Lowery, Malinda Maynor. "During Civil Rights Era, Native American Communities in the South Armed Themselves Against the Klan". Scalawag.
- ^ "Campaign ad recalls defeat of KKK cross-burning by Native Americans who 'refused to be afraid'". Washington Post. ISSN 0190-8286. Roja gihiştinê 31 çiriya pêşîn 2021 – bi riya www.washingtonpost.com.
- ^ "Ku Klux Klan". Southern Poverty Law Center. Ji orîjînalê di 6 nîsan 2018 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 21 çiriya pêşîn 2017.
- ^ Baudouin 1997.
- ^ Petersen, William. Against the Stream: Reflections of an Unconventional Demographer. Transaction Publishers. r. 89. ISBN 978-1412816663. Roja gihiştinê 8 gulan 2016.
- ^ Pratt Guterl, Matthew (2009). The Color of Race in America, 1900–1940. Harvard University Press. r. 42. ISBN 978-0674038059.
- ^ McVeigh 2009.
- ^ Matthew N. Lyons, Right-Wing Populism in America (2000), ch. 3, 5, 13.
- ^ Chalmers 2003.
- ^ Quarles 1999.
- ^ Horn 1939 states that Reed proposed κύκλος (kyklos) and Kennedy added clan.
- ^ "Ku Klux Klan in the Reconstruction Era". New Georgia Encyclopedia. 3 çiriya pêşîn 2002. Ji orîjînalê di 19 îlon 2008 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 20 sibat 2011.
- ^ Hubbs, Guy W. (May 15, 2015).
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Li Wikimedia Commons medyayên di warê Ku Klux Klan de hene
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |