Ban Ki-moon

Ban Ki-moon 반기문
Fonksyon
Sekretè Jeneral Nasyonzini
1e janvye 2007 – 31 desanm 2016 (9 an, 11 mwa ak 30 jou)
Eleksyon	Mwa invalide (Oktòb)
Predesesè	Kofi Annan
Siksesè	António Guterres
Minis Afè Etranjè ak Komès Kore di Sid
17 janvye 2004 – 10 novanm 2006 (2 an, 9 mwa ak 24 jou)
Prezidan	Roh Moo-hyun
Predesesè	Yoon Young-kwan
Siksesè	Song Min-soon
Biyografi
Dat nesans	13 jen 1944 (80 ane)
Nasyonalite	Kore di Sid
Pati politik	Endepandan
Konjwen	Yoo Soon-taek
Diplome nan	Seoul National University Harvard University
Pwofesyon	Diplòmat
Sekretè Jeneral Nasyonzini yo
modifye

Ban Ki-moon (hangeul : (ko) 반기문 ; hanja : (ko-Hani) 潘基文, [ban gimun]^[1]), ki fèt 13 jen 1944 rive. Eumseong, se yon diplomat ak politisyen Kore di Sid.

Ranplase Kofi Annan, li se uityèm Sekretè Jeneral Nasyonzini, li sèvi de manda depi 1^e janvye 2007 rive 31 desanm 2016 . Anvan sa, li te Minis Afè Etranjè ak Komès peyi l ant janvye 2004 ak Novanm 2006.

Ban Ki-moon, yon moun ki pale natif natal Koreyen, pale angle^[2] ak la Franse^[3],[4] (de nan sis lang ofisyèl Nasyonzini yo) epi, dapre sèvis li yo, li gen yon bon konesans nan Alman ak Japonè^[5] .

Pandan tout manda li 2007-2016, Ban te mete anfaz patikilye sou Rechofajman global e li te reyisi siyen Akò Paris sou emisyon kabòn.

Ban Ki-moon te fèt nan yon vilaj nan pwovens Chungcheongbuk nan Kore di Sid Lè sa a, anba Dominasyon Japonè^[6], li soti nan yon fanmi peyizan ki te rete nan vil Chungju ki toupre. , kote li te grandi. Pandan anfans li, papa l te posede yon depo, men biznis la te fè fayit e fanmi an te pèdi nivo vi klas mwayèn li yo. Lè Ban te gen sizan, fanmi l te kouri pou dire Gè Kore di a epi li te pran refij sou pant yon mòn ki lwen, anvan li te retounen nan Chungju apre konfli a te fini.

Nan Chungju High School, Ban se yon bon elèv, sitou nan etid li nan angle. An 1952, klas li a te chwazi l pou l te voye yon mesaj bay Sekretè Jeneral Nasyonzini an Dag Hammarskjöld, men yo pa konnen si mesaj la te voye. An 1962, li te genyen yon konpetisyon redaksyon patwone pa Lakwa Wouj e li te genyen yon vwayaj nan Etazini, li te rete pandan plizyè mwa nan yon fanmi akèy nan San. Francisco. Pandan vwayaj la, Ban te rankontre ak Prezidan Ameriken an John F. Kennedy. Lè yon jounalis nan reyinyon an te mande l kisa li te planifye pou l fè lè l te grandi, li te reponn, "Mwen vle vin yon diplomat."

Li te jwenn yon diplòm bakaloreya nan relasyon entènasyonal nan Seoul National University an 1970, apre sa yon metriz nan administrasyon piblik nan John F. Kennedy School of Government nan inivèsite Harvard la an 1975^[7]. Nan Harvard, li te etidye anba Joseph Nye, ki te note ke Ban te gen "yon melanj ra nan analiz klè, imilite, ak pèseverans."

Nan 1978^[8], li te nonmen premye minis sekretè misyon Kore di Sid nan Nasyonzini^[7], yon pozisyon li te okipe jiska 1980^[9], kote li te vin direktè biwo Nasyonzini nan Ministè Afè Etranjè Kore di Sid^[7]. Li te rete la jiska 1983^[9]. An 1996, li te vin konseye sekirite nasyonal pou Kim Young-sam^[2]. Li te chèf pèsonèl Han Seung-soo, Prezidan Asanble Jeneral Nasyonzini an, nan ane 2001-2002^[10]. Nan pozisyon sa a, li te travay sou adopsyon rezolisyon ki kondane atak 11 septanm 2001.

Nan tèt diplomasi Kore di Sid depi janvye 2004^[11], li se youn nan minis afè etranjè ki pi long nan pozisyon sa a^[11], li te siviv plizyè kriz entè-Koreyen. An patikilye, li defann pozisyon peyi li a, ki soti nan chanjman politik Ameriken an anvè Kore dinò depi Repibliken yo te retounen sou pouvwa a an 2001.

Nan 9 oktòb 2006, Konsèy Sekirite te nominasyon li kòm siksesè Kofi Annan kòm Sekretè Jeneral Nasyonzini soti nan 1^e janvye 2007^[12],[13]. Nan 13 oktòb, Asanble Jeneral Nasyonzini an te eli l^[14],[13] pa akklamasyon^[15]. Nan 14 desanm 2006, li te fè sèman devan 192 asanble a^[16]. Song Min-soon pran plas li kòm minis afè etranjè Kore di Sid^[17],[11].

Li pale pou refòm Nasyonzini^[18]e li di li totalman responsab pou jesyon nan lavni nan Sekretarya Jeneral la^[19].

Manda li te fini nan 31 desanm 2011^[13], yo te renonmen li pou senk ane nan 21 jen 2011 pou yon dezyèm manda apati 1^e janvye 2012^[20].

Nan Septanm 2014, li te kòmanse somè anviwònman ki te fèt nan New York.

Nan premye jou ofisyèl li kòm Sekretè Jeneral Nasyonzini, Ban Ki-moon pran yon pozisyon trè nuans konsènan ekzekisyon Saddam Hussein. Jouk lè sa a, Nasyonzini te kondane pèn lanmò a, yon kondanasyon Ashraf Qazi te raple, ki te reyafime jis apre pann Saddam Hussein, konbyen òganizasyon an te opoze "ak pinisyon kapital, menm nan ka krim lagè, krim kont limanite oswa jenosid”. Ban Ki-moon endike ke "kesyon pinisyon kapital la rete desizyon chak peyi manm" epi li pa mansyone entèdiksyon an sou pèn lanmò pa Nasyonzini an. Yo mande pòtpawòl li a Michèle Montas pou l reponn pozisyon Nasyonzini an konsènan pèn lanmò an pa chanje okenn fason. Li ta yon sipozisyon gòch nan biwo, men obsèvatè yo deja wè li kòm temwayaj nan lefèt ke "Ban Ki-moon se moun Ameriken yo"^[21].

Nan janvye 2007, li te mande prezidan Ameriken an George W. Bush pou fèmen kan Guantánamo a^[22].

Pandan youn nan premye vwayaj li yo nan Otrich, li te fè yon vizit prive bay predesesè li ak zanmi Kurt Waldheim, ak pase kontwovèsyal li kòm yon ansyen ofisye nan Wehrmacht la^[23].

Nan Mas 2007, Ban te konsidere kòm "enèvan" premye deklarasyon nouvo gouvènman inite Palestinyen an, ki te fòme ant Fatah ak Hamas, sou "dwa lejitim" pèp Palestinyen an pou "rezistans nan tout fòm li yo".

An 2009, dapre Wikileaks kab soti nan Depatman Deta, Etazini te kolekte anpil enfòmasyon ki gen rapò ak diplomat Nasyonzini yo, ki gen ladan Ban Ki-moon: Imèl , modpas Entènèt ak Intranet, nimewo kat labank, nimewo kat lwayote avyon ak orè travay anprent dwèt, imaj vizaj, analiz ADN ak iris, elatriye akizasyon espyonaj^[24].

Li fè yon toune nan sis peyi nan nèf jou nan Mwayen Oryan an, ki make pa plizyè douzèn tèt-à-tèt ak chèf deta ak gouvènman nan rejyon an^[25]

Dapre Federasyon Sendika Entènasyonal la, Ban Ki-moon te anonse nan 11 jiyè 2013 yo retire rekonesans ofisyèl òganizasyon sendikal ki reprezante n^o 65,000. nan anplwaye li yo ak demantèlman nan konsèy direktè yo. Sendika anplwaye Nasyonzini yo ap fè kanpay pou Ban Ki-moon ranvèse desizyon li pran anvan fen ane a epi diskite ke estanda travay entènasyonal yo pa respekte ankò nan pwòp ògàn ak enstitisyon Nasyonzini yo. ^[26].

Ban Ki-moon rann omaj a Nelson Mandela nan non Nasyonzini pandan yon seremoni ki te fèt 10 desanm 2013.

Jou 9 novanm 2016, Sekretè Jeneral Nasyonzini an felisite Donald Trump pou viktwa li nan eleksyon prezidansyèl. Li ankouraje Ameriken yo pou yo sonje tou ke "inite nan divèsite Etazini se youn nan gwo fòs peyi a" epi li diskite sou batay kont chanjman klimatik ke Trump konteste egzistans la menm nan pwogram li a^[27],[28] .

Li te retounen nan Kore di Sid, li te fè yon toune nan peyi a nan janvye 2017 epi yo te konsidere kòm yon kandida posib pou Pati Saenuri nan eleksyon prezidansyèl nan mwa me, apre revokasyon Prezidan Park Geun-hye, ki soti nan menm pati a e ke li pwòch anpil^[29]. Sepandan, li te renonse li nan 2 fevriye ^[30].

• “Nasyonzini an repare”, Courrier international, nimewo 899, 24 janvye 2008.

• Resous ki gen rapò ak lavi piblik :
  • (de) Assemblée fédérale
  • (en) C-SPAN
  • (en) Politifact
• Resous ki gen rapò ak odyovizyèl :
  • (en) IMDb
• Resous ki gen rapò ak espò :
  • (en) Olympedia
• Avi nan diksyonè oswa ansiklopedi jeneralis :

  • Britannica
  • Brockhaus
  • Deutsche Biographie
  • Gran Enciclopèdia Catalana
  • Hrvatska Enciklopedija
  • Nationalencyklopedin
  • Munzinger
  • Proleksis enciklopedija
  • Store norske leksikon
  • Universalis
  • Visuotinė lietuvių enciklopedija
• Dosye otorite :

  • VIAF
  • ISNI
  • BnF (données)
  • IdRef
  • LCCN
  • GND
  • Japon
  • CiNii
  • Belgique
  • Pays-Bas
  • Israël
  • NUKAT
  • Catalogne
  • Suède
  • Australie
  • Tchéquie
  • Portugal
  • Lettonie
  • WorldCat
• Biyografi Ban Ki-moon sou sitwèb Nasyonzini an
• Archives of Ban Ki-moon sou sitwèb Nasyonzini
• Diskou te bay nan Asanble Jeneral Nasyonzini (ouvèti deba jeneral anyèl la, 23 septanm 2008)