Tipasa

Tipasa
Tipo	xacemento arqueolóxico
Localización
División administrativa	Provincia de Tipaza, Alxeria e Mauritania Cesariense, Roma Antiga
Localización	Tipasa (pt)
	40°N 0°L / 40, 0
Composto por	Tipasa western archaeological zone (en) ; Tipasa eastern archaeological zone (en) ; Royal Mausoleum of Mauretania (en)
Características
Superficie	52 ha; Patrimonio da Humanidade: 52,16 ha
Patrimonio da Humanidade
Tipo	Patrimonio cultural → Mundo árabe
Data	1982 (6ª Sesión), Criterios de Patrimonio da Humanidade: (iii) e (iv)
En perigo	2002 - 2006
Identificador	193
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
	Tipasa western archaeological zone (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data	1982 (6ª Sesión)
Identificador	193-001
	;
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
	Tipasa eastern archaeological zone (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data	1982 (6ª Sesión)
Identificador	193-002
	;
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
	Royal Mausoleum of Mauretania (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data	1982 (6ª Sesión)
Identificador	193-003
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
	Royal Mausoleum of Mauretania (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data	1982 (6ª Sesión)
Identificador	193-003
Historia
Data de creación ou fundación	século VI a. C.
Período de tempo	Imperio Romano
Cronoloxía
2002-2006	lista do Patrimonio Mundial en Perigo

Tipasa, ás veces coñecida como Tipasa de Mauretania, foi unha colonia romana na provincia romana da Mauretania Caesariensis, hoxe chamada Tipasa, está situada na costa central de Alxeria. Desde 2002, a UNESCO declarouna como "Patrimonio da Humanidade".

Historia

Posto comercial púnico

Inicialmente a cidade era un pequeno posto de comercio Púnico.

Colonia romana

Conquistada por Antiga Roma, convertéuse nunha colonia militar polo emperador Claudio para a conquista dos reinos da Mauritania.^[1] Despois converteuse nun municipium chamado Colonia Aelia Augusta Tipasensium, que alcanzou unha poboación de 20.000 habitantes no século IV segundo o historiador Gsell.^[2]

A cidade romana construíuse sobre tres pequenos outeiros que dominaban o mar, case 20 km. ao leste de Caesarea (capital da Mauretania Caesariensis). Das casas, a maior parte das cales estaban no outeiro central, non quedan restos; pero quedan ruínas de tres igrexas, a Gran Basílica e a Basílica de Alexandre no outeiro occidental e a Basílica de Santa Salsa no outeiro oriental, dous cemiterios, os baños, o teatro, o anfiteatro e o nymphaeum. A liña das murallas pódese distinguir claramente e ao pé do cerro oriental os restos do antigo porto.

As basílicas están rodeadas de cemiterios, que están cheos de ataúdes de pedra e cubertos de mosaicos. A basílica de San Salsa, que foi escavada por Stéphane Gsell, consta dunha nave e dous corredores e aínda contén un mosaico. A Gran Basílica serviu durante séculos como canteira, pero aínda se pode facer o plano do edificio, que estaba dividido en sete corredores. Baixo os cimentos da igrexa atópanse tumbas cortadas na rocha sólida. Destas, unha é circular, cun diámetro de 18 m. e espazo para 24 cadaleitos.

Baixo o dominio romano a cidade adquiriu maior importancia comercial e militar debido ao seu porto e á súa posición central no sistema de estradas costeiras romanas no norte de África. Construíuse un muro de aproximadamente 2.300 metros ao redor da cidade para a defensa contra as tribos nómades, e construíronse os edificios públicos e os barrios de casas romanos dentro do recinto. Tipasa converteuse nun importante centro do cristianismo no século III. A primeira inscrición cristiá en Tipasa data do 238 e a cidade viu a construción dun gran número de edificios relixiosos cristiáns nos séculos III, IV e posteriores ..... Sobre o 372 Tipasa resistiu un asalto de Firmus, o líder dunha rebelión Berber que invadira as cidades próximas de Caesarea (a moderna Cherchell) e Icosium (a moderna Alxer). Tipasa entón serviu de base para a contra-campaña romana. Con todo, as fortificacións de Tipasa non impediron que a cidade fora conquistada polos vándalos preto do 429, poñendo fin á prosperidade que a cidade gozara durante o período romano. No 484, durante a persecución da igrexa católica polo rei vándalo Hunérico, o bispo católico de Tipasa foi expulsado e substituído por un bispo arianos que incitou a moitos habitantes da cidade a fuxir a España. Nas décadas posteriores a cidade caeu en ruínas. Enc. Brit.^[3]

Tipasa comercialmente tiña considerable importancia, pero non se distinguiu na arte ou na aprendizaxe. O cristianismo iniciouse pronto, e no século III, Tipasa foi unha sé episcopal, inscrita na lista de ses titulares da Igrexa católica.^[4]

A maioría dos habitantes continuaron sendo non-cristiáns ata que, segundo a lenda, Salsa, unha doncela cristiá, botou a cabeza do seu ídolo serpe ao mar, polo que o pobo enfurecido apedreuna ata matala. O corpo, milagrosamente recuperado do mar, enterrouse, nun outeiro sobre o porto, nunha pequena capela que posteriormente deu lugar a unha maxestosa basílica. O martirio de Salsa tivo lugar no século IV. no 484, o rei vandalo Hunerico (477-484) enviou un bispo ariano a Tipasa, logo de que un gran número de habitantes fuxiran a España, mentres que moitos dos restantes foron cruelmente perseguidos.^[5]

Decadencia

Tipasa foi parcialmente destruída polos vándalos no 430, pero foi reconstruída polos bizantinos un século máis tarde. Tipasa resucitou por un breve tempo durante a ocupación bizantina no século VI pero recibiu o nome árabe de Tefassed, cando os árabes chegaron alí. O termo traducido significa "moi danado".^[6]

No terceiro século o cristianismo foi adorado por todos os bérberes romanizados e os colonos romanos de Tipasa. Deste período vén o epitafio cristián máis antigo da África romana datado o 17 de outubro de 237 d.C.^[7] En Tipasa construíronse as principais basílicas da actual Alxeria: a basílica de Alexandre e a basílica de Santa Salsa.

A finais do século VII a cidade foi destruída polos árabes e reducida a ruínas.^[8]

Cidade moderna

En 1857 a área foi novamente habitada, coa creación da cidade de Tipaza que agora ten preto de 30.000 habitantes. A cidade e os seus arredores albergan o maior grupo de falantes bérberes de Alxeria occidental, o pobo Chenoua.