Hogmanay

Atención: Este artigo ou apartado precisa dun traballo de revisión. As referencias quedaron atrás no proceso de tradución dende o artigo homónimo da Wikipedia en lingua inglesa. Por favor, vexa a lista de problemas indicados neste modelo e mellóreo de acordo coas indicacións. Cando os problemas se resolvan, retire esta mensaxe, pero non quite esta mensaxe ata que estea todo solucionado. De ser posible, sería mellor substituír este marcador por outro máis específico. (Desde abril de 2020)

Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo.

Hogmanay é unha palabra escocesa^[1] usada para referirse ao derradeiro día do ano e, polo tanto, á maneira na que se celebra a Fin de Ano segundo o calendario gregoriano en Escocia. Normalmente vén sucedida de máis festexos na mañá do 1 de xaneiro (día de Aninovo) e, nalgúns casos, do 2 (festivo nacional). A orixe da celebración non está clara, mais é probable que derive de prácticas relixiosas escandinavas e gaélicas. Aínda que a tradición varía ao longo da rexión, o habitual é visitar a amigos e veciños e facerlles regalos. Ademais, préstaselle especial atención ao first-foot, a primeira persoa do ano en entrar na casa dunha familia, pois é símbolo de boa sorte.

Xunto á incorporación de diferentes costumes da festividade gaélica de Samaín (a orixe de Halloween), é probable que as raíces de Hogmanay se atopen na celebración que se levaba a cabo en Escandinavia para conmemorar o solsticio de inverno. Os viquingos celebraban así as Festas de Jól, que máis tarde conformaron desde o 25 de decembro ata o 5 de xaneiro os Doce Días de Nadal (Twelve Days of Christmas ou Daft Days, como os denominaban ás veces os escoceses). Porén, o tradicional en Escocia non era celebrar o Nadal como tal, senón o Hogmanay, posiblemente como resultado da Reforma protestante tras a cal o Nadal se viu como “demasiado papista”.

Existen moitos costumes relacionados con Hogmanay, tanto comúns a nivel nacional como propios dunha determinada rexión. A tradición máis estendida é a práctica do first-footing ("primeira pisada"), que comeza inmediatamente despois de medianoite. Baséase en ser a primeira persoa en cruzar a porta da casa dun amigo ou veciño e, a miúdo, darlle agasallos que simbolicen diferentes tipos de sorte, tales como sal (hoxe en día pouco común), carbón, shortbread (galletas de manteiga), whisky e black bun, un pastel recheo de moitos tipos de froita. É entón cando se lles ofrece comida e bebida aos convidados. Este costume pode continuar ao longo das primeiras horas da mañá e ata ben entrado o día seguinte, aínda que actualmente é común levalo a cabo mesmo a mediados de xaneiro. Suponse que o first-foot é o encargado de establecer que tipo de sorte correrá a familia o resto do ano e, tradicionalmente, prefírense homes altos e de pelo escuro^[2].

Certas zonas de Escocia teñen costumes de seu polo día de Hogmanay. Unha das tradicións locais é o desfile de bólas de lume, en Stonehaven, Aberdeenshire, ó nordeste de Escocia. A veciñanza fabrica as bólas con malla de arame que enchen con periódicos vellos, paus, trapos e outros materiais inflamables, ata que alcanzan un diámetro de ó redor de medio metro. Unen cada unha delas a un arame ou corda ignífuga dun metro. Cando a campá da antiga casa consistorial (Old Town House) dobra para anunciar a chegada do novo ano, as bólas préndense e os participantes comezan a desfilar por High Street, desde Mercat Cross ata o Cannon, e viceversa, xirando as bólas ardentes sobre as súas cabezas mentres camiñan.

Cando remata a cerimonia, as bólas que aínda están acesas son lanzadas ao mar desde o peirao. Son moitos os que acoden a ver este grande espectáculo; unha multitude de 12.000 persoas visitou a cidade para darlle a benvida ao 2008. Nos últimos anos engadíronse novos pasatempos para aqueles que esperan as badaladas como o fire poi (malabares con lume), unha banda de gaiteiros, percusionistas, tamborileiros na rúa e unha mostra de fogos artificiais despois de que a última bóla de lume sexa apagada no mar. Outra festa de lume pagán é a queima do clavie (un barril utilizado como facho, na cidade de Burghead, en Moray).

Os first-footers trouxeron unha vez consigo un arenque decorado ás comunidades pesqueiras da costa occidental e en Dundee. En Falkland, Fife, os homes da vila desfilan nunha procesión de fachos cara ao cume de Lomond Hills en canto se aproxima a medianoite. Os pasteleiros de St. Andrews cociñan tortas especiais para a celebración (coñecida como ”Cake Day”) e repártenas entre os nenos da zona.

En Glasgow e outras zonas centrais de Escocia, a tradición consiste en cantar, bailar, comer pastel de carne ou cocido, beber e contar contos.

As institucións tamén teñen os seus propios costumes, por exemplo, entre os rexementos militares escoceses, os oficiais serven ó resto da cuadrilla a cea e cando as campás repican, o ano vello celébrase fóra das portas do cuartel. Seguidamente o sentinela pregunta: “Quen vai aí?” Ó cal os de fóra responden “O Aninovo, todo ben.”

Un antigo costume das Highlands, que sobreviviu ata a actualidade e agora comeza a rexurdir, consiste en celebrar o Hogmanay bendicindo a casa e o gando (a palabra escocesa para referirse ao acto de bendicir e protexer é a de ‘’saining’’). Así, na mañá de Aninovo, o cabeza de familia bebe e verte por toda a casa “auga máxica” dun “vao de mortos e vivos” (o vao dun río que acostumaban a cruzar tanto vivos coma mortos). Logo de verter auga en cada habitación, sobre as camas e sobre os membros da familia, péchanse todas as portas e fiestras e préndeselle lume a unha póla de cimbro, que logo se utiliza para fumigar a casa e as cortes. Déixase que o fume do cimbro as invada totalmente ata que todo o mundo esbirra e tose. Despois, abren de novo portas e fiestras para que entre o aire frío e fresco do Aninovo. Tradicionalmente, a muller da casa serve whisky como reconstituínte, e toda a familia senta para tomar o primeiro almorzo do ano.

A tradición de cantar Auld Lang Syne ("Polos vellos tempos") en Hogmanay popularizouse en moitos países nos últimos anos. Trátase dun poema escocés de Robert Burns baseado en fontes tradicionais e outras máis antigas. Hoxe en día o habitual é cantalo en grupo, formando un círculo no que os participantes entrecruzan os brazos e se dan a man xusto cando o reloxo dá as doce da noite do 1 de xaneiro. Non obstante, o correcto é facelo ao principio da última estrofa, onde o indica a letra, polo que en xeral esta práctica só se leva a cabo adecuadamente na propia Escocia.

Como en gran parte do mundo, as principais cidades de Escocia (Glasgow, Edimburgo e Aberdeen), así como Stirling e Inverness, albergan celebracións que duran toda a noite. As de Edimburgo atópanse entre as máis multitudinarias do planeta e, de feito, o Libro Guinness dos Récords nomeou a da noite de 1996 a 1997 como a maior celebración de Aninovo do mundo, con aproximadamente 400.000 asistentes. Desde entón, limitouse a asistencia por motivos de seguridade.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Hogmanay

• Hogmanay.net