Focas, emperador

Focas, emperador

Biografía
Nacemento	547 (Gregoriano) Tracia
Morte	610 (62/63 anos) Constantinopla, Turquía
Causa da morte	decapitación
Emperador bizantino
602 – 610 ← Mauricio, Teodósio (pt) – Heraclio →
Senador romano
Datos persoais
Relixión	Cristianismo
Actividade
Ocupación	político, militar
Período de tempo	Imperio Bizantino e Byzantine Egypt (en)
Familia
Cónxuxe	Leôncia
Fillos	Domentzia
Nai	Domentzia
Irmáns	Comentiolo Domenciolo
Descrito pola fonte	Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron The Nuttall Encyclopædia >>>:Phocas Meyers Konversations-Lexikon, 4th edition (1885–1890) (en)

Caesar Flavius Phocas Augustus, emperador bizantino entre 602 e 610, é quizais unha das figuras máis sinistras que leven o título imperial en toda a historia de Bizancio. Arrebatou o trono ao emperador Mauricio, e foi á súa vez destronado por Heraclio.

Non se sabe case nada da súa vida anterior á súa subida ao poder. Era posibelmente de orixe tracia. Cara ao ano 600, servía como oficial do exército nos Balcáns e parece ser que era considerado un líder polos seus compañeiros de armas, xa que foi elixido membro dunha delegación enviada polo exército ese mesmo ano a Constantinopla para expoñer as súas queixas acerca do comandante Comentiolus. As reclamacións da delegación foron rexeitadas, e, segundo varias fontes, o propio Focas foi tratado con desconsideración por destacados oficiais da corte.

En 602, Mauricio ordenou ao exército dos Balcáns, por entón en campaña contra os ávaros, que pasase o inverno ao norte do Danubio. O exército rebelouse e marchou cara á capital, con Focas á cabeza. No prazo dun mes o poder de Mauricio esvaeceuse, e as diferentes faccións de Constantinopla aclamaron a Focas como emperador. Mauricio intentou fuxir, pero foi capturado e executado, do mesmo xeito que os seus catro fillos menores: no entanto, Focas deu cristiá sepultura ao cadáver do seu predecesor.

O reinado de Focas foi ao principio ben recibido porque baixou os impostos, que subiran durante o mandato de Mauricio. Pero tivo que facer fronte a unha forte oposición, pois era visto por moitos como un usurpador, xa que a súa subida ao poder fora o primeiro cambio violento de réxime desde a fundación de Constantinopla por Constantino. Segundo as fontes, reprimiu a oposición con crueldade, asasinando a milleiros de persoas co fin de se manter no poder. É posíbel que o número das súas vítimas sexa esaxerado, xa que a maior parte dos relatos sobre o seu reinado foron escritos durante o goberno dos seus sucesores, interesados en ennegrecer a reputación de Focas.

No seu honor levantouse o último monumento erixido no Foro Romano. Focas, que sempre tivo boas relacións co Papado, cedeu ao Papa Bonifacio IV o Panteón para o seu uso como igrexa. En agradecemento, o Papa ordenou levantar no Foro a Columna de Focas, que leva na base unha inscrición en honor do emperador. Esta columna mantense aínda en pé.

Durante o reinado de Focas as fronteiras tradicionais do Imperio comezaron a derrubarse. Os Balcáns, que sufriran durante anos as incursións de ávaros e eslavos, quedaron desgornecidos coa retirada do exército do Danubio que precedeu ao levantamento de Focas contra Mauricio, e os bárbaros fixeron máis frecuentes os seus ataques, chegando ata Atenas. O rei persa Cosroes II, que debía o seu trono á axuda que o anterior emperador, Mauricio, lle prestara nunha guerra civil, usou a morte do seu antigo aliado como pretexto para rachar co seu tratado de paz con Bizancio. Recibiu na súa corte a un individuo que pretendía ser o fillo de Mauricio, chamado Teodosio, e apoiou as súas pretensións ao trono imperial. Cosroes tirou proveito do caos que seguiu á usurpación de Focas: o xeneral bizantino Narsés rexeitara recoñecer ao usurpador e levantouse en armas contra el. Cosroes estabeleceu unha alianza con Narsés; con todo, este último sería máis tarde atraído con enganos a Constantinopla e executado por orde do emperador. Privado do seu mellor xeneral, o exército bizantino foi derrotado repetidas veces nos anos seguintes.

En 608, o exarca de Cartago e o seu fillo, chamados ambos Heraclio, comezaron no norte de África unha revolta contra Focas, acuñando moeda na que aparecían os dous cos atributos consulares (aínda que non imperiais). Nicetas, sobriño de Heraclio o Vello, invadiu Exipto por terra, á vez que o xove Heraclio navegaba coa súa frota cara ao leste. Esta rebelión, unida a unha inoportuna campaña lanzada por Focas para converter pola forza aos xudeus, causou serios disturbios urbanos en Siria e Palestina. En Antioquía, os xudeus rebeláronse e asasinaron a numerosos cristiáns, incluído o patriarca de Antioquía, Anastasio. Focas enviou a Bonoso a reprimir as protestas e a reconquistar Exipto. A represión de Bonoso foi tan cruel que sería recordada varios séculos despois, pero o seu exército foi derrotado por Nicetas tras duros combates. Á súa vez, os persas aproveitaron a guerra civil para ocupar gran parte das provincias orientais e comezar a invasión de Anatolia.

En 610, o xove Heraclio chegou ás portas de Constantinopla, e a maior parte do exército de Focas desertou ou fuxiu. Algúns destacados aristócratas ofreceron a Heraclio a súa colaboración, e este entrou na capital sen atopar apenas resistencia. Focas foi capturado e levado ante Heraclio, que lle preguntou: "É así como gobernaches o Imperio?". Focas replicou: "Gobernaralo ti mellor?". Heraclio executou e decapitou persoalmente a Focas, cuxo corpo foi mutilado, sacado en desfile pola capital e finalmente queimado.

• Biografía de Focas en De Imperatoribus Romanis Arquivado 13 de marzo de 2018 en Wayback Machine. (en inglés).