Heakbus

De heakbus of lontslotgewear (Frânsk: arquebuse) wie in frijwat primityf fjoerwapen dat fan de 15e oant de 17e iuw brûkt waard. It wie de foargonger fan de musket en wie lytser as eardere fjoerwapens, dat it koe makliker troch in persoan droegen wurde. It wapen waard ûntstutsen mei in lont. It wapen krige syn namme fan de heak oan de loop dêr’t it oan ophongen wurde koe.

De heakbus waard ferneamd yn de Slach by Pavia yn 1525. It belies jaan fan Frânske ridders as gefolch fan in kûgelrein út heakbussen, ynspirearre oare legeroanfierders om it wapen ek te brûken. Oant dan ta waarden hân- en/of krúsbôgen brûkt. Alhoewol’t mei in heakbus lang sa skuer net sketten wurde koe as mei bôgen leverei t dochs strategysk foardiel op: heakbusskutters wiene der folle mear as bôgeskutters. Sekuer bôgesjitten frege in lange oplieding en de bôgesjitter moast in kante keardel wêze, wylst it omgean mei in heakbus yn in stikmannich wiken wol te learen wie en suver gjin easken oan de lichemsbou fan de skutter stelde.

Yn de 16e iuw waard de heakbus stadichoan ferfongen troch de musket, mar net yn lannen as Japan en Korea, dêr’t de ûntjouwing fan fjoerwapens heakke meidat it gebrûk fan fjoerwapend dêr slim beheind waard.

• (in) Handgonnes and Matchlocks – Skiednis fan fjoerwapens oant 1500