Ttun-ttun (dantza)

Ttun-ttun (thun-thun gisa ere idatzia) Nafarroa Garaiko Erronkariko ibaxako dantza tipikoa da. Erronkaribarran oso ezaguna den neska-mutilek parte hartzen duten dantza soziala da. Ingurutxoen familiakoa da, zirkulu moduan dantzatzen direlako. Antzina musika txirula eta salterioarekin jotzen zen, ttun-ttun ere deitua, eta gaur egun txistua eta danbolina erabiltzen dira. Hiru bertsio ezberdin gordetzen dira, Gardekoa, Izabakoa eta Uztarrozekoa, eta azken honek dirudi zaharrena.

Dantza hauek ibaxako biztanleentzat ekintza benetan soziala izan dira, herriko komunitatea ordezkatzen zuena eta herritar askok parte hartzen zutena. Deigarria da dantzatzen diren duintasun zeremoniatsua.

Hiru zati ditu. Soka-dantza da dantzarako gonbita, eta neskak dira, beste nafar batzuetan ez bezala, enparanxara eskuak elkartuta irteten hasten dutenak. Ondoren, musuzapiz hornitutako mutilek, aukeratutako neskei hartzera gonbidatzen diete, eta enparanxaren inguruan dantzatzen dute erlojuaren orratzen kontrako norabidean: hau da pañuelo-dantza. Amaitzean, buruko bikoteak arku bat osatzen du, eta hortik igarotzen dira gainerako bikoteak. Erronka selektiboa da, ijitotzat edo agotetzat jotzen den ospe txarreko edo behe-mailako arrazatzat jotzen dena dantzatik baztertzeko.

Hirugarren eta azken zatia Inguru-dantza da, enparanxa inguruko dantza zirkularra. Batzuetan gelditu egiten dira in situ dantzatzeko, eta bikoteek besoak jaso eta soina apur bat makurtzen dute eskuinetik ezkerrera.

Izabako ttun-ttuna uztailaren 25ean edo 26an dantzatzen zen, eta Done Kipiren egunean, bere elizako titularra; Uztarrozekoa, Done Ibane egunean, ekainaren 24an, Done Errotx egunean, abuztuaren 16an, eta Zaindariaren Andre Maria egunean, uztailaren 2an. Dantzari guztiek janzten dute erronkaribartar jantzi ederra, neskek jipoirik gabe eta mutilek elastikorik gabe.

• Nafarroako Entziklopedia Handia | TTUN-TTUN. (Noiz kontsultatua: 2021-11-15).

• Erronkaribar
• Euskal dantza