Sopron

Sopron; Sopron; Ödenburg
	city with county rights (en)
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Hungaria
Konderria	Győr-Moson-Sopron
Alkatea	Fodor Tamás (Fidesz)
Izen ofiziala	Sopron/Ödenburg
Jatorrizko izena	Sopron; Ödenburg
Posta kodea	9400
Geografia
Koordenatuak	47°41′N 16°35′E / 47.68°N 16.58°E
Azalera	169,01 km²
Mugakideak	Burgenland
Demografia
Biztanleria	61.589 (2024ko urtarrilaren 1a); −195 (2023)
Dentsitatea	364 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	99
Ordu eremua	Europa Erdialdeko Ordua, UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Rorschach, Eisenstadt, Bolzano, Bad Wimpfen, Kazuno (en) , Seinäjoki, Mediaș (en) , Veliko Tarnovo, Kempten, Eilat eta Veliko Tarnovo (en)
	http://www.sopron.hu

Sopron (hungarieraz: ˈʃopron ahoskatua; alemanez: Ödenburg; kroazieraz: Šopron; latinez: Scarbantia) mendebaldeko Hungariako hiria da, Győr-Moson-Sopron konderrian dagoena. Austriako mugatik gertu dago, Vienatik 60 kmra, eta Budapestetik 220 kmra, eskualde menditsu batean. 2015ean 61.780 biztanle zituen^[1].

Hiriko klima oso onuragarria da ardogintzarako; mahats mota nagusia kékfrankos da.

Historia

Antzinako Erromaren garaian Scarabantia (antzinako grezieraz: Σκαρβαντία) izena eman zitzaion. Barbaroen inbasioetan hiria suntsitu zuten, eta ez zen magyarren konkista arte (XI. mendean) berreraiki, Suprun izenarekin. 1153. urtean komertzio-gune garrantzitsu gisa aipatzen da. 1273an, Otakar II.a Bohemiakoak gaztelua hartu zuen. Hiria hungariarrei itzuli zitzaien Ladislao IV.ari esker, eta honek hiri aske izendatu zuen.

XVI. mendean, otomandarrek Hungariaren zati handi bat hartu zuten, baina Sopron ez zen inoiz turkiarren eskuetan erori. Hori dela eta, hiria handitu zen, Hungariako beste herrietako jende askok bertara ihes egin zuelako. 1676an, sute batek hiria suntsitu zuen. Hurrengo urteetan hiria berreraiki zuten, eta arte barrokoaren gune bihurtu zen.

Lehen Mundu Gerra amaituta, Saint-Germaingo Itunaren ondorioz, mendebaldeko Hungariako lau lurralde Austriari eman zitzaizkion: Pressburg (Pózsony, gaur egungo Bratislava), Eisenburg (Vas), Ödenburg (Sopron) eta Wieselburg (Moson). 1921ean, herri-matxinada baten ondoren, Soprongo biztanleek Hungariaren barnean gelditzearen alde bozkatu zuten.^[2]

Bigarren Mundu Gerran, Sopronek bonbardaketa ugari jasan zituen; 1946an sobietarrek hiria hartu zuten. 1989an, europeismo eta antikomunismoaren eredu gisa ikusia izan zen, ekialdeko biztanleei Austriako muga gurutzatzen uzteagatik.

Biztanleria

2011n Sopronen 59.459 lagun bizi ziren; etniari dagokionez, %85 hungariarrak ziren, %5,7 alemaniarrak eta %0,7 ijitoak^[3].

Soprongo bilakaera demografikoa (1850-2015)^[4]

Biztanle famatuak

Franz Liszt (konpositorea)
Franz von Suppé (konpositorea)
Georg Trakl (poeta)
Roger de Apulia (idazlea)
Mihály Tóth (futbol jokalaria)
Géza Ankerl (soziologoa)

Hiri senidetuak

Erreferentziak

↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman 2015e izeneko erreferentziarako
↑ Beigbeder, Yves. (1994). International Monitoring of Plebiscites, Referenda and National Elections. Springer Publishing, 81 or..
↑ Detailed Gazetteer of Hungary: Sopron. ksh.hu (Noiz kontsultatua: 2015-12-19).
↑ A népesség számának alakulása, terület, népsűrűség, 1870–2001. nepszamlalas2001.hu (Noiz kontsultatua: 2015-12-19).

Kanpo estekak

(Alemanez), (Hungarieraz) Hiriaren webgune ofiziala, sopron.hu
(Alemanez), (Hungarieraz) Soprongo unibertsitatea, nyme.hu

Datuak: Q168648
Multimedia: Sopron / Q168648

[2015e-1] Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman 2015e izeneko erreferentziarako

[2] Beigbeder, Yves. (1994). International Monitoring of Plebiscites, Referenda and National Elections. Springer Publishing, 81 or..

[3] Detailed Gazetteer of Hungary: Sopron. ksh.hu (Noiz kontsultatua: 2015-12-19).

[4] A népesség számának alakulása, terület, népsűrűség, 1870–2001. nepszamlalas2001.hu (Noiz kontsultatua: 2015-12-19).

[1]