Mary Garden

Mary Garden
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Aberdeen, 1874ko otsailaren 20a
Herrialdea	Erresuma Batua  Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua  1927ko apirilaren 12a)
Heriotza	Inverurie, 1967ko urtarrilaren 3a (92 urte)
Hezkuntza
Heziketa	St Margaret's School for Girls (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Mathilde Marchesi (en) Sarah Robinson-Duff (en)
Jarduerak
Jarduerak	opera abeslaria eta zinema aktorea
Genero artistikoa	opera
Ahots mota	sopranoa
Musika instrumentua	ahotsa

Mary Garden (Aberdeen, Eskozia, 1874ko otsailaren 20a - Inverurie, 1967ko urtarrilaren 3a) eskoziar soprano ospetsua izan zen. Bere ibilbide profesionala Frantzian eta Estatu Batuetan egin zuen, XX. mendearen lehen herenean. «Operaren Sarah Bernhardt» gisa deskribatu zen.

Mary Garden Eskozian jaio zen. Bederatzi urte zituela, familiak Estatu Batuetara emigratu zuen, eta Chicagora aldatu ziren bizitzera. Maryk laster erakutsi zituen kantuaren promesa gisa zituen gaitasunak eta, Chicagon ikasi ostean, Parisera joan zen bere prestakuntzarekin jarraitzeko asmoz. 1900eko apirilean egin zuen debuta, Gustave Charpentier-ek Opéra-Comiquen egindako Louise operako protagonista rolean. Beti identifikatu izan zen paper horrekin. Handik bi urtera, Claude Debussyk Pelléas et Mélisanderen estreinaldian protagonistaren papera hartzeko aukeratu zuen. Kritikak Garden-en interpretazioak txalotu zituen. Richard Strauss-en Salomé-ren protagonistaren paperak ere arrakasta handia izan zuen, frantsesez kantatua. Mary Gardenen debuta Estatu Batuetan egin zen 1907an, Manhattan Opera Housen, Jules Masseneten Thaïs-en protagonista. Chicagoko Civic Operan jardun ohi zuen 1910 eta 1931 bitartean, eta urte hartan operako eszenatokietatik alde egin zuen. Hala ere, aktiboki jarraitu zuen errezitaldien arloan eta beste bi hamarkadatan eskola magistralak eman zituen.

Bere autobiografian edo Michael Turnbullek idatzitako biografian erretratatuta agertzen den bezala, Garden diva arketipikoa izan zen, eta zehatz-mehatz zekien zer nahi zuen. Borroka ugari izan zituen bere lankide profesionalekin, eta haietatik beti atera zen garaile, azkenean Chicagoko Operaren kontrola bereganatu arte. Autopublizista gogorra izateak, bere bizitza pertsonal aberatsak, askotan, bere karrera profesionalak baino arreta handiagoa jaso zuen. Bere maitasun-kontuak, benetakoak edo irudimenezkoak, prentsaren arreta jaso zuten maiz. Bere autobiografiak, Mary Garden's Storyk (1951), zehaztasun faltak ditu. Gehiegikeriarako joera nabarmenarekin, agerian geratu da Mary Garden buru-belarri ari zela eskuizkribua egin zutenean. Mary Garden Inverurie-n hil zen, Aberdeenetik gertu, eta han bizi izan zen bere bizitzako azken 30 urteetan. Aberdeenen, bere oroimenari eskainitako lorategi txiki bat dago, monumentu txiki bat eta inskripzio bat dituena.

Mary Garden-ek binilozko diskoetarako zenbait grabazio egin zituen 1903 eta 1929 artean, Gramophone Company, Columbia eta Victor Talking Machine Company konpainientzat. Grabazio horiek berrargitaratzen jarraitzen dute, eta interes historikoko dokumentua dira opera maite dutenentzat, nahiz eta Gardenek berak askotan esan zuen ez zegoela gustura emaitzekin. Bereziki interesgarriak dira Claude Debussyk berak pianoan lagundutako grabazioak. Bi film mutu egin zituen, Thais (1917) eta Lehen Mundu Gerran girotutako maitasun-istorio bat, The Splendid Sinner (1918) izenekoa. Haren ahotsik gabe, haren interpretazioak oso kritikatuak izan ziren, eta bi filmetako bakar batek ere ez zuen arrakastarik izan.

• Fletcher, J. B.: «Garden, Mary.» The New Grove Dictionary of Opera, arg. Stanley Sadie (Londres, 1992) ISBN 0-333-73432-7
• Garden, M. eta Biancolli, L.: Mary Garden's Story (New York, 1951)
• Turnbull, Michael TRB: Mary Garden (Portland, Oregon, 1997)

• (en alemán) Mary Garden, Soprano Escocesa-Americana
• (en inglés) Mary Garden on Jules-Massenet.comFicha biográfica
• ^{[Esteka hautsia]}