Dopamina

Dopamina
Formula kimikoa	C8H11NO2
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	Nitrogeno, karbono eta oxigeno
Mota	Katekolamina eta phenethylamine alkaloid (en)
Ezaugarriak
Fusio-puntua	128 °C
Masa molekularra	153,079 Da
Erabilera
Tratatzen du	nefropatia, bradikardia eta neurogenic shock (en)
Interakzioak	phenelzine (en) , linezolid (en) , phenelzine (en) , phenelzine (en) eta phenelzine (en)
Elkarrekintza	Dopamine receptor D1 (en) , Dopamine receptor D2 (en) , Dopamine receptor D3 (en) , Dopamine receptor D4 (en) , Dopamine receptor D5 (en) eta Adrenoceptor beta 1 (en)
Rola	adrenergic agonist (en) , dopamina-agonista, sympathomimetic drug (en) , cardiotonic (en) , dopaminergiko eta Neurotransmisore
Identifikatzaileak
InChlKey	VYFYYTLLBUKUHU-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	51-61-6
ChemSpider	661
PubChem	681
Reaxys	1072822
Gmelin	18243
ChEMBL	CHEMBL59
EC zenbakia	200-110-0
ECHA	100.000.101
MeSH	D004298
RxNorm	3628
Human Metabolome Database	HMDB0000073
KNApSAcK	C00001408
UNII	VTD58H1Z2X
NDF-RT	N0000147825
KEGG	D07870 eta C03758
PDB Ligand	LDP

Dopamina (DA) burmuinaren zenbait eskualdetan sintetizatzen den neurotransmisorea da. Nerbio-sistema zentralaren kitzikatzailea da eta Parkinson gaixotasunarekin erlazionatuta dago. Katekolamina bat da.

Horretaz gain, hipotalamoak askatutako hormona ere bada. Hormona bezala bere eragin garrantzitsuena prolaktinaren askapena inhibitzea da.

Dopamina medikamentu bezala administratu daiteke, baina bere liposolugarritasun txikia dela eta ez du ondo zeharkatzen muga hematoentzefalikoa. Hori dela eta lebodopa bezala administratzen da, hau da, profarmako moduan.

Dopamina 1910ean sintetizatu zuten George Burger eta James Ewens ikerlari britaniarrek. 1958an, Arvid Carlsson-ek (2000. urteko Nobel saridunak) dopamina ere neurotransmisore bat zela frogatu zuen, noradrenalina eta adrenalinaren molekula aitzindaria izateaz gain.

Dopamina noradrenalinaren biosintesian tartekoa da. Tirosina aminoazidoa da bere aitzindaria. Honi hidroxilo bat sartuz, L-dopa lortzen da, dopaminaren aitzindaria. L-doparen deskarboxilazioz dopamina lortzen da.

Behin neurotransmisorea sintetizatu denean, neurona dopaminergikoan besikula baten barnean metatuta geratuko da.

Askatzeko ordua iristen denean, hau da, kaltzioak seinalea ematen duenean, besikula honek neuronaren mintzarekin bat egingo du neurotransmisorea sinapsi gunera askatuz.

Dopaminak bost hartzaile mota ditu: D1, D2, D3, D4 eta D5. D1 eta D2 izan ziren lehenengo aurkitu zirenak, besteak gerora aurkituz iren.

Dopaminak seinalea eman ondoren, sinapsi gunetik desagerrarazi behar da. Horretarako bi bide daude: berratzematea edo metabolismoa.

• Berratzematean, neurotransmisorea sintetizatu duen neuronara itzultzen da dopamina aurrerago berrerabilia izateko.
• Metabolismoan, bi pauso ematen dira. Lehenengo desaminazio bat (MAO) eta gero, hirugarren posizioan dagoen oxigenoaren metilazioa (KOMT).

Dopaminak funtzio ugari ditu burmuinetan: jarrera kognitiboan, aktibitate motorrean, esnearen ekoizpenaren erregulazioan, loguran, umorean, arretan eta ikasterako garaian.

Horretaz gain, dopamina eskasia Parkinsonarekin erlazionatuta dago. Gaixotasun honetan mugimendu kontrolatuak egiteko gaitasuna galtzen da.

Dopamina sistemaren gain eragiten duten hainbat farmako daude. Horietako batzuk, agonistak dira, hau da, sistema kitzikatzen dute. Beste batzuk aldiz, antagonistak dira, sistemaren inhibitzaileak.

Agonista zuzenak Dopaminaren hartzaileen agonistak dira. Hauen gain eragiten dezakete modu zuzenean edo zeharka.

Zuzeneko agonistak. Zuzenean eragiten badute, hartzaileei lotu eta dopaminaren efektu berdinak bultzatuko dituzte.

• Lebodopa
• Karbidopa
• Benserazida
• Bromokriptina
• Erropirinol

Zeharkako agonistak. Zeharkako eragina dutenek aldiz, dopaminaren efektua bultzatzeko beste bide bat erabiltzen dute. Kasu honetan dopamina metatuta dagoen besikulen hustuketa bultzatzen da.

• Amantadina

Antagonistak dopaminaren hartzaileekin lotu baina eragin biologikorik ematen ez dutenak dira.

• Prometazina
• Klorpromazina
• Haloperidol
• Flupentixol
• Droperidol
• Fluspirileno
• Zisaprida