Kredokonfeso

Kredokonfeso (latine "credo" - “mi kredas”, de "credere" - “kredi”) estas parto de la kristana diservo. Mallongaj versioj estas konataj ekde la frua eklezio, ĉefe en la rito de bapto, tamen ne entenata en ĉiuj liturgiaj formoj. En la diversaj kristanaj eklezioj la kredokonfeso aperas en malsamaj partoj de la diservo, kutime tamen lige kun la bapto aŭ la eŭkaristio.

Kiel kredokonfeso la ortodoksa eklezio utiligas la t.n. nicean Kredon, pli ekzakte la nicea-konstantinopolan kredokonfeson. Ĝin uzas ankaŭ la katolika eklezio ĝenerale en la meso, sed en la bapto kaj la konfirmacio kaj foje en la meso ĝi uzas la t.n. apostolan Kredo-n. Tiu ĉi lasta estas la kutima konfeso en protestantismaj diservoj. Dum solenaj ekumenaj celebradoj, oni normale elektas la nicea-konstantinopolan kredokonfeson. La okcidentaj eklezioj, malkiel la orientaj, ĝenerale inkludas la frazojn "Dio el Dio" kaj "kaj la Filo" (Filiokvo), kiuj ne troviĝas en la kredokonfeso de la Unua Koncilio de Konstantinopolo. Preskaŭ ĉiuj eklezioj uzas la singularan nombron, "Mi kredas … mi konfesas … mi atendas", anstataŭ la pluralan "Ni kredas … ni konfesas … ni atendas" de la koncilio.

Teologie la kredokonfeso estas konfirmo de la ĝusta kredo, por dislimigi sin de la herezo ene de la kristanaj eklezioj. Ja ekzistas en modernaj diservoj ankaŭ konfesformoj, kiuj esprimas la propran kredorigardon, sed tio ne estas la praa funkcio. Je la komenco la Kredo precipe rilatas kun la bapto. Poste oni uzis ĝin pli forte kiel kredodokumento, per kiu oni povas pruvi la legitimecon de la propra kredo. Tial en la plejmultaj eklezioj la Kredo ankaŭ hodiaŭ staras en konekto kun la evangelia proklamado kaj la bapto:

• En la katolikismo kaj la ortodoksismo oni parolas la Kredo-n kiel eron de la ordinariumo kutime je dimanĉoj kaj festotagoj inter prediko kaj porpetoj. Ĝi estas ero de la vortodiservo. La kredantoj konfesas antaŭ la komunio denove la fidon, kvazaŭ kiel kondiĉo, ĉar laŭ katolika kompreno la kredo prezentas la kondiĉon por la komunikomunumo. Je tiu ĉi punkto de la meso ankaŭ en la antikva epoko la ankoraŭ ne baptitoj, kiuj do formale ja ne akceptis la kredon, devis forlasi la diservon.
• En la protestantismo la loko de la kredokonfesado estas tiu parto de la diservo titolita per „evangelio kaj konfeso“. Tio signifas: La kredokonfeso estas deklamata aŭ antaŭ aŭ post laprediko, se en la diservo ne okazis bapto.
• En la Islamo, "Mi atestas ke nenia dio ekzistas krom Dio, kaj mi atestas ke Mohamedo estas la sendita de Dio" (Aŝadu an la ilala il alah ŭa aŝadu anna muĥamadam raĉululah) estas la kredokonfeso.

En la frua kristanismo oni proklamis kredokonfeson dum la baptorito. Poste, patriarko Timoteo de Konstantinopolo enmetis la Kredokonfeson nicea-konstantinopolan en la bizancan diservan liturgion. En la jaro 589, kiam reĝo Rekared konvertiĝis de la arianismo, la 3-a koncilio de Toledo en Hispanio enmetis tiun kredokonfeson en la okcidentan mesliturgion. Tiutempe oni proklamis la kredokonfeson antaŭ la Patro Nia, kvazaŭ antaŭkondiĉo por la komunio. Ekde Hispanio tiu enmeto en la mesliturgion disvastiĝis dum la 8-a jarcento en la Franka Imperio. Pro la diskutita frazo "kaj la Filo" (Filiokvo), tiam aldonita al la teksto, Papo Leono la 3-a rekomendis ne inkludi la kredokonfeson en la meso. Nur en 1014 Benedikto la 8-a enprenis la kredokonfeson en la roman liturgion, onidire laŭ deziro de imperiestro Henriko la 2-a, kiu okaze de sia koronado kiel imperiestro miris pri ties manko en la roma liturgio.

Aktuale la sola ceremonio, kiu akompanas la proklamon de la Kredokonfeso en la meso, estas tio ĉi: je la vortoj de la nicea-konstantinopola kredokonfeso, "Kaj per la Sankta Spirito Li enkarniĝis el Maria, la Virgulino, kaj fariĝis homo", aŭ la relativa frazo de la apostola, oni kliniĝas. En la festoj de Kristnasko kaj Anunciacio oni genuiĝas.

Antaŭ la revizio de la roma liturgio en la jaro 1970, anstataŭ kliniĝi oni genufleksis je tiuj vortoj. Plue oni krucosignis sin dum la lastaj vortoj de la kredokonfeso, "kaj la vivon en la estonta mondo". Tiun formon de la roma liturgio oni nun nomas la trenta meso.

En la protestantismo oni kutime diras la kredokonfeson starante, ne mallevante la kapon (kontraŭe al tio, kion oni faras dum preĝado), sed rigardante la altarkrucon.

• Kyrie, Gloria, Sanctus, Agnus Dei
• Kredo (liturgio)
• Kredo Nicea
• Kredokonfeso nicea-konstantinopola