Kongo-baseno
| Kongo-baseno | ||
|---|---|---|
| Akvokolekta basena regiono | ||
 | ||
| akvokolekta areo [+] | ||
| Lando | Kongo | |
| - koordinatoj | 0° 0′ 0″ N, 22° 0′ 0″ O (mapo)022Koordinatoj: 0° 0′ 0″ N, 22° 0′ 0″ O (mapo) | |
| Akvokolektejo | 1 000 000 km² (100 000 000 ha) [+] | |
| Areo | 1 000 000 km² (100 000 000 ha) [+] | |
|
||
 |
||
| Kongo-baseno | ||
 Vikimedia Komunejo: Congo Basin [+] |
||
La Kongo-baseno troviĝas en Afriko, en la ekvadora regiono, en tre vasta malaltebena-baseno, kiu konsistas el la akvokolekta areo de la riverego Kongo.
La tute ujforma regionego troviĝas ĉ. Unu kvarono de la tropikaj pluvarbaroj de la mondo. Post la sudamerika amazona baseno ĝi estas la dua plej granda tropika arbaro.
Ĝia nomo la basreno havis kaj de la riverego kaj de la historia reĝlando Kongo, kiu situis ĉe la enbuŝiĝo de la Kongo en la atlantika oceano, de ekster la hodiaŭa konga baseno.
Situo kaj geografio
[redakti | redakti fonton]La kongobaseno situas centre de la afrika kontinento, en la suda parto de Centra Afriko, plejparte sur la regiono de la hodiaŭa Demokratia Respubliko Kongo, najbare al la Respubliko Kongo; la baseno etendiĝas la najbaraj ŝtatoj Centrafrika Respubliko, Kameruno, Ekvatora Gvineo, Gabono, Angolo kaj Zambio.
En la okcidento. nordokcidento kaj nordo la pejzaĝo transiras al la najbaraj montaj landoj. La alteco de la konga baseno havas nur 300 ĝis 400 m. La ŝtatoj apartenas parte al la nordekvatora montoĉeno. En la nordoriento, oriento kaj sudoriento la longa baseno transiras al la altmontara ĉeno de la longa Centrafrika Montoĉeno, kiu malaltigas direkte al la orientafrika rifto. Ĝi allimas Ugandon, Ruandon, Burundon kaj Tanzanion kaj ankaŭ al la ĝis 5 109 m alta Ruwenzori-montaro – la plej alta monto de la Demokratia Respubliko Kongo apud la limo al Ugando.
En la sudoriento la konga baseno iras ĝis la Muchinga-montaro kaj tiel al Zambio. En la sudo la baseno atingas la 1 500 m alta Lunda-montĉeno kaj eventuale ankoraŭ ĝis la altlando de Bié; la konga baseno do atingas Angolon. En la sudo la kongo-baseno atingas la mallarĝan, sed akvoriĉan zair-marbordan malaltlandon. La okcidenta parto de la konga baseno malaltiĝas direkte al la Atlantiko kaj la malsupragvinea montoĉeno kie la rivero falas en tiun malaltlandon.
Esploroj de la NASA montris, ke en la Kongo-baseno, precipe okcidente de la Centrafrika montoĉeno, troviĝas la fulmofteco la plej granda de la mondo.
Arbara kaj Rivera Pejzaĝo
[redakti | redakti fonton]La regiono estas karakterizita de densaj kaj ĉiamverdaj pluvarbaroj, en kiuj kreskas pli ol 50 m altaj arboj. Krome ekzistas centoj da malgrandaj kaj grandaj flankriveroj, kiuj enbuŝiĝis en la rivero Kongo.
Akvomastrumado (Hidrologio)
[redakti | redakti fonton]La kompleta regionego estas senakvigata de la Kongo (enbuŝiĝo 42.000 m³/s). Nur ĉe la atlantika marbordo inter Kameruno kaj Angolo la pluvarbaroj senakviĝis trans mallgrandaj riveroj tuj en la oceanon.
Riveroj
[redakti | redakti fonton]Gravas la riveran sistemon de la rivero la Kongo (pliaj flankriveroj: vidu tie!)
Flaŭro
[redakti | redakti fonton]
Mallonga listo de bestoj, kiuj vivas en la Kongo-baseno:
- antilopoj
- cefalofenoj
- hipopotamoj
- goriloj
- krokodiloj
- Leopardoj
- Cerkopitekoj
- Rinozeroj
- Buceredoj
- okapioj
- Ĉimpanzoj
- Cerkopitecidoj
- arbaraj elefantoj