La rusa lingvo en vivo/Sano kaj medicino

Medicino kaj sanservo en Rusio estas fako sufiĉe evoluinta, kvankam aktive (kaj ofte prave) kritikata de la rusianoj mem.

Unue ni devas diri kelkajn vortojn pri la vortuzo. Se paroli strikte, медици́на (medicino) estas termino pli mallarĝa, celanta nur kuracadon dum здравоохране́ние (sanservo) ampleksas ĉiujn sociajn instituciojn, celantajn plibonigon de la popola sano kaj ĝian protektadon. Tiu ĉi vorto formiĝas el du aliaj: здра́вие (arkaika formo de здоро́вье, do sano) kaj охране́ние (protektado, gardado). Tamen ĝi estas uzata ĉefe en oficialaj dokumentoj kaj paroloj dum en ĉiutaga parolo preskaŭ komplete dominas медици́на.

Ni komencu ekde aboco de ĉia medicino, do de la homa korpo kaj rilataj aferoj.

Те́ло (korpo) de la homo konsistas el pluraj о́рган (organoj), кость (ostoj), сосу́д (sangujoj), сухожи́лие (tendeno), свя́зка (kordoj), мы́шца (muskoloj) ktp.

Jen la часть те́ла (korpopartoj):

— моло́чная железа́ (mamo), en ĉiutaga parolo — же́нская грудь aŭ simple грудь;

— Ахи́ллово сухожилие (Aĥila tendeno);

— бедро́ (femuro);

— безымя́нный па́лец (ringofingro);

— бок (flanko);

— большо́й па́лец (dikfingro);

— ве́ко (palpebro);

— висо́к (tempio);

— во́лос (haro);

— глаз (okulo);

— го́лень (kruro);

— голова́ (kapo);

— груди́на (sternumo);

— грудна́я кле́тка (laŭvorte: brusta kaĝo), en ĉiutaga parolo — грудь (brusto);

— грудно́й позвоно́к (brusta vertebro);

— губа́ (lipo);

— десна́ (gingivo);

— живо́т (ventro);

— запя́стье (pojno);

— заты́лок (nuko);

— зрачо́к (pupilo);

— зуб (dento);

— кады́к (tireoido);

— кисть (mano);

— ключи́ца (klaviklo);

— ко́жа (haŭto);

— коле́но (genuo);

— ко́пчик (kokcigo);

— ко́пчиковый позвоно́к (kokciga vertebro);

— крестец (sakro);

— крестцо́вый позвоно́к (sakra vertebro);

— ладо́нь (manplato);

— лицо́ (w:eo:Vizaĝo/vizaĝo);

— лоб (frunto);

— лобо́к (pubo, puba monto);

— ло́коть (kubuto);

— лопа́тка (skapolo);

— лучева́я кость (radiuso);

— мизи́́нец (etfingro);

— нога́ (gambo);

— нос (nazo);

— па́лец (fingro);

— пах (ingveno);

— плечо́ (ŝultro);

— подборо́док (mentono);

— подвздо́шная кость (ilio);

— позвоно́к (vertebro);

— позвоно́чник (vertebraro);

— поясни́чный позвоно́к (lumba vertebro);

— предпле́чье (antaŭbrako);

— проме́жность (perineo);

— пя́тка (kalkano);

— ра́дужка (iriso);

— ребро́ (ripo);

— ресни́ца (okulharo);

— родничо́к (fontanelo);

— рот (buŝo);

— рука́ (brako);

— скула́ (ostovango);

— сосо́к (cico);

— спина́ (dorso);

— сре́дний па́лец (mezfingro);

— подо́шва (plando).

— стопа́ (piedo);

— суста́в па́льца (fingrartiko);

— таз (pelvo);

— те́мя (verto);

— ту́ловище (torso);

— указа́тельный па́лец (montrofingro);

— у́хо (orelo);

— фала́нга (falango);

— че́люсть (makzelo);

— че́реп (kranio);

— ше́йный позвоно́к (kola vertebro);

— ше́я (kolo);

— щека́ (vango);

— я́годица (pugo), kutime plurale — я́годицы; popolece — по́па.

Дыха́тельная систе́ма (w:eo:Spira sistemo/Spira sistemo):

— бронх (bronko), plejparte plurale бро́нхи (bronkoj);

— ве́рхние дыха́тельные пути́ (supraj spirvojoj);

— гло́тка (faringo);

— горта́нь (laringo);

— лёгкое (pulmo);

— ни́жние дыха́тельные пути́ (malsupraj spirvojoj);

— нос (nazo);

— рот (buŝo);

— трахе́я (traĥeo).

Пищевари́тельная систе́ма (Digesta sistemo):

— ана́льное отве́рстие (anuso);

— аппе́ндикс (apendico);

— восходя́щая ободо́чная кишка (ascenda kojlo);

— гло́тка (faringo);

— двенадцатипёрстная кишка́ (duodeno);

— желу́док (stomako);

— же́лчный пузы́рь (galveziko);

— зуб (dento);

— нёбо (palato);

— нисходя́щая ободо́чная кишка́ (descenda kojlo);

— о́бщий же́лчный прото́к (galdukto);

— околоу́шная железа́ (ĉeorela glando, parotido);

— пе́чень (hepato);

— пищево́д (ezofago);

— подвздо́шная кишка́ (ileo);

— поджелу́дочная железа́ (pankreato);

— подчелюстна́я железа́ (submakzela, submandibla glando);

— подъязы́чная железа́ (sublanga glando);

— попере́чная ободо́чная кишка́ (transversa kojlo);

— прото́к поджелу́дочной железы́ (pankreata dukto);

— пряма́я кишка́ (rektumo);

— рот (buŝo), foje ротова́я по́лость (buŝujo);

— сигмови́дная кишка́ (sigmoida koljo);

— слепа́я кишка́ (cekumo);

— слю́нная железа (saliva glando);

— то́лстая кишка́ (dika intesto);

— то́нкая кишка́ (maldika intesto);

— то́щая кишка́ (jejuno);

— язы́к (lango);

— язычо́к (uvulo).

Мочевыдели́тельная систе́ма (Urina sistemo):

— мочево́й пузы́рь (urina veziko);

— мочеиспуска́тельный кана́л (uretro);

— мочето́чник (uretero);

— надпо́чечник (surrena glando);

— пе́чень (hepato);

— по́чечная арте́рия (rena arterio);

— по́чечная ве́на (rena vejno);

— по́чечная лоха́нка (rena pelveto, pjelo);

— по́чка (reno);

— тaз (pelvo);

— то́лстая кишка́ (dika intesto).

Опо́рно-дви́гательная систе́ма (laŭvorte: Apog-mova sistemo, do muskolo-osta):

— кость (osto);

— мы́шца (muskolo);

— сухожи́лие (tendeno);

— связка (kordo);

— межпозвоно́чный диск (intervertebra disko).

Серде́чно-сосу́дистая систе́ма (Kardiovaskula sistemo):

— арте́рия (arterio);

— ве́на (vejno);

— капилля́р (kapilaro);

— кровообраще́ние (sangocirkulado);

— кровь (sango);

— серде́чный желу́дочек (korventriklo);

— серде́чный кла́пан (kora valvo);

— се́рдце (koro);

— сосу́д (sangujo).

Лимфати́ческая систе́ма (Limfa sistemo):

— ли́мфа (limfo);

— лимфоу́зел (limfonodo);

— селезёнка (lieno);

— у́зел (nodo).

Не́рвная систе́ма (Nerva sistemo):

— головно́й мозг (kapa cerbo), plej ofte simple мозг (cerbo);

— вегетати́вная не́рвная систе́ма (aŭtonoma nerva sistemo);

— мозжечо́к (cerbeto);

— нейро́н (neŭrono);

— нерв (nervo): черепной нерв (cerba nervo), глазодвигательный нерв (okulmova nervo), тройничный нерв (triopa nervo), подъязычный нерв (langa nervo), зрительный нерв (opta nervo), спинной нерв (spina nervo);

— периферическая не́рвная систе́ма (periferia nerva sistemo).

— спинно́й мозг (mjelo);

— спинномозгова́я жи́дкость (mjela likvaĵo);

— центра́льная не́рвная систе́ма (centra nerva sistemo).

Се́нсорная систе́ма (Sensora sistemo):

— вкус (gusto);

— зре́ние (vidkapablo);

— обоня́ние (flarsenso);

— осяза́ние (tuŝosenso);

— слух (aŭdkapablo).

Ĝian funkciadon garantias:

— глаз (okulo);

— ко́жа (haŭto);

— нос (nazo);

— рот (buŝo);

— у́хо (orelo).

Эндокри́нная систе́ма (Endokrina sistemo):

— гипо́физ (hipofizo);

— гла́нды (glando; ĉiam plurale!);

— гормо́н (hormono);

— поджелу́дочная железа́ (pankreato);

— ти́мус (timuso);

— щитови́дная железа́ (tiroido);

— эпифи́з, шишкови́дное те́ло (pineala glando);

— яи́чко (testiko);

— яи́чник (ovario).

Репродукти́вная систе́ма (Reprodukta sistemo):

— G-то́чка (G-punkto);

— U-то́чка (U-punkto);

— больши́е половы́е гу́бы (grandaj vulvaj lipoj);

— влага́лище (vagino);

— голо́вка (glano);

— кли́тор (klitoro);

— кра́йняя плоть (penisa prepucio);

— ма́лые половы́е гу́бы (malgrandaj vulvaj lipoj);

— ма́тка (utero);

— мошо́нка (skroto);

— полово́й член, пе́нис (peniso);

— предста́тельная железа́ (prostato);

— прида́ток яи́чка (epididimo);

— уре́тра (uretro);

— фалло́пиева труба́ (ovodukto);

— ше́йка ма́тки (uterkolo);

— яи́чко (testiko).

Ekzistas pluraj боле́знь (malsano), foje ankaŭ nomataj заболева́ние aŭ (arkaike, ĉefe figursence) неду́г. Krome haveblas синдро́м (sindromo). Боле́знь (malsano) povas esti о́стрый (akuta) aŭ хрони́ческий (kronika). Ĝi povas esti kaŭzita de iu ekstera фа́ктор (faktoro) aŭ esti насле́дственный (hereda).

Ĝenerala klasifiko de malsanoj:

— вну́тренний (internaj, do rilataj al la internaj organoj);

— ревмати́ческие заболева́ния (reŭmatismaj malsanoj):

— васкули́т (vaskulito);

— ревмати́зм (reŭmatismo);

— тендини́т (tendenito).

— серде́чно-сосу́дистые заболева́ния (koro-sangujaj malsanoj):

— ангиопати́я (angiopatio);

— аневри́зма (aneŭrismo);

— аневри́зма ао́рты (aneŭrismo de aorto);

— аорти́т (aortito);

— аритми́я (kora misritmo);

— артериосклеро́з (arteriosklerozo);

— асистоли́я (asistolio);

— брадикарди́я (bradikardio);

— васкули́т (vaskulito);

— вено́зный засто́й (vejna stagnado);

— инфа́ркт (infarkto);

— инфа́ркт миока́рда (korinfarkto);

— ишеми́ческая боле́знь се́рдца (iskemia kormalsano);

— кардиосклеро́з (kardiosklerozo);

— миокарди́т (miokardito);

— остано́вка се́рдца (korhalto);

— разры́в се́рдца (kororompiĝo);

— серде́чная а́стма (kora astmo);

— серде́чная недоста́точность (kora malsufiĉo);

— тахикардия (takikardio);

— тромбофлеби́т (w:eo:tromboflebito/tromboflebito);

— флеби́т (flebito);

— цинга́ (skorbuto);

— экстрасистоли́я (ekstrasistolio).

— заболева́ния желу́дочно-кише́чного тра́кта (stomako-intestaj malsanoj):

— гастри́т (gastrito);

— гастроэнтери́т (gastroenterito);

— гастроэнтероколи́т (gastroenterokojlito);

— диаре́я (diareo);

— диспепси́я (dispepsio);

— же́лчные ка́мни (galŝtonoj);

— кише́чная непроходи́мость, непроходи́мость кише́чника (intesta obstrukcio);

— коли́т (kojlito);

— муковисцидо́з (mukoviskozeco);

— панкреати́т (pankreatito);

— перитони́т (peritoneito);

— холецисти́т (kolecistito);

— я́зва желу́дка (stomaka ulcero).

— заболева́ния о́рганов дыха́ния (malsanoj de spiraj organoj):

— асфекси́я (asfeksio);

— боль в го́рле (gorĝa doloro);

— бронхиа́льная а́стма (bronka astmo);

— бронхи́т (bronkito);

— бронхоспазм (bronkospasmo);

— зало́женность но́са (ŝtopiĝo de nazo);

— кровохарка́нье (sangosputado);

— трахеи́т (trakeito).

— заболева́ния иму́нной систе́мы (malsanoj de imuna sistemo):

— алопе́ция, en ĉiutaga parolo — облысе́ние (kalviĝo);

— ангио́ма (angiomo);

— аутоиму́нные заболева́ния (aŭtoimunaj malsanoj);

— борода́вка (veruko);

— васкули́т (vaskulito);

— витили́го (vitiligo);

— волча́нка (lupuso): кра́сная волча́нка (eritema lupuso), озноблённая волча́нка (pernia lupuso), туберкулёзная волчанка (tuberkuloza lupuso);

— дермати́т (dermatito);

— дермато́з (dermatozo);

— заусе́нец (ungohaŭteto);

— золоту́ха (skrofolo);

— зуд (juko);

— карбу́нкул (karbunklo);

— крапи́вница (urtikario);

— лиша́й (tinio, likeno, dartro): асбестови́дный лиша́й (amianteca dartro), стригу́щий лиша́й (tonsuranta tinio, trikofitozo), мо́кнущий лиша́й (ekzemo), опоя́сывающий лиша́й (zostero), пузы́рчатый лиша́й (herpeto), ро́зовый лиша́й (pitiriazo), чешу́йчатый лиша́й, псори́аз (psoriazo);

— миастени́я (miastenio);

— опре́лость (intertrigo);

— пе́рхоть (haŭteroj);

— рассе́янный склеро́з (multloka sklerozo);

— ро́жа (erizipelo);

— Синдро́м приобретённого иммунодефици́та (СПИД) — Akirita Imuno-Deficita Simptomaro (Aidoso);

— сыпь (erupcio);

— фуру́нкул (furunko);

— целиаки́я (celiakio);

— целлюли́т (celulito);

— чесо́тка (skabio);

— мелано́ма (melanomo).

— заболева́ния кро́ви (sangomalsanoj):

— анеми́я (anemio): анеми́я при бере́менности (gravedulina anemio), апласти́ческая анеми́я (aplastia anemio), гемолити́ческая анеми́я (hemoliza anemio), гипохро́мная анеми́я (hipokroma anemio), железодефици́тная анеми́я (ferodeficita anemio), перницио́зная анеми́я, мегалобла́стная анеми́я (megaloblasta anemio), серповиднокле́точная анеми́я (serpoĉela anemio);

— гемофили́я (hemofilio);

— носово́е кровотече́ние (naza sangado, epistakso);

— лейко́з (leŭkozo);

— лимфо́ма (limfomo).

— злока́чественный (onkologiaj);

— насле́дственный (heredaj);

— хирурги́ческий (kirurgiaj, do kuracataj per operaciado);

— ко́жный (haŭta):

— акне́ (aknohaŭto);

— глазно́й (okula):

— близору́кость (miopeco);

— глауко́ма (glaŭkomo);

— дальнозо́ркость (hipermetropio);

— диабе́т (diabeto);

— катара́кта (katarakto);

— керати́т (keratito);

— конъюнктиви́т (konjunktivito);

— косогла́зие (strabismo);

— птоз (ptozo);

— ретини́т (retinito);

— светобоя́знь (fotofobio);

— слепота́ (blindeco);

— трахо́ма (trakomo);

— ячме́нь (kalazio).

— заболева́ния опо́рно-дви́гательного аппара́та (malsanoj de apog-mova, muskolo-osta sistemo):

— артри́т (artrito);

— кифо́з (cifozo);

— кифосколио́з (cifoskoliozo);

— кокцидио́з (kokcidiozo);

— кокциди́я (kokcidio);

— косола́пость (bulpiedo);

— любма́го (lumbago);

— миалги́я (mialgio);

— миастени́я (miastenio);

— остео́ма (ostomo);

— остеомиели́т (ostomjelito);

— остеопоро́з (ostoporozo);

— остеосклеро́з (ostosklerozo);

— остеохондро́з (ostokondrozo);

— плоскосто́пие (platpiedo);

— растяже́ние свя́зок (artiktordo);

— ревмати́зм (reŭmatismo);

— сколио́з (skloiozo);

— фибродисплази́я (progresa ostiĝa fibrodisplazio).

— инфекционный (infekta);

— венери́ческий (venera);

— заболева́ния мочеполово́й систе́мы (malsanoj de urino-seksa sistemo):

— беспло́дие (nefekundeco);

— вагини́зм (vaginismo);

— вульви́т (vulvito);

— гломерулонефри́т (glomerulonefrito);

— киста́ яи́чника (kisto de ovario);

— клитори́зм (klitorismo);

— масти́т (mamito);

— ма́точное кровотече́ние (uretra sangado);

— мочека́менная боле́знь (urinŝtona malsano);

— нефри́т (nefrito);

— нефропати́я (nefropatio);

— нефросклеро́з (nefrosklerozo);

— пиелонефри́т (pjelonefrito);

— по́чечная недоста́точность (rena malsufiĉo);

— почечнокаме́нная бо́лезнь (renŝtona malsano);

— простати́т (prostatito);

— уретри́т (uretrito);

— фимо́з (fimozo);

— цисти́т (cistito);

— эректи́льная дисфу́нкция, импоте́нция (erekta disfunkcio, impotenteco).

— психи́ческие заболева́ния (psikaj malsanoj):

— абули́я (abulio);

— амнези́я (amnezio);

— апа́тия (apatio);

— аути́зм (aŭtismo);

— афази́я (afazio);

— бессо́нница (sendormeco, insomnio);

— гиперакти́вность (hiperaktiveco);

— дели́рий, бред (deliro);

— дисфори́я (disforio);

— иллю́зия (iluzio);

— катале́псия (katalepsio);

— кататони́ческий синдро́м (katatonia sindromo);

— клептома́ния (kleptomanio);

— коммуникати́вное расстро́йство (komunika perturbo);

— компу́льсия (kompulsio);

— копрола́лия (koprolalio);

— маниака́льный синдро́м (manio);

— мути́зм, немота́ (muteco);

— пани́ческая ата́ка (laŭvorte: panika atako; ekpaniko);

— парано́йя (paranojo);

— синдро́м дефици́та внима́ния и гипера́ктивности (atentomanka hiperaktiva perturbo);

— сту́пор (stuporo);

— сумасше́ствие (frenezo);

— фо́бия (fobio);

— шизофрени́я (skizofrenio);

— эмоциона́льное выгора́ние (elbrula sindromo).

— заболева́ния не́рвной систе́мы (malsanoj de la nerva sistemo):

— бе́ри-бе́ри (beribero);

— бе́шенство (rabio);

— боково́й амиотрофи́ческий склеро́з (amiotrofa lateralsklerozo);

— боле́знь Альцге́ймера (Alzheimer-malsano);

— боле́знь Ла́йма (boreliozo Layme);

— боле́знь Паркинсо́на (Parkinsona malsano);

— ботули́зм (botulismo);

— внутримозгово́е кровоизлия́ние (cerba sangado);

— внутричерепна́я гиперте́нзия, ofte повы́шенное внутричерепно́е давле́ние (alta krania tensio);

— гидроцефали́я (hidrocefalio);

— головна́я боль (kapdoloro);

— де́тский церебра́льный парали́ч (cerba paralizo);

— заика́ние (balbutado);

— клещево́й энцефали́т (Iksode Transdonita meningo-Encefalito);

— макроцефали́я (grandkranieco, makrocefalio);

— межрёберная невралги́я (interripa neŭralgio);

— менинги́т (meningokoko), менинги́товая инфе́кция (meningokoka infekto);

— мигре́нь (hemikranio);

— миели́т (mjelito);

— микроцефали́я (malgrandkranieco, mikrocefalio);

— невралги́я (neŭralgio);

— неврастени́я (neŭrostenio);

— неври́т (neŭrito);

— невро́ма (neŭromo);

— нейробласто́ма (neŭroblastomo);

— обсесси́вно-компульси́вное расстро́йство (obsedo-kompulsia perturbo);

— о́пухоль головно́го мо́зга (cerba tumoro);

— парокси́зм (paroksismo);

— пневмоцефали́я (pneŭmocefalio);

— полиневри́т (plurneŭrito);

— полиомиели́т (poliomjelito);

— радикули́т (radiklito);

— синдро́м запя́стного кана́ла (karpetunela sindromo);

— столбня́к (tetano);

— фибромиалги́я (fibromialgio);

— энцефали́т (encefalito);

— энцефалопати́я (encefalopatio);

— эпиле́псия (epilepsio).

— отоларингологи́ческий (otolaringologia);

— де́тский (pediatra);

— диети́ческий (dieta).

Jen listo de plej oftaj rilataj vortoj:

— абсце́сс (absceso);

— аллерги́я (alergio);

— атрофи́я (atrofio);

— воспале́ние (inflamo);

— гангре́на (gangreno);

— гипертрофи́я (hipertrofio);

— гипокси́я (hipoksio);

— гной (puso);

— гранулёма (granulomo);

— доброка́чественный (benigna);

— злока́чественный (maligna);

— инсу́льт (apopleksio);

— ишеми́я (iskemio);

— кровопоте́ря (sangoperdo);

— кровотече́ние (sangado);

— лихора́дка (febro);

— некро́з (nekrozo);

— обезво́живание (dehidratiĝo);

— о́пухоль (tumoro);

— патоло́гия (patologio);

— покрасне́ние (ruĝiĝo), foje гипереми́я;

— поли́п (polipo);

— расстро́йство (perturbo);

— се́псис (sepso);

— стресс (streso);

— токсико́з (toksiĝo);

— тромб (trombo);

— тромбо́з (trombozo);

— флегмо́на (flegmono);

— эмболи́я (embolio).

La sansistemo en Rusio dividiĝas je du partoj: госуда́рственный (la ŝtata) kaj ча́стный (privata), ankaŭ nomata комме́рческий (komerca). Origine diferenco inter ili estis kolosa, sed ekde la 2000-aj jaroj la ŝtato investis grandegajn sumojn en plibonigo de la ŝtata sanservo kaj, malgraŭ pluraj fuŝoj kaj korupto, tio grave ŝanĝis la fakon. Nun plejparto de klinikoj estas bone ekipitaj, la ejoj riparitaj kaj modernaj teknologioj vaste aplikataj.

Tamen multaj rusianoj plu preferas laŭeble viziti privatajn klinikojn por ricevi pli bonajn servojn, kvankam ofte plendante ke tieaj kuracistoj preskribas troajn ekzamenojn kaj klopodas ĉiamaniere eltiri laŭeble pli da mono el siaj pacientoj. Cetere se temas pri enhospitaligo, plejparte oni venas al ŝtataj hospitaloj, ĉar tiuj privataj malabundas kaj kostas tro multe.

Учрежде́ние здравоохране́ния (sanservaj institucioj) dividiĝas je du ĉefaj partoj: кли́ника (kliniko), plej ofte tio estas поликли́ника (polikliniko) kaj больни́ца (malsanulejo). La ŝtataj klinikoj plej ofte nomiĝas поликли́ника (polikliniko), ĉar tie laboras fakuloj el pluraj fakoj. La komercaj klinikoj ofte nomiĝas кли́ника (kliniko) aŭ медици́нский центр (medicina centro). Klinikoj de спорти́вная медици́на (sporta medicino) kaj tiuj onkologiaj tradicie nomiĝas диспансе́р (dispanserio), do спорти́вный диспансе́р (sporta dispanserio) kaj онкологи́ческий диспансе́р (onkologia dispanserio), kutime mallonge онкодиспансе́р (onkodispanserio).

Normale en ĉiu urbo haveblas almenaŭ unu polikliniko por ciu urboparto, kies loĝantoj estas registritaj kiel ĝiaj eventualaj pacientoj, eĉ se ili neniam vizitis ĝin. En поликли́ника (polikliniko) oni povas konsulti plejparton de fakuloj (terapeŭto, kardiologo, reŭmatologo, stomatologo, kirurgo, pediatro, neŭrologo, psikiatro ktp), trapasi физиотерапи́я (fizioterapio) kaj eĉ pasigi tempon en дневно́й стациона́р (taga malsanulejo), kio signifas ke dumtage paciento troviĝas en aparta fako de polikliniko, ricevante injektojn, infuziojn, fizioterapiajn procedurojn kvazaŭ en malsanulejo kun sola diferenco, ke noktas li hejme. Se temas pri grava malsano aŭ urĝa bezono, kuracistoj de polikliniko sendas malsanulon al больни́ца (malsanulejo).

Больни́ца (malsanulejo) estas jam pli granda kuracejo, ofte pluretaĝa kaj dividita je fakoj (la kirurgia, nefrologia, kardiologia ktp), kie malsanuloj troviĝas tage kaj nokte, trapasante ана́лиз (ekzameno), обсле́дование (esplorado), опера́ция (operacio) kaj aliajn formojn de лече́ние (kuracado). Ĉiu отделе́ние (fako) havas пала́та (ĉambro), en kiuj troviĝas la malsanuloj. Ili povas esti destinitaj por unu, du aŭ pli da homoj. Foje lokoj ne sufiĉas (speciale se malsanulejo ankaŭ deĵoras, akceptante malsanulojn alportatajn de ambulanco), do tiukaze iuj pacientoj kuŝas en коридо́р (koridoro).

Ekzistas ankaŭ aliaj, malpli amasaj tipoj de kuracejoj.

Го́спиталь (hospitalo) estas speco de больни́ца (malsanulejo), sed destinita por militistoj — ĉu aktualaj aŭ emeritiĝintaj.

Кли́ника (kliniko) estas vorto, plej ofte uzata de privataj kuracejoj por distanciĝi de la ŝtataj поликли́ника (polikliniko).

Стоматология (stomatologio) estas striktasence nomo de respektiva medicina fako, sed ofte oni uzas ĝin ankaŭ por nomi стоматологическая клиника (stomatologia kliniko), same kiel kardiologia kliniko povas nomiĝi кардиология (kardiologio). Plej ofte tion faras privataj klinikoj.

En etaj loĝlokoj funkcias фе́льдшерско-акуше́рский пункт (sukuro-akuŝejo), kie oni povas ricevi plej simplan kaj urĝan medicinan helpon. Tiaj kuracejoj, ofte nomataj mallonge ФАП staras ankaŭ laŭlonge de grandaj ŝoseoj por garantii urĝan kaj rapidan helpon al veturantoj.

Post kuracado malsanuloj foje direktiĝas al реабилитацио́нный центр (rehabilita centro) aŭ санато́рий (sanatorio). La diferenco estas ke реабилитацио́нный центр (rehabilita centro) okupiĝas pri restarigo de konkretaj fiziologiaj funkcioj (spirado, marŝado, movkapablo de manoj ktp) kaj ofte troviĝas en urbo, dum санато́рий (sanatorio) celas ĝeneralan sanpliboniĝon kaj plej ofte troviĝas eksterurbe, en natura medio, kiu estas parto de kuracado. En санато́рий (sanatorio) oni aktive uzas физиотерапи́я (fizioterapio) kaj лече́бная физкульту́ра (kuraca korpoekzercado). Kronikaj malsanuloj ofte vizitas профилакто́рий (profilaktejo), kiu similas al санато́рий (sanatorio) kun sola diferenco, ke ĝi celas ne resanigon, sed preventadon de malsaniĝo. Ofte tiaj lokoj havas kombinitan nomon санато́рий-профилакто́рий (sanatorio-profilaktejo).

Ĉiuj ĉi kuracejoj povas esti ankaŭ де́тский (porinfanaj).

Nomoj de plejparto de la medicinaj fakoj formiĝis surbaze de internacie rekoneblaj radikoj. Ni listigu plej ofte uzatajn, menciante ankaŭ rilatajn adjektivojn kaj kuracistojn:

— глазна́я хирурги́я (okula kirurgio), глазно́й хиру́рг (okulkirurgo);

— акуше́рство (akuŝologio), акуше́рский (akuŝologia), акуше́р (akuŝisto);

— аллерголо́гия (alergiologio), аллергологи́ческий (alergiologia), аллерго́лог (alergiologo);

— андроло́гия (andrologio), андрологи́ческий (andrologia), андро́лог (andrologo);

— анестезиоло́гия (anesteziologio), анестезиологи́ческий (anesteziologia), анестезио́лог (anesteziologo);

— бальнеотерапи́я (balneoterapio), бальнеотерапевти́ческий (balneoterapia), бальнеотерапе́вт (balneoterapeŭto);

— венероло́гия (venerologio), венерологи́ческий (venerologia), венеро́лог (venerologo);

— гастроэнтероло́гия (gastroenterologio), гастроэнтерологи́ческий (gastroenterologia), гастроэнтеро́лог (gastroenterologo);

— гематоло́гия (hematologio), гематологи́ческий (hematologia), гемато́лог (hematologo);

— гене́тика (genetiko), генети́ческий (genetika), гене́тик (genetikisto);

— гепатоло́гия (hepatologio), гепатологи́ческий (hepatologia), гепато́лог (hepatologo);

— гериатри́я (geriatrio), гериатри́ческий (geriatria), гериа́тр (geriatro);

— геронтоло́гия (gerontologio), геронтологи́ческий (gerontologia), геронто́лог (gerontologo);

— гинеколо́гия (ginekologio), гинекологи́ческий (ginekologia), гинеко́лог (ginekologo);

— дерматоло́гия (dermatologio), дерматологи́ческий (dermatologia), дермато́лог (dermatologo);

— дефектоло́гия (defektologio), дефектологи́ческий (defektologia), дефекто́лог (defektologo);

— иммуноло́гия (imunologio), иммунологи́ческий (imunologia), иммуно́лог (imunologo);

— имплантоло́гия (enplantologio), импланто́лог (enplantologo);

— инфектоло́гия (infektologio), инфектологи́ческий (infektologia), foje ankaŭ инфекцио́нный (infekta), инфекциони́ст (infektologo);

— кардиоло́гия (kardiologio), кардиологи́ческий (kardiologia), кардио́лог (kardiologo);

— кардиохирурги́я (kardiokirurgio), кардиохирурги́ческий (kardiokirurgia), кардиохиру́рг (kardiokirurgo);

— косметоло́гия (kosmetologio), косметологи́ческий (kosmetologia), космето́лог (kosmetologo);

— медици́на катастро́ф (medicino de katastrofoj);

— микрохирурги́я (mikrokirurgio), микрохирурги́ческий (mikrokirurgia), микрохиру́рг (mikrokirurgo);

— нарколо́гия (narkologio), наркологи́ческий (narkologia), нарко́лог (narkologo);

— неврология (neŭralgio), неврологический (neŭralgia), невролог (neŭrologo);

— невропатология (neŭropatologio), невропатологический (neŭropatologia), невропатолог (neŭropatologo);

— нейрохирургия (neŭrokirurgio), нейрохирургический (neŭrokirurgia), нейрохирург (neŭrokirurgo);

— неонатология (neonatalogio), неонатальный (neonatala), неонатолог (neonatologo);

— нефроло́гия (nefrologio), нефрологи́ческий (nefrologia), нефро́лог (nefrologo);

— о́бщая хирурги́я (ĝenerala kirurgio), о́бщий хиру́рг (ĝenerala kirurgo);

— онколо́гия (onkologio), онкологи́ческий (onkologia), онко́лог (onkologo);

— онкохирурги́я (onkokirurgio), онкохирурги́ческий (onkokirurgia), онкохиру́рг (onkokirurgo);

— ортодо́нтия (ortodontio), ортодонти́ческий (ortodontia), ортодо́нт (ortodonto);

— ортопе́дия (ortopedio), ортопеди́ческий (ortopedia), ортопе́д (ortopedo);

— отоларинголо́гия (otorinolaringologio), отоларингологи́ческий (otorinolaringologia), отоларинго́лог (otorinolaringologo);

— офтальмоло́гия (oftalmologio), офтальмологи́ческий (oftalmologia), офтальмо́лог (oftalmologo);

— паразитоло́гия (parazitologio), паразитологи́ческий (parazitologia), паразито́лог (parazitologo);

— пародонтоло́гия (parodontologio), пародонтологи́ческий (parodontologia), пародонто́лог (parodontologo);

— педиатри́я (pediatrio), педиатри́ческий (pediatria), foje де́тский (porinfana), педиа́тр (pediatro);

— перинатоло́гия (perinatalogio), перината́льный (perinatala), перинато́лог (perinatologo);

— пласти́ческая хирурги́я (plastia kirurgio), пласти́ческий хиру́рг (plastia kirurgo);

— подиатри́я (podiatrio), подиатри́ческий (podiatria), подиа́тр (podiatro);

— проктоло́гия (proktologio), проктологи́ческий (proktologia), прокто́лог (proktologo);

— протези́рование (protezado), протези́ст (protezisto);

— профилакти́ческая медици́на (profilakta medicino), профилакти́ческий (profilakta), профилакто́лог (profilaktologo);

— психиатри́я (psikiatrio), психиатри́ческий (psikiatria), foje психи́ческий (psika), психиа́тр (psikiatro);

— психоло́гия (psikologio), психологи́ческий (psikologia), психо́лог (psikologo);

— психотерапи́я (psikoterapio), психотерапевти́ческий (psikoterapia), психотерапе́вт (psikoterapeŭto);

— пульмоноло́гия (pulmonologio), пульмонологи́ческий (pulmonologia), пульмоно́лог (pulmonologo);

— радиотерапи́я (radioterapio), радиотерапе́вт (radioterapeŭto);

— реабилитацио́нная медици́на, реабилитоло́гия (rehabilita medicino, rehabilitologio), реабилитацио́нный (rehabilita), реабилито́лог (rehabilitologo);

— реаниматоло́гия (reanimatologio, intensa medicino), реанимацио́нный (reanimatologia), реанимато́лог (reanimatologo, reanimisto);

— ревматоло́гия (reŭmatologio), ревматологи́ческий (reŭmatologia), ревмато́ог (reŭmatologo);

— рентгеноло́гия (rentgenologio), рентгенологи́ческий (rentgenologia), рентгено́лог (rentgenologo);

— сексоло́гия (seksologio), сексологи́ческий (seksologia), сексо́лог (seksologo);

— ско́рая по́мощь (laŭvorte: urĝa medicina helpo, do urĝeca medicino);

— сомноло́гия (somnologio), сомнологи́ческий (somnologia), сомно́лог (somnologo);

— сосу́дистая хирурги́я (angiologio), сосу́дистый хиру́рг (angiologo);

— спорти́вная медици́на (sporta medicino);

— стоматоло́гия (stomatologio), стоматологи́ческий (stomatologia), стомато́лог (stomatologo);

— терапи́я (terapio), терапевти́ческий (terapia), терапе́вт (terapeŭto);

— торака́льная хирурги́я (brusta kirurgio), торака́льный хиру́рг (brusta kirurgo);

— травмотоло́гия (traŭmatologio), травматологи́ческий (traŭmatologia), травмато́лог (traŭmatologo);

— трансплантоло́гия (transplantologio), трансплантологи́ческий (transplantologia), транспланто́лог (transplantologo);

— тропи́ческая медици́на (tropika medicino);

— уроло́гия (urologio), урологи́ческий (urologia), уро́лог (urologo);

— физиотерапи́я (fizioterapio), физиотерапевти́ческий (fizoterapia), физиотерапе́вт (fizioterapeŭto);

— фтизиатри́я (ftizologio), фтизиатри́ческий (ftizologia), фтизиа́тр (ftizologo);

— хирурги́я (kirurgio), хирурги́ческий (kirurgia), хиру́рг (kirurgo);

— че́люстно-лицева́я хирурги́я (makzelvizaĝa kirurgio), че́люстно-лицево́й хиру́рг (makzelvizaĝa kirurgo);

— э́ндодонтия (endodontio), эндодонтологи́ческий (endodontologia), эндодонто́лог (endodontologo);

— эндокриноло́гия (endokrinologio), эндокринологи́ческий (endokrinologia), эндокрино́лог (endokrinologo).

La kuracejoj malsamas laŭ grandeco kaj tipo, do ni listigos nur la plej oftajn ejojn, renkonteblajn en plejparto de la kuracejoj.

— блок (bloko);

— бокс (izolejo, kie troviĝas malsanulo aŭ gravedulino, kun propraj banejo kaj necesejo);

— буфе́т (bufedo);

— гардеро́б (vestejo), foje nomata popolece раздева́лка (senvestejo);

— дневно́й стациона́р (fako kun litoj por malsanuloj kuracataj dumtage);

— душева́я (duŝejo);

— кабине́т (ĉambro de kuracisto);

— ка́сса (kaso);

— кафе́ (kafejo);

— кли́зменная (klisterejo);

— коридо́р (koridoro);

— ку́хня (kuirejo);

— масса́жный кабине́т (masaĝejo);

— операцио́нная (operaciejo);

— ордина́торская (kuracistejo);

— отделе́ние (fako);

— пала́та (ĉambro de malsanuloj en malsanulejo);

— перевя́зочная (bandaĝejo);

— приёмный поко́й (akceptejo de malsanuejo / hospitalo);

— процеду́рный кабине́т (procedurejo);

— реанима́ция (reanimejo, ejo de intensa medicino);

— регистрату́ра (akceptejo), kie laboras регистра́тор (akceptistoj) kaj troviĝas ка́рточка (kartoj) de ĉiuj пацие́нт (pacientoj);

— родова́я (akuŝejo);

— се́стринская (flegistejo);

— стациона́р (fako kun litoj por malsanuloj, kiuj noktas tie);

— столо́вая (kantino);

— туале́т (necesejo);

— физиотерапевти́ческий кабине́т (fizioterapiejo);

— холл (halo).

Mebloj:

— куше́тка (kuŝilo);

— операцио́нный стол (operacia tablo);

— перевя́зочный стол (bandaĝa tablo);

— што́рка (vando).

Instrumentoj:

— бинт (bandaĝo);

— ва́та (vato), ofte ва́тка (vateto);

— весы́ (pesilo);

— гипс (gipso);

— гра́дусник, термо́метр (termometro);

— дефибрилля́тор (defibrilatoro);

— жгут (premligilo);

— зажи́м (forcepso);

— зонд (sondilo);

— игла́ (la sama vorto por kudrilo kaj injektilo), ofte иго́лка;

— инвали́дная коля́ска, инвали́дное кре́сло (rulseĝo);

— ка́пельница (pogutigilo);

— ката́лка (rullito);

— кате́тер (katetero);

— кли́зма (klisterilo);

— компре́сс (kompreso);

— косты́ль (lambastono);

— ма́рля (gazo);

— молото́к (martelo), ofte молото́чек (marteleto);

— носи́лки (brankardo);

— пинце́т (risorta pinĉilo);

— пипе́тка (pipeto);

— проби́рка (vitrujo);

— ска́льпель (skalpelo);

— стетоско́п (stetoskopo);

— су́дно (litpelvo);

— тампо́н (tampono);

— тоно́метр, аппара́т для измере́ния давле́ния (tensiometro);

— трость (marŝbastono), ofte тро́сточка (marŝbastoneto);

— у́тка (urinujo);

— ходунки́ (irigilo; ĉiam plurale!);

— шпа́тель (spatelo);

— шприц (injektilo);

— эндоско́п (endoskopo).

Aparatoj:

— аппара́т иску́сственного кровообраще́ния (aparato de artefarita sangocirkulado);

— аппара́т иску́сственного дыха́ния (aparato de artefarita spirado);

— бормаши́на (dentokuraca frezmaŝino);

— ингаля́тор (inhalilo);

— иониза́тор (jonigilo);

— кардио́граф (kardiografo);

— озона́тор (ozonigilo);

— электроэнцефало́граф (elektroencefalografo).

Proceduroj:

— взя́тие кро́ви на ана́лизы (prenado de sango por ekzamenoj);

— масса́ж (masaĝo): лече́бный масса́ж (kuraca masaĝo); мануа́льный масса́ж (manuala masaĝo); остеопа́тия (osteopatio);

— наложе́ние ги́пса (gipsado);

— наложе́ние повя́зки (bandaĝado);

— перелива́ние кро́ви (sangotransfuzio;

— ультразвуково́е иссле́дование (УЗИ́) (ultrasono).

Ĉiu kuracejo kutime komenciĝas de регистрату́ра (akceptejo), kie laboras регистра́тор (akceptistoj) kaj troviĝas ка́рточка (kartoj) de ĉiuj пацие́нт (pacientoj). Necesas veni tien kaj diri, kion vi volas fari. Ekzemple: Здра́вствуйте! Мне нужна́ консульта́ция хиру́рга (Saluton! Mi bezonas konsulti kirurgon) aŭ Мне ну́жно попа́сть к терапе́вту (Mi bezonas viziti terapeŭton).

Se vi deziras konsulti konkretan kuraciston, vi povas diri: Мне ну́жно записа́ться к хиру́ргу Ивано́ву (Mi bezonas registriĝi por viziti kirurgon Ivanov). Se vi ne konas kuraciston, sed konas malsanon, vi povas komenci de via problemo: У меня́ боли́т живо́т (La ventro doloras al mi) aŭ У меня́ ожо́г (Mi havas brulvundon) aŭ Я повреди́л ру́ку (Mi damaĝis la manon).

Регистра́тор (registristo) respondos: Могу́ записа́ть вас к хиру́ргу на шестна́дцать три́дцать (Mi povas registri vin por vizito al kirurgo je la deksesa kaj tridek) aŭ Проходи́те к терапе́вту в две́сти второ́й кабине́т (Iru al terapeŭto je la ducentdua ĉambro). Foje ŝi (tio ĉiam estas virinoj) diros: На сего́дня за́писи уже́ нет. Могу́ записа́ть вас на за́втра (Por hodiaŭ jam ne eblas registriĝi. Mi povas registri vin por morgaŭ). Foje ĉion ĉi eblas jam fari memstare per самоза́пись (sinregistrado), uzante retejon de respektiva kliniko aŭ термина́л (terminalon) en ĝi.

Krom viziti kuraciston vi povas ankaŭ trapasi diversajn ekzamenojn. En la ŝtataj klinikoj oni plej ofte faras tion nur post havi назначе́ние (preskribo) de врач (kuracisto), sed en la komercaj klinoj vi kutime povas fari ĉion laŭplaĉe — nur pagu.

Do vi povas veni al la sama регистратура (akceptejo) kaj diri: Я хочу́ сдать ана́лизы (Mi deziras doni sangon/urinon/fekaĵojn por ekzamenoj) aŭ Я хочу́ сде́лать УЗИ/рентге́н/томогра́фию (Mi deziras fari ultrasonon/rentgenon/tomografion). Estu atenta: en la rusa ekzistas du diferencaj vortoj tiukampaj: ана́лиз (laŭvorte: analizo) rilatas al analizo de korpaj ellasaĵoj kiel sango, urino aŭ fekaĵoj dum por ĉiuj aliaj (rentgeno, ultrasono, tomografio ktp) uzeblas обсле́дование (laŭvorte: priesplorado).

Registriĝi por vizito al kuracisto eblas ankaŭ per telefono aŭ retejo, kiujn havas nun ĉiuj klinikoj. Tio ŝparos vian tempon kaj garantios ke vi vizitos necesan kuraciston en komforta por vi tempo.

Se vi venas al tiu kliniko unuafoje, регистра́тор (registristo) devos aranĝi por vi ка́рточка (karto). Fakte tio estas ne karto, sed libreto kun bazaj informoj pri vi kaj ĉiuj viaj vizitoj. Laŭplaĉe vi rajtas kopii ĝin. Krome vi devos subskribi almenaŭ tri dokumentojn: согласие на переда́чу персона́льных да́нных (konsento pri transdonado de personaj datumoj), информи́рованное согла́сие пацие́нта на медици́нское вмеша́тельство (informita konsento de paciento pri medicina manipulado) kaj догово́р (kontrakto), al kiu alkroĉiĝos чек (kvitanco). La lasta necesas nur en komerca kliniko.

Poste vi jam povas marŝi al destinita кабине́т (ĉambro). Se surstrate pluvas aŭ neĝas, plej ofte necesos surmeti sur piedojn бахи́л (ŝukovrilo), kiuj troviĝas en корзи́на (korbo) ĉe la enirejo. Sur respektivaj ujoj kutime estas skribite: чи́стые бахи́лы (puraj ŝukovriloj) kaj гря́зные бахи́лы (malpuraj ŝukovriloj, do jam uzitaj). Tiuj simplaj aĵoj preventas malpurigon de la planko, kiun senevite kaŭzus la rusia vetero, riĉa je precipitaĵoj.

Post atingi necesas кабине́т (ĉambro) vi povas eniri tuj (se mankas aliaj atendantoj) aŭ demandi pri о́чередь (atendovico) во́зле кабине́та (apud ĉambro). Plej verŝajne okazos jena dialogo:

— Кто после́дний к Ивано́вой? (Kiu estas la lasta al Ivanova?).

— Я (Mi).

— Хорошо́, я бу́ду за ва́ми (Bone, mi estos post vi).

Povas esti, ke homo antaŭ vi decidis ne plu atendi kaj foriras. Demandu lin:

— Вы ухо́дите? (Ĉu vi foriras?) За кем вы бы́ли? (Post kiu vi estis?)

— Да, я не бу́ду ждать (Jes, mi ne atendos). Я за де́вушкой в кра́сной блу́зке (Mi estis post la junulino en la ruĝa bluzo).

— Хорошо́. Де́вушка, я бу́ду за ва́ми (Bone. Junulino, mi estos post vi).

Foje povas esti ke iu respondis al via demando, sed li estas ne la lasta.

— Я после́дний (Mi estas la lasta). Но за мной ещё занима́л мужчи́на (Sed post mi okupis lokon viro). Он отошёл (Li provizore foriris).

— Хорошо́. Я бу́ду держа́ться за ва́ми (Bone, mi estas post vi).

Povas esti ke vi atendas kuraciston dum venas iu kaj demandas, kiu estas после́дний (la lasta). Vi respondas ke la lasta estas vi kaj li ĝustigas:

— Вы по за́писи? (Ĉu vi registriĝis?)

— Да, на трина́дцать-три́дцать (Jes, je la dektria kaj duono) aŭ Нет, здесь жива́я о́чередь (Ne, ĉi tie estas viva atendovico, do sen anticipa registriĝo).

Se vi registriĝis anticipe, vi havas avantaĝon eĉ antaŭ homoj, kiuj venis antaŭ vi, sed ne estas registritaj. Vi iros je sia tempo dum ili atendos ĝis kiam aperos paŭzo inter la registritoj aŭ kiam kuracisto mem vokos ilin.

Jen vi eniris, komenciĝis приём (akcepto). Kutime en кабине́т (ĉambro) sidas du personoj: врач (kuracisto) kaj медици́нская сестра́ (flegistino), kutime nomata mallonge медсестра́ aŭ eĉ malpli longe — сестра́. Tasko de врач (kuracisto) estas aŭskulti viajn жа́лоба (plendo), fari осмотр (pririgardado) se necese, поставить диа́гноз (diagnozi) kaj fine вы́писать (preskribi) назначе́ние (kuracmetodo) kaj лека́рство (kuracilo). Медсестра́ (flegistino) estas asistanto de kuracisto, kiu plenigas paperojn kaj plenumas liajn ordonojn. Kutime приём (akcepto) daŭras 15 minutojn, maksimume duonhoron.

Plej verŝajne via бесе́да (konversacio) komenciĝos de kutima demando: На что жа́луетесь? (Pri kio vi plendas?) Respondo devas esti laŭeble pli mallonga kaj klara, do pripensu ĝin anticipe.

Ekzemple:

— У меня́ боли́т живо́т (La ventro doloras al mi).

— Я пло́хо сплю по ноча́м (Mi malbone dormas nokte).

— У меня́ увели́чились лимфоузлы́ (Ĉe mi ŝvelis limfonodoj).

— На ко́же появи́лась стра́нная сыпь (Sur la haŭto aperis stranga erupcio).

— Я си́льно похуде́ла, потеря́ла пять килогра́ммов (Mi grave maldikiĝis, perdis kvin kilogramojn).

— У меня́ ча́сто боли́т голова́ (La kapo ofte doloras al mi).

— Постоя́нная сла́бость (ĉiama astenio/malforteco).

Jen la plej oftaj симпто́м (simptomoj):

— агре́ссия (agresemo);

— амнези́я (amnezio);

— боль (doloro);

— бред (deliro);

— галлюцина́ция (halucino);

— головна́я боль (kapdoloro);

— жар (febro), ofte температу́ра (temperaturo) aŭ высо́кая температу́ра (alta temperaturo);

— зало́женность но́са (nazoŝtopiĝo);

— зуд (juko);

— изжо́га (pirozo);

— ка́шель (tuso);

— ко́лика (koliko);

— ко́ма (komato);

— кровохарка́нье (sangosputado);

— метеори́зм (meteorismo);

— мокро́та (pituito);

— о́бморок (sinkopo, do sveno aŭ senkonsciiĝo);

— оды́шка (anhelo, dispneo);

— озно́б (frostosento, frostotremo);

— отёк (edemo);

— отры́жка (rukto);

— па́ника (paniko);

— парали́ч (paralizo);

— переутомле́ние (laceco);

— рво́та (vomo);

— сла́бость (astenio);

— спазм (spasmo);

— страх (timo);

— сту́пор (stuporo);

— сыпь (erupcio);

— тахикарди́я (takikardio);

— тик (tiko);

— тошнота́ (naŭzo);

— трево́га (anksieco);

— тре́мор (tremado);

— тя́жесть (pezosento);

— храп (ronko);

— чиха́нье (terno);

— шок (ŝoko);

— эйфори́я (eŭforio);

— я́зва (ulcero).

Foje kuracisto petos vin demeti vestojn kaj plenumi aliajn liajn ordonojn.

Сними́те, пожа́луйста, руба́шку/пла́тье/брю́ки (Bonvolu demeti ĉemizon/robon/pantalonon).

Откро́йте рот (Malfermu la buŝon).

Скажи́те «Ааа» (Diru: Aaa).

Покажи́те язы́к (Montru la langon).

Вы́тяните ру́ки (Etendu la brakojn).

Косни́тесь пра́вой руко́й ко́нчика но́са (Tuŝu per la dekstra mano nazopinton). Ле́вой (Per la maldekstra).

Покажи́те зу́бы (Montru la dentojn). Сти́сните зу́бы (Kunpremu la dentojn).

Смотри́те за молото́чком (Rigardu la marteleton).

Но́ги вме́сте (Kunpremu la piedojn).

Подними́те ру́ки в сто́роны / пе́ред собо́й (Levu la brakojn flanken / antaŭ vi).

Покажи́те ладо́ни (Montru manplatojn).

Вдохни́те (Enspiru). Вы́дохните (Elspiru). Задержи́те дыха́ние (Detenu la spiron). Дыши́те (Spiru). Не дыши́те (Ne spiru).

Раздева́йтесь (Senvestiĝu). Одева́йтесь (Vestiĝu). Раздева́йтесь до по́яса / по по́яс (Senvestiĝu supre de talio). Сними́те брю́ки / ю́бку (Demetu pantalonon / jupon).

Закро́йте глаза́ (Fermu la okulojn). Откро́йте глаза́ (Malfermu la okulojn).

Ложи́тесь (Kuŝiĝu). Поверни́тесь на пра́вый / ле́вый бок (Turnu vin sur dekstra / maldekstra flanko). Поверни́тесь на спи́ну / живо́т (Turnu vin sur dorsko / ventro).

Сади́тесь / приса́живайтесь (Sidiĝu). Вставайте (Stariĝu).

Fine de la vizito kuracisto faros enskribon en via ка́рточка (karto), plej ofte per komputilo (temas pri komputila datumbazo) kaj verkos por vi kelkajn dokumentojn (ne nepre ĉiujn):

— реце́пт (preskribo de kuraciloj);

— направле́ние на обсле́дование / ана́лизы (preskribo por plia esplorado/ekzamenado);

— рекоменда́ция (rekomendo);

— больни́чный лист (atesto pri malsano).

Реце́пт (preskribo de kuraciloj) necesas por aĉeti лека́рство (kuracilojn) en апте́ка (apoteko). Antaŭe oni povis aĉeti preskaŭ ĉion (krom narkotaĵoj), sed nun la politiko tiukampe striktiĝis kaj ekzemple антибио́тик (antibiotikoj) estas vendataj nur kun реце́пт (preskribo de kuraciloj). Tamen plejparto de aliaj лека́рство (kuraciloj) aĉeteblas sen preskriboj kaj multo dependas de respektiva фармаце́вт (farmaciisto), kiu povas surloke decidi ĉu vendi al vi ion sen preskribo aŭ ne. Инвали́д (handikapulo) kaj aliaj socie malavantaĝaj grupoj povas ricevi льготный реце́пт (rabata preskribo), do pagi malpli aŭ nenion. Ĉiuj aliaj (do plejparto) pagas ĉion proprapoŝe. Post aĉeti лека́рство (kuracilon) oni jam ne povas верну́ть (redoni) ĝin al apoteko, ĉar приём (akcepto) de kuraciloj de loĝantaro estas strikte malpermesita.

Направле́ние на обсле́дование / ана́лизы (preskribo por plia esplorado / ekzamenado) signifas ke kun tiu papero vi povas veni al laboratorio de tiu ĉi kliniko kaj trapasi ilin. Se vi havas медици́нский по́лис (medicinan asekuron), ĝi kovros tiujn elspezojn. Vi povas trapasi ĉion ankaŭ en aliaj klinikoj aŭ sendependaj laboratorioj, sed tiukaze vi ĉion pagos memstare.

Больни́чный лист (atesto pri malsano) estas oficiala papero, konfirmanta ke vi malsanas tiom, ke kuracisto preskribis al vi ĉesigi laboron. Poste vi devos prezenti tion al via dunganto kaj ricevi rekompencon por via tempo de foresto. Grandeco de la rekompenco dependas de la organizaĵo kaj povas atingi 100%.

Se kuracisto konsideras vian malsanon serioza aŭ opinias ke necesas komplekse kaj profunde esplori vian sanon, li povas proponi al vi лечь в больни́цу (laŭvorte: kuŝiĝi en hospitalo, do enhospitaliĝi) aŭ госпитализи́роваться (enhospitaliĝi). Se vi konsentas, li verkos por vi направле́ние на госпитализа́цию (preskribon por enhospitaligo). Se vi rifuzas, li petos vin subskribi отказ от госпитализа́ции (rifuzon de enhospitaligo).

En hospitalo oni metos vin al пала́та (ĉambro), kiu povas esti о́бщий (komuna) aŭ отде́льный (aparta). Foje eblas pagi kaj enloĝiĝi en pli komforta ĉambro. Normale en пала́та (ĉambro) haveblas крова́ть (lito), foje nomata ко́йка, стул (seĝo), ту́мбочка (ŝranketo). Foje haveblas ankaŭ телеви́зор (televidilo), ра́ковина (lavpelvo). En luksa ĉambro povas esti туале́т (necesejo) kaj eĉ душ (duŝejo), sed jam malofte. Kutime tiuj lastaj troviĝas en коридо́р (koridoro).

Пацие́нт (paciento) venas kun siaj propraj vestoj, kutime tio estas хала́т (ĥalato) kaj та́почки (pantofloj). Ĉiutage okazas обхо́д (vizitado) fare de врач (kuracisto). Дежу́рная медсестра́ (deĵora flegistino) deĵoras en коридо́р (koridoro), aliaj troviĝas en се́стринская (flegistinejo) apude. Ĉiutage estas nomumata дежу́рный врач (deĵora kuracisto), kiu troviĝas en отделе́ние (fako) 24 horojn. La plej simplajn taskojn plenumas санита́рка (sanitarino), foje tio estas viro, do санита́р (sanitaro).

Normale oni vekas pacientojn matene, mezuras korpotemperaturon kaj alportas за́втрак (matenmanĝon). Sekvas процеду́ра (proceduroj), обе́д (tagmanĝo), осмо́тр (pririgardado fare de kuracistoj), у́жин (vespermanĝo).

Kuracisto povas preskribi опера́ция (operacion). Tiukaze unue okazas подгото́вка к опера́ции (preparado al operacio), inkluzive de бритьё (razado), кли́зма (klistero) ktp. En destinita tempo venas медсестра́ (flegistino), kiu metas больно́й (malsanulo) sur ката́лка (rullito) kaj transportas al операцио́нная (operaciejo). Tie анестезио́лог (anesteziologo) donas al li нарко́з (anestezo), ku povas esti ме́стный (loka) aŭ о́бщий (ĝenerala) kaj хиру́рг (kirurgo) plenumas опера́ция (operacio). Poste oni povas transporti pacienton al реанима́ция (reanimejo, ejo de intensa medicino), kie li troviĝos ĝis lia stato stabiliĝos.

Se respektiva kazo estas komplika kaj koncernas diversajn fakojn, kuracistoj povas fari конси́лиум (kuracista kunsido) por kune pridiskuti problemon.

Post kiam kuracisto decidas, ke paciento jam sufiĉe fortas, okazas вы́писка (elhospitaliĝo). Kutime en la ŝtataj klinikoj oni klopodas elhospitaligi pacientojn laŭeble pli rapide por liberigi litojn kaj plibonigi statistikon. En privataj klinikoj pliaj pagitaj tagoj ĉiam bonvenas.

Se okazis kriza afero kaj necesas urĝa medicina helpo, voku ско́рая по́мощь (ambulanco). Por tio necesas tajpi 03 per fiksa telefonio aŭ 103 per poŝtelefono. Krome oni povas ĉiam voki 112 kio estas la rusia analogo de 911, do komuna telefono por ĉiaj ajn krizaj situacioj. Eĉ se vi troviĝas eksterurbe kaj konekto estas malbona, ĝi plej ofte funkcias, kion konfirmas surskribo sur ekrano de telefono: только 112 (nur 112).

Post aŭdi respondon nomu la problemon kaj vian situon:

— Здра́вствуйте! Мой друг упа́л в о́бморок (Saluton! Mia amiko senkonsciiĝis).

— До́брый день! Как до́лго он без созна́ния? (Bonan tagon! Kiom longe li estas senkonscia?)

— Уже́ мину́т пятна́дцать (Jam ĉirkaŭ dekkvin minutojn).

— Он ды́шит? (Ĉu li spiras?)

— Да (Jes).

— Подними́те ему́ го́лову и следи́те за дыха́нием (Levu lian kapon kaj kontrolu lian spiradon). Где вы нахо́дитесь? (Kie vi troviĝas?)

— На у́лице. У́лица Респу́блики, во́зле до́ма но́мер шестна́дцать (Surstrate. Sur strato Respubliko, apud domo numero dekses).

— Вы́зов при́нят. Ожида́йте (Voko estas akceptita. Atendu).

Alia varianto:

— Здра́вствуйте! Меня́ сби́ла маши́на, я не могу́ идти́ (Saluton! Min surveturis auto, mi ne povas iri).

— Где вы нахо́дитесь? (Kie vi troviĝas?)

— Не зна́ю (Mi ne scias). Я дам тру́бку води́телю / прохо́жему (Mi donos la telefonon al la ŝoforo / preteriranto).

Lasta frazo povas esti uzata en ĉiuj dubindaj situacioj. Simple venu al iu ajn kaj diru: Прости́те, мо́жете мне помо́чь? (Pardonon, ĉu vi povas helpi min?) Я пло́хо говорю́ по-ру́сски (Mi malbone parolas la rusan). Мо́жете поясни́ть по телефо́ну? (Ĉu vi povus klarigi per telefono?) Plej ofte homoj helpos al vi, ekzemple klarigi vian situon al taksiisto aŭ ambulanco.

Venos каре́та ско́рой по́мощи (ambulanco), kutime nomata neoficiale маши́на ско́рой по́мощи kaj plej ofte mallonge ско́рая по́мощь (laŭvorte: urĝa helpo). Kutime tio estas flava aŭ blanka buseto kun ruĝaj krucoj surflanke. El ĝi eliros медсестра́ (flegistino), медбра́т (flegisto) aŭ фе́льдшер (sukuristo) kaj helpos al vi surloke aŭ transportos vin al hospitalo.

Tipa konversacio:

— Что случи́лось? (Kio okazis?)

— Меня́ сби́ла маши́на (Min batis aŭto).

— Как давно́? (Kiom antaŭlonge?)

— Полчаса́ наза́д (Antaŭ duonhoro).

— Здесь боли́т? (Ĉu doloras ĉi tie?) А здесь? (Kaj ĉi tie?) Голова́ кру́жится? (Ĉu vi havas kapturniĝon?) Тошнота́? (Naŭzo?) Рво́та? (Vomo?) Мо́жете пошевели́ть ного́й? (Ĉu vi povas movi la kruron?) Где ещё боли́т? (Kie ankoraŭ doloras?) На́до е́хать в больни́цу (Necesas veturi al hospitalo).

En больни́ца (hospitalo) unue vi trafos приёмный поко́й (akceptofako), kie necesos atendi kuraciston. Dume oni plenigos paperojn, demandante viajn и́мя (persona nomo), фами́лия (familia nomo), во́зраст (aĝo), ме́сто жи́тельства (loĝloko), но́мер телефо́на (telefonnumero, ofte simple телефо́н) kaj eble ме́сто рабо́ты (laborejo) aŭ ме́сто учёбы (lernejo).

La doktoro faros demandojn kaj preskribos manipulojn, pri kiuj ni parolos poste. Memoru ke la unua (urĝa) helpo estas nepra kaj senpaga por ĉiuj! Ofte klinikoj tamen postulas страхово́й по́лис (asekurilo, ofte simple полис), sed eĉ se vi ne havas ĝin ili devas fari ĉion tuj kaj senpage. Posta (ne-urĝa) kuracado jam estas pagenda — de asekurkompanio aŭ de vi mem.

Tipa konversacio:

— По́лис? (Asekurilo)

— Вот (Jen) aŭ В оте́ле (En hotelo) aŭ У меня́ его нет, я иностра́нец (Mi ne havas, mi estas eksterlandano).

— Без по́лиса мы не принима́ем (Sen asekurilo ni ne akceptas).

— Пе́рвая по́мощь ока́зывается всем, без по́лиса (La unua helpo estas por ĉiuj, sen asekurilo).

— Без по́лиса то́лько пла́тно (Sen asekurilo nur pagende).

— Нет, вы наруша́ете зако́н. Я обращу́сь в поли́цию (Ne, vi rompas leĝon. Mi denuncos al polico).

Espereble vi ne bezonos havi tian konversacion kaj ĉio iros glate kaj laŭleĝe. Se problemoj tamen aperis, prefere voku iun el viaj geamikoj por ke ili aranĝu ĉion.

Aĉeti kuracilojn en Rusio estas tre simple. En ĉiu loĝloko funkcias pluraj апте́ка (apoteko), kutime de frumatene ĝis malfrunokte, foje 24 horojn tage, kaj kompreneble sen paŭzoj kaj fermotagoj. Ĉiuj apotekoj estas privataj, do prezoj en ili dependas de deziro de posedanto kaj povas ege varii eĉ kadre de sama apoteka reto. Plej oportuna maniero estas konsulti specialajn retejojn por vidi, kie haveblas plej malmultekostaj kuraciloj.

Ekzemple per retejo Lek-info.ru oni povas serĉi kuracilon en plej proksimaj urbopartoj. Eblas elekti райо́ны го́рода (urbopartoj) aŭ en la menuo пара́метры (parametroj) elekti иска́ть в ближа́йших апте́ках (serĉi en plej proksimaj apotekoj) aŭ сейча́с откры́то (nun malfermitaj) por ekskludi forajn aŭ fermitajn tiutempe apotekojn.

Por esti tute certa, vi povas telefoni al respektiva apoteko, demandi ĉu tiu kuracilo vere haveblas kaj peti rezervi ĝin je via nomo.

Jen tipa konversacio:

— Здра́вствуйте! У вас есть преднизоло́н? (Saluton! Ĉu vi havas prednisolonon?)

— До́брый день! Да, есть. (Bonan tagon! Jes, ĝi haveblas).

— Ско́лько он сто́ит? (Kiom ĝi kostas?)

— Пятьсо́т два́дцать рубле́й (Kvincent dudek rublojn).

— Отложи́те, пожа́луйста, для Мари́и Лиса́ндры (Bonvolu rezervi por Maria Lisandra).

— Ско́лько? (Kiom?)

— Две упако́вки (Du pakaĵojn).

— Хорошо́, отло́жим (Bone, ni rezervos).

— Спаси́бо, до свида́ния. (Dankon, ĝis revido).

Poste vi povas tuj iri al respektiva апте́ка (apoteko) — ĉu piede, per publika transporto aŭ taksio. Vi vidos ĝin de malproksime per elpendaĵoj: Апте́ка (Apoteko) kaj verda (foje ruĝa) kruco. Post eniri venu al око́шко (giĉeto) kaj demandu фармаце́вт (farmaciisto) pri necesaj kuraciloj.

Jen tipa konversacio:

— Здра́вствуйте! Я откла́дывал лека́рство для Мари́и Лиса́ндры. (Saluton! Mi rezervis kuracilon por Maria Lisandra).

— До́брый день! Преднизоло́н? (Bonan tagon! Ĉu prednisolonon?)

— Да, две упако́вки (Jes, du pakaĵojn).

— Пожа́луйста, с вас ты́сяча сто со́рок рубле́й (Bonvolu, vi devas pagi mil cent kvardek rublojn). Опла́та ка́ртой? (Ĉu vi pagos per karto?)

— Да (Jes).

— Есть на́ша диско́нтная ка́рта? (Cu vi havas nian rabatkarton?)

— Нет (Ne).

— Хоти́те офо́рмить? (Ĉu vi deziras ekhavi?)

— Да, мо́жно (Jes, povas esti).

— Ва́ше и́мя? (Via nomo?) Но́мер телефо́на? (Telefonnumero?) Подпиши́те здесь (Subskribu ĉi tie). Вот ва́ша ка́рта (Jen via karto).

— Отл��́чно (Bonege).

— Опла́та ка́ртой? (Ĉu vi pagos per bankokarto?)

— Да (Jes) aŭ нали́чными (kontante).

— Прикла́дывайте (surmetu [la karton]).

— Спаси́бо! (Dankon!)

Foje фармаце́вт (farmaciisto) petos de vi реце́пт (recepton). Povas okazi tia konversacio:

— До́брый день! Мне ну́жен амоксицилли́н (Bonan tagon! Mi bezonas amoxicillin).

— Здра́вствуйте! Это антибио́тик. У вас есть реце́пт? (Saluton! Tio estas antibiotiko. Ĉu vi havas recepton?)

— Ка́жется, нет (Ŝajnas ke ne).

— Прости́те, мы не продаём антибио́тики без реце́пта (Pardonon, ni ne vendas antibiotikojn sen recepto).

— Вспо́мнил, есть! Вот он (Mi rememoris, mi havas! Jen ĝi).

— Отли́чно. Врач прописа́л принима́ть его три ра́за в день в тече́ние неде́ли (Bonege. La kuracisto preskribis preni ĝin po trifoje tage dum semajno). У нас есть упа́ковка по три́дцать табле́ток (Ni havas pakaĵon po 30 tablojdoj). Бу́дете брать? (Ĉu vi prenos?)

— Да, я возьму́ (Jes, mi prenos).

— С вас четы́реста пятьдеся́т рубле́й (Vi devas pagi kvarcent kvindek rublojn).

Jen plej oftaj vortoj rilataj al лека́рство (kuracilo):

— а́мпула (ampolo);

— аппара́т для измере́ния давле́ния (mezurilo de sangopremo);

— бальза́м (balzamo);

— бинт (bandaĝo);

— витами́н (vitamino);

— гель (ĝelo);

— кли́зма (klisterilo);

— лейкопла́стырь, ofte simple пла́стырь (plastro);

— мазь (ungvento);

— миксту́ра (miksturo, pocio);

— насто́йка (tinkturo);

— подгу́зник (vindaĵo): де́тский (porinfana), взро́слый (por plenkreskuloj).

— презервати́в (kondomo);

— прокла́дка (ina higienaĵo; plej ofte plurale — прокла́дки, ĉar vendeblas ope);

— станда́рт (plato da tablojdoj);

— табле́тка (tablojdo);

— термо́метр (termometro);

— упако́вка (pakaĵo);

— флако́н (flakono);

— шприц (injektilo);

— эликси́р (eliksiro).

Фармаце́вт (farmaciistoj) en Rusio volonte respondas al demandoj kaj povas sugesti kuracilon se vi priskribos vian problemon. Kompreneble se temas pri problemo serioza, ili neos kaj rekomendos konsulti kuraciston.

Jen tipa konversacio:

— До́брый день! Я обгоре́л на со́лнце. Что мо́жете посове́товать? (Bonan tagon! Mi sunvundiĝis. Kion vi povus rekomendi?)

— Здра́вствуйте! Есть хоро́шая мазь «Спаса́тель» (Saluton! Haveblas bona ungvento “Savisto”).

— Отли́чно, я во́зьму (Bonege, mi prenos).

aŭ

— У меня́ бо́ли в о́бласти се́рдца. Что посове́туете? (Mi havas dolorojn ĉe la koro. Kion vi rekomendus?)

— Это мо́жет быть серьёзно. Вам лу́чше обрати́ться к врачу́ (Tio povas esti serioza. Prefere konsultu kuraciston).

Jen plej popularaj frazoj tiucele:

— Я пора́нил ру́ку (Mi vundis la manon).

— Я обморо́зил лицо́ (Mi frostvundis la vizaĝon).

— У меня́ расстро́йство (Mi havas lakson).

— Мне нужно́ что́-то от ко́лик (Mi bezonas ion kontraŭ kolikoj).

— Мне нужно́ сре́дство от ка́шля (Mi bezonas kuracilon kontraŭ tuso).

— Мне нужны́ ка́пли для глаз (Me bezonas gutojn por la okuloj).

— Я потяну́л спи́ну (Mi trostreĉigis la dorson)

— У меня́ синя́к (Mi havas bluaĵon).

— Мне нужно́ сре́дство про́тив прыще́й (Mi bezonas kuracilon kontraŭ akneo).

— Мне нужно́ сре́дство от на́сморка Mi bezonas kuracilon kontraŭ mukoj). Лу́чше аэрозо́ль (Prefere aerosolon) и́ли ка́пли (aŭ gutojn).

— Мне нужны́ табле́тки от аллерги́и (Mi bezonas tablojdojn kontraŭ alergio).

— Я натёр но́гу (Mi frotvundis la piedon).

— У меня́ а́стма. Мне ну́жен балло́нчик (Mi havas astmon. Mi bezonas gasujon).

— У меня́ подскочи́ло давле́ние (Mia sangopremo saltis supren).

— У меня́ упа́ло давле́ние (Mia sangopremo falis).

— У меня́ жже́ние в глаза́х от су́хости (Mi havas brulsenton ĉe la okuloj pro sekeco).

— У меня́ жже́ние в желу́дке (Mi havas brulsenton ĉe la stomako).

— Я не могу́ усну́ть (Mi ne povas endormiĝi).

— Мне нужно́ успокои́тельное (Mi bezonas trankviligilon).

— У меня́ повы́шенный пульс (Mi havas oftiĝintajn korbatojn).

— Мне нужно́ обезбо́ливающее (Mi bezonas sendolorigilon).

— У меня́ боли́т зуб (La dento doloras al mi).

— У меня́ боли́т голова́ (La kapo doloras al mi).

— У меня́ боли́т го́рло (La gorĝo doloras al mi).

— Я простуди́лся (Mi malvarmumis).

— Мне ну́жно сбить температу́ру (Mi bezonas malaltigi temperaturon). У меня́ три́дцать де́вять и пять (Mi havas tridek naŭ kaj kvin).

— У меня́ диабе́т. Мне ну́жен инсули́н (Mi havas diabeton. Mi bezonas insulinon).

Лека́рство (kuraciloj) en apotekoj abundegas, inkluzive la rusiaj, sed se haveblas elekteblo en plej multaj kazoj preferindas eksterlandaj kuraciloj kiel pli altkvalitaj kaj efikaj. La kuracistoj (speciale en la ŝtataj klinikoj) ne rajtas preskribi komercajn nomojn, ĉar la ŝtato klopodas stimuli aĉetadon de la rusiaj kuraciloj. Se eblas, petu kuraciston skribi apude aŭ sur aparta papero fidindajn komercajn nomojn de la preskribitaj de li kuraciloj kaj poste en apoteko insistu, ke oni vendu al vi ilin, ne la rusiajn analogojn. Se tio ne eblas, simple petu en apoteko eksterlandajn versiojn. kvankam kompreneble el tiu ĝenerala regulo ekzistas esceptoj — efikaj analogoj aŭ pure rusiaj kuraciloj, kies efikeco jam estas pruvita.

Jen plej popularaj kuraciloj, uzataj en Rusio:

— маало́кс (maĉebla tablojdo, malaltiganta acidecon en stomako, do foriganta brulsenton kaj protektanta ĝin kontraŭ spicaĵoj, se prenita almenaŭ duonhoron antaŭ manĝi);

— эспумиза́н (flavaj tablojdoj aŭ likvaĵo, forigantaj kolikojn; necesas preni po du tablojdojn samtempe);

— аспири́н (aspirino);

— пенталги́н, дуралги́н, спазмалго́н (maldolorigiloj);

— финалго́н (varmiga ungvento, ege forta, do ŝminku nur tre iomete);

— лоперами́д (tablojdo, haltiganta lakson);

— крем «Спаса́тель» (rusia ungvento “Savisto” — kontraŭ ĉiaj haŭtvundoj);

— парацетомо́л (paracetomolo);

— ибупрофе́н (ibuprofeno);

— корвало́л (milda trankviligilo forme de gutoj surbaze de mentolo kaj fenobarbitalo);

— валокарди́н (milda trankviligilo forme de gutoj surbaze de mentolo kaj fenobarbitalo);

— диклофена́к (diklofenako).

Dum diagnozado oni uzas diversajn teknikaĵojn, ebligantajn pli precize diagnozi la malsanon. Ili dividiĝas je la du ĉefaj grupoj: ана́лиз (ekzameno) kaj обсле́дование (esplorado).

La ĉefaj обсле́дование (esploradoj):

— ангиографи́я (angiografio);

— ангиокардиогра́фия (angiokardiografio);

— артроскопи́я (artroskopio);

— бронхогра́фия (bronkografio);

— бронхоскопи́я (bronkoskopio);

— гастроскопи́я (gastroskopio);

— гистероскопи́я (histeroskopio);

— ирригоскопи́я (irigoskopio), do esplorado de la dika intesto per enigado de контрастное вещество (kontrasta substanco);

— кардиогра́фия (kardigrafio);

— колоноскопи́я (kolonoskopio);

— кольпоскопи́я (kolposkopio);

— компью́терная томографи́я (komputila tomografio), ofte mallonge КТ;

— лапароскопи́я (laparoskopio);

— ларингоскопи́я (laringoskopio);

— магни́тно-резона́нсная томографи́я (magneta resonanca tomografio), kutime mallonge: МРТ;

— маммографи́я (mamografio);

— пу́нкция (punkcio);

— ректорома́носкопия (rektoromanoskopio);

— томографи́я (tomografio);

— торакоскопи́я (torakoskopio);

— ультразвуково́е иссле́дование (sonografio, ultrasono), kutime mallonge: УЗИ́;

— фетоскопи́я (fetoskopio);

— цистоскопи́я (cistoskopio);

— электрокардиогра́фия (elektrokardiografio), kutime mallonge: ЭКГ;

— электроэнцефалогра́фия (elektroencefalografio);

— эндоскопи́я (endoskopio);

— эндосоногра́фия (endosonografio);

— энцефалогра́фия (encefalografio), ofte mallonge: ЭЭГ;

— эхокардиогра́фия (eĥokardiografio), ofte mallonge: ЭКГ;

— эхоэнцефалоскопи́я (eĥoencefaloskopio), ofte mallonge: Э́хоЭС.

Nomoj de respektivaj aparatoj formiĝas de la nomoj de esploradoj: томо́граф (tomografo), эндоско́п (endoskopo), маммо́граф (mamografo) ktp. Bildoj, aperintaj sekve de la esploradoj, kutime nomiĝas same kiel la esplorado mem (almenaŭ en ĉiutaga parolo): рентге́н (rentgenaĵo), томографи́я (tomografiaĵo) ktp. En pli formala parolo oni aldonas la vorton сни́мок (foto), ekzemple рентге́новский сни́мок (rentgena foto). Tamen se vi diros al kuracisto: Я принёс рентге́н и томогра́мму (Mi alportis rentgenaĵon kaj tomografiaĵon), li certe komprenos ke vi alportis ne metodojn, nek aparatojn, sed respektivajn bildojn.

Dum esploradoj oni uzos plejparte ordinarajn vortojn kaj frazojn, kiujn vi jam lernis dum vizito al kuracisto. Oni kutime parolas pri tiuj proceduroj, uzante la verbon сде́лать (fari). Мне ну́жно сде́лать рентге́н (Mi bezonas fari rentgenon). Я сде́лал томографи́ю (Mi trapasis tomografion). Мне сде́лали УЗИ́ (Oni faris al mi ultrasonon).

Kuracisto povas назна́чить (preskribi) al vi tiujn esploradojn. Я вы́пишу вам направле́ние на УЗИ́ живота́, рентге́н лёгких и томографи́ю всего́ те́ла (Mi preskribos al vi ultrasonon de la ventro, rentgenon de la pulmoj kaj tomografion de la tuta korpo).

Dum tomografio oni donos al vi нау́шники (kapaŭskultiloj; ĉiam plurale!) por almenaŭ parte supersoni frapobruon de la aparato. Antaŭ kuŝiĝi oni proponos al vi: Возьми́те простыню́ (foje minuskle: просты́нку), положи́те (Prenu littukon (littuketon), metu). Post УЗИ́ (ultrasono) oni proponos al vi forviŝi гель (ĝelon): Возьми́те салфе́тку, вы́трите гель (Prenu viŝtukon, forviŝu la ĝelon).

Ана́лиз (ekzameno) rilatas al iu ajn ekzamenado de кровь (sango), моча́ (urino), кал (fekaĵo). Tio povas esti о́бщий ана́лиз (ĝenerala ekzameno) aŭ iu speciala. Vi povas fari ilin en kuracejo laŭ preskribo de kuracisto aŭ en unu el multnombraj sendependaj лаборато́рия (laboratorioj), kiuj funkcis ĉie ajn sen paŭzoj kaj ferioj, kaj pretas rapide plenumi iun ajn ekzamenon (kompreneble kontraŭ pago).

Rezultojn oni ricevas papere (en kuracejoj) aŭ papere (laŭpete) kaj retpoŝte (normale) en laboratorioj. Ilin formas aŭtomatoj, do priskriboj estas pli-malpli samaj. Kutime kontraŭ ĉiu показа́тель (indikilo) estas indikita ankaŭ но́рма (normo), do eblas facile kompari viajn datumojn kun tiuj normaj. Por atenti pri deviaĵoj apud ili kutime aperas signoj: pluso aŭ minuso, depende de tio ĉu respektiva indikilo estas pli aŭ malpli alta ol la normo.

Jen tipa о́бщий ана́лиз кро́ви (ĝenerala sangoekzameno). Apud rusaj vortoj en rezultoj foje aperas anglalingvaj mallongigoj, do ni indikas ĉiujn tri por laŭeble eviti konfuzojn. Unue iras angla mallongigo, poste plena angla nomo, poste rusa nomo kaj fine esperanto-traduko.

WBC (white blood cells — бе́лые кровяны́е тельца́, лейкоци́ты), do blankaj sangokorpoj, leŭkocitoj;

RBC (red blood cells — кра́сные кровя́ные тельца́, эритроци́ты), do ruĝaj sangokorpoj, eritrocitoj en la sango ĝenerale;

HGB (Hb, hemoglobin — гемоглоби́н), do hemoglobino; oni mezuras ĝin en gramoj por litro aŭ en moloj;

HCT (hematocrit — гематокри́т), do hematokrito; ĝi dependas de nombro de RBC kaj MCV kaj estas obligo de RBC kaj MCV;

PLT (platelets — кровяны́е пласти́нки), do sangaj platetoj, trombocitoj;

MCV (mean corpuscular volume, mean cell volume — сре́дний объём эритроци́та), do averaĝa nombro de eritrocitoj; ĝi estas mezurata en kubaj mikrometroj aŭ femtolitroj;

MCH (mean corpuscular hemoglobin — сре́днее содержа́ние гемоглоби́на в отде́льном эритроци́те), do averaĝa enhavo de hemoglobino en aparta eritrocito; ĝi estas mezurata en absolutaj unuoj kiel proporcio de hemoglobino al nombro de eritrocitoj;

MCHC (mean corpuscular hemoglobin concentration — сре́дняя концентра́ция гемоглоби́на в эритроци́тах), do averaĝa koncentriĝo de hemoglobino en eritrocita maso;

MPV (mean platelet volume — сре́дний объём тромбоци́тов), do averaĝa nombro de trombocitoj;

PDW (platelet distribution width — относи́тельная ширина́ распределе́ния тромбоци́тов по объёму), do averaĝa larĝeco de distribuo de trombocitoj laŭ volumeno;

PCT (platelet crit — тромбокри́т), do trombokrito;

LYM% (LY%) (lymphocyte — лимфоци́ты), do relativa enhavo de limfocitoj (en %);

LYM# (LY#) (lymphocyte — лимфоци́ты), do absoluta enhavo de limfocitoj;

MXD% (MID% — смесь моноци́тов, базофи́лов и эозинофи́лов), do relativa enhavo de miksaĵo de monocitoj, bazofiloj kaj eozinofiloj (en %);

MXD# (MID#) estas absoluta enhavo de miksaĵo de monocitoj, bazofiloj kaj eozinofiloj;

NEUT% (NE%) (neutrophils — нейтрофи́лы) estas relativa enhavo de neŭtrofiloj (en %);

NEUT# (NE#) (neutrophils — нейтрофи́лы), do absoluta enhavo de neŭtrofiloj;

MON% (MO%) (monocyte — моноци́ты), do relativa enhavo de monocitoj (en %);

MON# (MO#) (monocyte — моноци́ты), do absoluta enhavo de monocitoj;

EO% (эозинофи́лы), do relativa enhavo de eozinofiloj (en %);

EO# (эозинофи́лы), do absoluta enhavo de eozinofiloj;

BA% (базофи́лы), do relativa enhavo de bazofiloj (en %);

BA# (базофи́лы), do absoluta enhavo de bazofiloj;

IMM% (гранулоци́ты), do relativa enhavo de nematuraj granulocitoj (en %);

IMM# (гранулоци́ты), do absoluta enhavo de nematuraj granulocitoj;

ATL% (атипи́чные лимфоци́ты), do relativa enhavo de netipaj limfocitoj (en %);

ATL# (атипи́чные лимфоци́ты), do absoluta enhavo de netipaj limfocitoj (en %);

GR% (GRAN%) (гранулоци́ты), do relativa enhavo de granulocitoj (en %);

GR# (GRAN#) (гранулоци́ты), do absoluta enhavo de granulocitoj;

HCT/RBC (сре́дний объём эритроци́тов), do averaĝa volumeno de eritrocitoj;

HGB/RBC (сре́днее содержа́ние гемоглоби́на в эритроци́те), do averaĝa enhavo de hemoglobino en eritrocito);

HGB/HCT (сре́дняя концентра́ция гемоглоби́на в эритроци́те), do averaĝa koncentriĝo de hemoglobino en eritrocito;

RDW (Red cell Distribution Width — ширина́ распределе́ния эритроци́тов), do larĝeco de distribuo de eritrocitoj aŭ koeficiento de varieco de averaĝa volumeno de eritrocitoj;

RDW-SD (Red cell Distribution Width, standard deviation — относи́тельная ширина́ распределе́ния эритроци́тов по объёму, станда́ртное отклоне́ние), do relativa larĝeco de distribuo de eritrocitoj, norma devio;

RDW-CV (Red cell Distribution Width, coefficient of variation — относи́тельная ширина́ распределе́ния эритроци́тов по объёму, коэффицие́нт вариа́ции), do relativa larĝeco de distribuo de eritrocitoj, koeficiento de varieco;

P-LCR (Platelet large cell ratio — коэффицие́нт больши́х тромбоци́тов), do koeficiento de grandaj trombocitoj;

ESR (erythrocyte sedimentation rate — ско́рость оседа́ния эритроци́тов, mallonge: СОЭ), do averaĝa rapideco de sedimentiĝo de eritrocitoj.

Foje oni preskribas pli specifan ekzamenon, kiu nomiĝas биохими́ческий ана́лиз кро́ви (biokemia sangoekzameno), en ĉiutaga parolo ofte nomata simple биохи́мия (biokemio).

Ĝi enhavas jenajn indikilojn:

— АлАт (АЛТ, аланинаминотрансфера́за — alaninaminotransferazo);

— альбуми́н (albumino);

— амила́за (amilazo);

— антистрептолизи́н-О, АСЛ-О (antistreptolizino);

— АсАт (АСТ, аспартатаминотрансфера́за — aspartataminotransferazo);

— белко́вые фра́кции (proteinaj frakcioj): альбуми́н (albumino), а́льфа—1-глобули́ны (alfa-1-globulinoj), а́льфа—1-антитрипси́н (alfa-1-antitripsino), а́льфа—1-липопротеи́н (alfa-1-lipoproteino), ки́слый а́льфа—1-гликопротеи́н (acida alfa-1-glikoproteino) а́льфа—2-глобули́ны (alfa-2-globulinoj), а́льфа—2-макроглобули́н (alfa-2-makroglobulino), гаптоглоби́н (gaptoglobin), аполипопротеи́ны (apoliproteinoj) А, В, С, церулоплазми́н (ceruloplasmino); бе́та-глобули́ны (beta-globulinoj), трансферри́н (transferino), гемопекси́н (hemopeksino), компоне́нты комплиме́нта komponantoj de komplimento), иммуноглобули́ны (imunoglobulinoj), липопротеи́ны (lipoproteinoj);

— га́мма-ГТП, Га́мма-глутамилтранспептида́за (gamma-glutamiltranspeptidazo);

— глюко́за (glukozo), ofte nomata buŝparole са́хар в крови́ (sukero en sango);

— желе́зо (fero);

— ка́лий (kalio);

— ка́льций (kalcio);

— коэффицие́нт атероге́нности (Ка) (koeficiento, kiu prognozas riskon de evoluo de aterosklerozo);

— креатини́н (kreatinino);

— липа́за (lipazo);

— мочеви́на (ureo);

— на́трий (natrio);

— о́бщие липи́ды (ĝeneralaj lipidoj);

— о́бщий бело́к (ĝenerala proteino);

— о́бщий билируби́н (ĝenerala bilirubino);

— оста́точный азо́т кро́ви (resta azoto en sango), ankaŭ nomata небелко́вый азо́т кро́ви (neproteina azoto de sango);

— ревмофа́ктор, ревмато́идный фа́ктор (reŭmata faktoro);

— СРБ, С-реакти́вный бело́к (C-reakcia proteino);

— триглицери́ды (trigliceridoj);

— фосфолипи́ды (fosfolipidoj);

— хлор (kloro);

— холестери́н aŭ холестеро́л (kolesterolo);

— холестери́н-ЛПВП — липопротеи́ны высо́кой пло́тности, HDL (kolesterolo — lipoproteinoj de alta denseco);

— холестери́н-ЛПНП — липопроте́ины ни́зкой пло́тности, LDL (kolesterolo — lipoproteinoj de malalta denseco);

— щелочна́я фосфата́за (alkala fosfatazo);

Foje aldoniĝas pliaj parametroj kiel:

— анизоцито́з (anizocitozo);

— бла́сты (blastoj, do nematuraj ĉeloj de ostmedolo);

— метамиелоци́ты (metamjelocitoj);

— миелоци́ты (mjelocitoj);

— палочкоя́дерные нейтрофи́лы (bastonnukleaj neŭtrofiloj);

— пойкилоцито́з (pojkilocitozo);

— пролимфоци́ты (prolimfocitoj);

— промиелоци́ты (promjelocitoj);

— реактивные лимфоциты (reakciaj limfocitoj);

— сегментоя́дерные нейтрофи́лы (segmentonukleaj neŭtrofiloj).

Foje oni faras ankaŭ иммуноферме́нтный ана́лиз (imunofermeta ekzameno).

Ана́лиз мочи́ (urina ekzameno) normale konsistas el jenaj parametroj:

— бакте́рии (bakterioj);

— бело́к (proteino);

— билируби́н (bilirubino);

— глюко́за (glukozo);

— кето́ны (ketonoj);

— лейкоци́ты (leŭkocitoj);

— нитри́ты (nitritoj);

— относи́тельная пло́тность (relativa denseco);

— прозра́чность (travidebleco), normale по́лная (plena);

— слизь (muko);

— ��о́ли (saloj);

— уробилиноге́н (urobilinogeno);

— цвет (koloro), normale жёлтый (flava), sed foje бле́дно-жёлтый (pale flava) aŭ alikolora;

— цили́ндры гиали́новые (hialinaj cilindroj);

— цили́ндры зерни́стые (grajnaj cilindroj);

— эпите́лий перехо́дный (epitelio transira);

— эпите́лий пло́ский (epitelio plata);

— эритроци́ты (eritrocitoj);

Kaze de manko de iu elemento en la specimeno oni skribas: не обнару́жен (ne trovita).

Espereble vi bezonos nenion el ĉio menciita supre kaj neniam vizitos malsanulejojn kaj apotekojn. Бу́дьте здоро́вы! (Estu sanaj!)