HMS Gloucester (62)

Συντεταγμένες: 35°50′N 23°0′E / 35.833°N 23.000°E / 35.833; 23.000

HMS Gloucester

Το ελαφρύ καταδρομικό HMS Gloucester στο Πλίμουθ (1939).
Πληροφορίες
Τύπος και κλάση	Ελαφρύ καταδρομικό κλάσης Town.
Ονομασίες	Πήρε το όνομά του από την ομώνυμη πόλη.
Ναυπηγείο	Ντέβονπορτ
Έναρξη ναυπήγησης	22 Σεπτεμβρίου 1936
Καθέλκυση	19 Οκτωβρίου 1937
Ένταξη σε υπηρεσία	31 Ιανουαρίου 1939
Δίδυμα σκάφη	HMS Liverpool, HMS Manchester
Γενικά χαρακτηριστικά
Εκτόπισμα	κανονικό: 9400 LT (9600 t) πλήρες: 11650 LT (11840 t)
Μήκος	179,2 m
Πλάτος	19 m
Βύθισμα	6,3 m
Ταχύτητα	32 kn
Αυτονομία	6000 ναυτικά μίλια με ταχύτητα πλεύσης 14 kn
Πλήρωμα	800-815 αξιωματικοί και ναύτες
Οπλισμός	4×2 πυροβόλα των 152 mm 4×2 πυροβόλα των 102 mm δύο τετράδυμα πυροβόλα των 40 mm δύο τετράδυμα πολυβόλα των 12,7 mm δύο τρίδυμοι τορπιλοσωλήνες των 533 mm
Θωράκιση	στη γραμμή ισάλου: 114 mm κατάστρωμα: 51 mm πύργοι κύριων πυροβόλων: 23-51 mm
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το HMS Gloucester ήταν ελαφρύ καταδρομικό κλάσης Town που ναυπηγήθηκε για το Βασιλικό Ναυτικό στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Εντάχθηκε σε υπηρεσία τον Αύγουστο του 1939, λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ανήκοντας αρχικά στη βρετανική ναυτική δύναμη στην Κίνα. Σύντομα μεταφέρθηκε στον Ινδικό Ωκεανό και αργότερα στη Νότια Αφρική για να λάβει μέρος στις προσπάθειες αναχαίτισης των γερμανικών πολεμικών που έπλητταν το θαλάσσιο εμπόριο. Στα μέσα του 1940 το Gloucester στάλθηκε στη Μεσόγειο, όπου συμμετείχε κυρίως σε αποστολές συνοδείας νηοπομπών με προορισμό τη Μάλτα. Διαδραμάτισε ήσσονος σημασίας ρόλο κατά τη ναυμαχία της Καλαβρίας το 1940 καθώς και κατά τη ναυμαχία του Ταινάρου το επόμενο έτος. Βυθίστηκε από γερμανικά βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης στις 22 Μαΐου 1941, ενώ μαινόταν η μάχη της Κρήτης. Κατά τη βύθιση χάθηκαν 722 από τα 807 μέλη του πληρώματός του. Είχε το προσωνύμιο «Το Μαχόμενο G» (αγγλ. The Fighting G) επειδή είχε κερδίσει πέντε πολεμικές διακρίσεις μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο,^[1] ήταν δε το ένατο πλοίο του Βασιλικού Ναυτικού που έφερε το όνομα της ομώνυμης πόλης.^[2]

Τα καταδρομικά κλάσης Town σχεδιάστηκαν ως αντιστάθμισμα στα ιαπωνικά καταδρομικά κλάσης Mogami των αρχών της δεκαετίας του 1930. Συγκριτικά με τα πρώτα πέντε καταδρομικά της κλάσης του, το Gloucester και τα άλλα δύο πλοία της ομώνυμης υποκλάσης ήταν μεγαλύτερων διαστάσεων προκειμένου να εγκατασταθούν επιπλέον συστήματα ελέγχου πυρός και είχαν ισχυρότερη θωράκιση.^[3] Το εκτόπισμα του Gloucester ανέρχονταν σε 9400 LT (9400 t) με κανονικό φορτίο και σε 11650 LT (11840 t) με πλήρες. Το ολικό του μήκος ήταν 180,3 m, το πλάτος του 19 m και το βύθισμά του 6,3 m.^[4] Το σύστημα πρόωσης παρείχε μέγιστη ισχύ 82500 shp και η μέγιστη ταχύτητα πλεύσης ήταν 32 kn. Η ακτίνα δράσης του έφθανε τα 6000 ναυτικά μίλια με ταχύτητα πλεύσης 14 kn. Το πλήρωμα ανερχόταν σε 800-815 αξιωματικούς και ναύτες.^[5]

Ο κύριος οπλισμός αποτελούνταν από δώδεκα πυροβόλα των 152 mm τα οποία ήταν εγκατεστημένα σε τέσσερις πύργους και ο δευτερεύων από οκτώ πυροβόλα διπλού ρόλου των 102 mm εγκατεστημένα σε ζεύγη. Αντιαεροπορική προστασία παρείχαν επίσης δύο τετράδυμα πυροβόλα των 40 mm καθώς και δύο τετράδυμα πολυβόλα των 12,7 mm. Επίσης υπήρχαν δύο τρίδυμοι τορπιλοσωλήνες των 533 mm.^[6] Τα καταδρομικά κλάσης Town δεν ήταν θωρακισμένα σε όλο το μήκος της γραμμής της ισάλου. Οι πλευρές του μηχανοστασίου καθώς και των αποθηκών πυρομαχικών προστατεύονταν από θωράκιση πάχους 114 mm. Οι οροφές των προαναφερθέντων περιοχών του πλοίου προστατεύονταν από θωράκιση 51 mm^[6] ενώ οι πύργοι των κύριων πυροβόλων είχαν θωράκιση πάχους από 25 ως 51 mm.^[4]

Οι εργασίες ναυπήγησης του Gloucester ξεκίνησαν στις 22 Σεπτεμβρίου 1936 και η καθέλκυσή του έλαβε χώρα στις 19 Οκτωβρίου του επόμενου έτους παρουσία της πριγκίπισσας Αλίκης, Δούκισσας του Γκόστερ.^[7] Κατά τη διάρκεια των θαλάσσιων δοκιμών, που πραγματοποιήθηκαν το Νοέμβριο του 1938 στα ανοικτά της ακτής του Talland στην Κορνουάλη, η μέση ταχύτητα του έφθασε τους 31,92 kn με κανονικό φορτίο. Ήταν έτσι το πιο αργό από τα εννέα πλοία της κλάσης του κατά τις δοκιμές,^{[note 1]} με το HMS Liverpool να είναι το ταχύτερο φθάνοντας στους 33,05 kn. Πρέπει να σημειωθεί πως οι δοκιμές στο Talland έδιναν εν γένει χαμηλότερα αποτελέσματα εξαιτίας του σχετικά μικρού βάθους στην περιοχή που επηρέαζε την αποδοτικότητα της πρόωσης.^[9]

Με την ολοκλήρωσή του την 31η Ιανουαρίου 1939, το Gloucester έγινε η ναυαρχίδα της 4ης Μοίρας Καταδρομικών του Σταθμού Κίνας, όπου και παρέμεινε μέχρι και το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το Σεπτέμβριο.^[10] Στα μέσα Νοεμβρίου πραγματοποίησε περιπολίες από κοινού με το γαλλικό αβιζό Rigault de Genouilly στον Ινδικό Ωκεανό και συγκεκριμένα στην περιοχή μεταξύ Μαδαγασκάρης και Σεϋχελλών, σε μια άκαρπη προσπάθεια να εντοπισθεί το γερμανικό καταδρομικό Admiral Graf Spee.^[11] Το Δεκέμβριο το Gloucester εντάχθηκε στη ��ύναμη I (αγγλ. Force I) με βάση το Σάιμονς Τάουν στη Νότια Αφρική, από όπου πραγματοποίησε περιπολίες στο νότιο Ατλαντικό χωρίς όμως να εντοπίσει κάποιο γερμανικό πλοίο.^[12]

Το Μάιο του 1940 μεταφέρθηκε στην 7η Μοίρα Καταδρομικών του Στόλου της Μεσογείου που είχε την κύρια βάση του στην Αλεξάνδρεια.^[12] Λίγες μέρες αργότερα, συγκεκριμένα στις 10 Ιουνίου, η Ιταλία μπήκε στον πόλεμο. Στις 12 Ιουνίου το Gloucester από κοινού με το αδελφό HMS Liverpool βομβάρδισε το ιταλοκρατούμενο Τομπρούκ, καταφέρνοντας μάλιστα να βυθίσουν και ένα μικρό ναρκαλιευτικό που ελλιμενιζόταν εκεί. Στις 28 Ιουνίου, ενώ η 7η Μοίρα συμμετείχε σε αποστολή κάλυψης νηοπομπών που κατευθύνονταν προς τη Μάλτα, μία αεράκατος Sunderland εντόπισε ιταλική νηοπομπή. Η 7η Μοίρα διατάχθηκε να αναχαιτίση τη νηοπομπή αυτή και κατάφερε τελικά να βυθίσει το ιταλικό αντιτορπιλικό συνοδείας Espero, δαπανώντας όμως μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών.^[13]

Στις 7 Ιουλίου ο Στόλος της Μεσογείου έπλευσε ξανά για να καλύψει νηοπομπές που κατευθύνονταν στη Μάλτα. Ενώ ήταν εν πλω η βρετανική δύναμη εντοπίστηκε από τους Ιταλούς. Την επόμενη ημέρα βόμβα ιταλικού βομβαρδιστικού SM.79 έπληξε τη γέφυρα του Gloucester, με συνέπεια να χάσουν ακαριαία τη ζωή τους δεκαοκτώ μέλη του πληρώματος συμπεριλαμβανομένου και του πλοιάρχου.^[14] Εξαιτίας του πλήγματος αυτού το πλοίο παρέμεινε ακυβέρνητο μέχρι να καταστεί ξανά εφικτή η πλοήγησή του μέσω της οπίσθιας θέσης πηδαλιούχησης. Παρόλο που η γέφυρά του είχε τεθεί εκτός, το Gloucester παρέμεινε με τον στόλο και έλαβε μέρος στη ναυμαχία της Καλαβρίας στις 9 Ιουλίου, όπου ανέλαβε τη συνοδεία του αεροπλανοφόρου HMS Eagle.^[15] Με την ολοκλήρωση των απαραίτητων επισκευών το Gloucester εντάχθηκε στην 3η Μοίρα Καταδρομικών, με την οποία και έλαβε μέρος στην επιχείρηση Χατς (Hats). Στα τέλη Σεπτεμβρίου μετέφερε μαζί με το Liverpool 1200 στρατιώτες στη Μάλτα, ενώ για το υπόλοιπο του 1940 ανέλαβε κυρίως τη συνοδεία νηοπομπών προς Μάλτα και Ελλάδα.^[16] Επίσης ήταν ένα από τα πλοία συνοδείας του αεροπλανοφόρου HMS Illustrious κατά τη μάχη του Τάραντα στις 11 Νοεμβρίου και μετέφερε στρατεύματα στον Πειραιά στις 17 του μηνός αυτού.^[16]

Την 11η Ιανουαρίου 1941, εν μέσω μίας ακόμη αποστολής υποστήριξης νηοπομπών (επιχείρηση Excess), το Gloucester καθώς και το αδελφό HMS Southampton δέχτηκαν επίθεση από βομβαρδιστικά κάθετης εφόρμησης Stuka της Luftwaffe. Το Gloucester χτυπήθηκε από μία βόμβα των 250 kg η οποία διέτρησε πέντε καταστρώματα χωρίς όμως να εκραγει ενώ στο Southampton, που χτυπήθηκε από δύο τουλάχιστον βόμβες, ξέσπασε πυρκαγιά. Η διάσωση του Southampton εν τέλει αποδείχθηκε ανέφικτη με συνέπεια να διαταχθεί η εγκατάλειψη και εν συνεχεία βύθισή του με τορπίλες από το καταδρομικό HMS Orion.^[17]

Στις 27 Μαρτίου το Gloucester, που είχε επιστρέψει στην 7η Μοίρα, απέπλευσε από τον Πειραιά με προορισμό την Σούδα, στο πλαίσιο σχεδίου του ναυάρχου Άντριου Κάννινγκαμ (Andrew Cunningham) που αποσκοπούσε να παγιδεύσει τον ιταλικό στόλο μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου. Οι Βρετανοί κρυπτογράφοι είχαν υποκλέψει μηνύματα που αποκάλυπταν ποιες ήταν οι κινήσεις του ιταλικού στόλου και ο Κάννινγκαμ επιχείρησε να αδράξει την ευκαιρία αυτή προκειμένου να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και να πλήξει τον αντίπαλο. Η βρετανική δύναμη δεν κατάφερε να συναντηθεί έγκαιρα με την 7η Μοίρα. Οι Ιταλοί εντόπισαν πρώτοι τους αντιπάλους τους και τρία από τα βαριά τους καταδρομικά μαζί με τα αντιτορπιλικά συνοδείας τους άνοιξαν πυρ από πολύ μεγάλη απόσταση στις 08:12. Από βρετανικής πλευράς μόνο το Gloucester ανταπέδωσε στα πυρά διότι η 7η Μοίρα επιχείρησε να απεμπλακεί. Τα ιταλικά πλοία τους κατεδίωξαν μέχρι και τις 08:55 που ανακλήθηκαν από το ναύαρχο Άντζελο Ιάκινο (Angelo Iachino). Στο σημείο αυτό η 7η Μοίρα στράφηκε προς το μέρος της ιταλικής δύναμη�� και ο Ιάκινο επιχείρησε να την παγιδεύσει ανάμεσα στα καταδρομικά του και τη ναυαρχίδα του, το θωρηκτό Vittorio Veneto. Παρόλο που ο Βρετανός αντιναύαρχος Henry Pridham-Wippell γνώριζε πως η αντίπαλη δύναμη διέθετε θωρηκτά στη σύνθεσή της, αιφνιδιάστηκε όταν στις 10:55 το Vittorio Veneto άνοιξε πυρ ενάντια στο καταδρομικό Orion. Τα βρετανικά πλοία ανέπτυξαν προπέτασμα καπνού και αποχώρησαν με κατεύθυνση προς νότο προκειμένου να ενωθούν με τη κύρια δύναμη του βρετανικού στόλου.

Τορπιλοπλάνα από το αεροπλανοφόρο HMS Formidable επιχείρησαν χωρίς επιτυχία να χτυπήσουν τα ιταλικά πλοία, όμως η επίθεση αυτή έπεισε τον Ιάκινο να αποσύρει τον στόλο του στις 11:40. Στις 15:20 βρετανικό αεροσκάφος έπληξε το Vittorio Veneto αναγκάζοντάς το να μειώσει ταχύτητα και επιτρέποντας έτσι στην 7η Μοίρα Καταδρομικών να συνεχίσει την καταδίωξη. Άλλη αεροπορική επίθεση προκάλεσε σημαντικές ζημιές στο ιταλικό βαρύ καταδρομικό Pola, το οποίο στις 20:15 εντόπισε το Orion χάρη στο ραντάρ του. Μάλιστα εκτός από το ακινητοποιημένο Pola στο σημείο βρίσκονταν δύο ακόμη βαριά καταδρομικά που είχαν σταλεί εκεί προς υποστήριξή του. Μερικές ώρες αργότερα τα βρετανικά θωρηκτά σύντομα βύθισαν και τα τρία, πλήττοντας τα σχεδόν εξ επαφής.^[18]

Τον Απρίλιο του 1941 το Gloucester βομβάρδισε στόχους στη Λιβύη. Τη νύχτα 20-21 Απριλίου, έπειτα από ακόμα μία αποστολή συνοδείας νηοπομπής προς τη Μάλτα, βομβάρδισε την Τρίπολη μαζί με τα θωρηκτά HMS Warspite, HMS Valiant, HMS Barham καθώς και αντιτορπιλικά συνοδείας. Στα τέλη του μήνα εντάχθηκε για σύντομο χρονικό διάστημα στη Δύναμη H (αγγλ. Force H) που είχε τη βάση της στο Γιβραλτάρ, ενώ σύντομα έλαβε μέρος στη συνοδεία νηοπομπής προς Μάλτα για να επιστρέψει εν τέλει στον Στόλο της Μεσογείου με τον οποίο συμμετείχε στις αρχές Μαΐου στην Επιχείρηση Tiger.^[19]

Προκειμένου να αναχαιτιστούν γερμανικές αποβατικές ενέργειες εν μέσω της μάχης της Κρήτης, ο Κάννινγκαμ διέσπασε τον στόλο του σε μικρότερες ομάδες που θα μπορούσαν να δράσουν ανεξάρτητα. Έπειτα από την αεραπόβαση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών στις 20 Μαΐου το Gloucester ανέλαβε ως αρχηγίδα της Δύναμης B (αγγλ. Force B) να αναχαιτίσει οποιαδήποτε προσπάθεια ανεφοδιασμού τους δια θαλάσσης. Τη νύχτα της 20ης Μαΐου η Δύναμη Β πραγματοποίησε περιπολία χωρίς όμως να εντοπίσει αντίπαλα πλοία. Το πρωί της επομένης συνενώθηκε με την Δύναμη A1 υπό τον υποναύαρχο Μπέρναρντ Ρόουλινγκς (Bernard Rawlings). Το απόγευμα της 21ης εντοπίσθηκε ιταλογερμανική νηοπομπή και οι Δυνάμεις B, C και D διατάχθηκαν να την αναχαιτίσουν.^[20] Εξ αυτών ήρθε σε επαφή με τον αντίπαλο η Δύναμη D στις 23:30.^[20] Αντιθέτως η Δύναμη Β δεν κατάφερε να εμπλακεί, δέχτηκε όμως επίθεση από πενήντα Stuka στις 06:30 της 22η Μαΐου, ενώ έπλεε προς την Δύναμη A1. Τα καταδρομικά Gloucester και HMS Fiji υπέστησαν αβαρίες από βόμβες που εξερράγησαν κοντά τους. Εν τέλει η Δύναμη Β συνενώθηκε με τις A1 και D στις 08:30 περίπου. Τα επίπεδα βλημάτων για τα αντιαεροπορικά πυροβόλα είχαν πέσει σε χαμηλά επίπεδα σε όλα τα πλοία και στο Gloucester ήταν μόνο στο 18% του προβλεπομένου.^[21][22] Παρόλα αυτά αποφασίστηκε πως τα Gloucester και Fiji θα παρέμεναν με τη Δύναμη Α1, ενώ άλλα σκάφη διατάχθηκαν να επιστρέψουν στην Αλεξάνδρεια ώστε να ανεφοδιαστούν.^[21][22]

Στις 12:25, ενώ η Δύναμη A1 βρίσκονταν σε απόσταση 20-30 μιλίων δυτικά των Αντικυθήρων, έλαβε εντολή από τον υποναύαρχο Έντουαρντ Κινγκ (Edward King) να υποστηρίξει το λαβωμένο καταδρομικό HMS Naiad καθώς και τα υπόλοιπα σκάφη της Δύναμης C. Η Δύναμη A1 έπλευσε ανατολικά, εισήλθε στο στενό των Κυθήρων και συναντήθηκε τελικά με τη Δύναμη C στις 13:30-14:00. Όντας ο παλαιότερος ναύαρχος, ο Κινγκ ανέλαβε τη διοίκηση της μικτής δύναμης που πλέον είχε αρχίσει να δέχεται πλήγματα από τις επαναλαμβανόμενες αεροπορικές επιθέσεις. Τα Fiji και Gloucester αποσπάστηκαν προκειμένου να παρέχουν αντιαεροπορική προστασία στα αντιτορπιλικά HMS Kandahar και HMS Kingston που με τη σειρά τους είχαν αναλάβει να διασώσουν ναυαγούς από το βυθισμένο HMS Greyhound. Σύμφωνα με τον Κάννινγκαμ, ο Κινγκ δεν γνώριζε ότι τα αποθέματα αντιαεροπορικών βλημάτων των δύο καταδρομικών είχαν σχεδόν εξαντληθεί. Στις 14:13 οι Κινγκ και Rawlings αντάλλαξαν μηνύματα σχετικά με το ζήτημα αυτό, με τον δεύτερο να εκφράζει την ανησυχία του για την απόφαση να σταλούν τα Gloucester and Fiji. Εν τέλει ο Κινγκ διέταξε στις 14:57 την ανάκλησή τους.^[21][23]

Ενώ βρισκόταν στα στενά των Κυθήρων, περίπου δώδεκα ναυτικά μίλια βορείως της Κρήτης, τα Gloucester και Fiji δέχτηκαν επίθεση από Stuka. Στο διάστημα 15:30 με 15:50, ενώ επιχειρούσαν να φθάσουν στη Δύναμη A1 το Gloucester δέχθηκε πολλαπλά αεροπορικά πλήγματα με συνέπεια να ληφθεί η απόφαση εγκατάλειψής του.^[21][24] Το Fiji, που επίσης δεχόταν σφοδρή επίθεση και βυθίστηκε μερικές ώρες αργότερα, άφησε ορισμένες σωσί��ιες λέμβους για τους ναυαγούς το Gloucester όμως κατέστη αδύνατον να παραμείνει στο σημείο και να τους περισυλλέξει.^[25][26]

Το απόγευμα ο 5ος Στολίσκος Αντιτορπιλικών διατάχθηκε να πλεύσει στην περιοχή για να αναζητήσει επιζώντες από τα δύο καταδρομικά, όμως πριν φτάσει εκεί άλλαξε πορεία και έπλευσε στα ανοικτά του Μάλεμε για να βομβαρδίσει τις γερμανικές δυνάμεις στην περιοχή.^[27] Τελικά τους ναυαγούς περισυνέλεξαν οι Γερμανοί και τους μετέφεραν στα Κύθηρα. Από τα 807 μέλη του πληρώματος, μόλις 85 διεσώθησαν.^{[28][29][note 2]}

Έπειτα από την απώλεια των δύο πλοίων εξαιτίας της δράσης της γερμανικής αεροπορίας και δεδομένων των πολύ χαμηλών αποθεμάτων σε αντιαεροπορικά βλήματα, αποφασίστηκε ότι σε όλα τα βρετανικά καταδρομικά τα αποθέματα αυτά δεν θα έπρεπε ποτέ να είναι χαμηλότερα από 40%.^[30]

• Colledge, J. J.· Warlow, Ben (2006) [1969]. Ships of the Royal Navy: The Complete Record of all Fighting Ships of the Royal Navy (Rev. έκδοση). London: Chatham Publishing. ISBN 978-1-86176-281-8. 
• Cunningham, A. B., The Battle of Crete, Despatch to the Lord Commissioners of the Admiralty, 4 August 1941. 21 May 1948, σελ. 3103–3119. https://www.thegazette.co.uk/London/issue/38296/supplement/3103 
• Greene, Jack· Massignani, Alessandro (2011). The Naval War in the Mediterranean 1940–1943. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 978-1-59114-561-5. 
• Holley, Duncan· Chalk, Gary (1992). The Alphabet of the Saints. ACL & Polar Publishing. ISBN 0-9514862-3-3. 
• Lenton, H. T. (1998). British & Empire Warships of the Second World War. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-55750-048-7. 
• McCart, Neil (2012). Town Class Cruisers. Liskeard, UK: Maritime Books. ISBN 978-1-904-45952-1. 
• O'Hara, Vincent P. (2008). «The Action off Calabria and the Myth of Moral Ascendancy». Στο: Jordan, John. Warship 2008. London: Conway. σελίδες 26–39. ISBN 978-1-84486-062-3. 
• Otter, Ken (2001) [First published 1999]. HMS Gloucester: The Untold Story (2nd έκδοση). Durham, UK: G.A.M. Books. ISBN 0-9522194-2-5. OCLC 59524624. 
• Preston, Antony (1982). Cruisers. Greenwich, Connecticut: Bison Books. ISBN 0-86124-064-2. 
• Raven, Alan· Roberts, John (1980). British Cruisers of World War Two. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0-87021-922-7. 
• Rohwer, Jürgen (2005). Chronology of the War at Sea 1939–1945: The Naval History of World War Two (Third Revised έκδοση). Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-119-2. 
• Shores, Christopher· Cull, Brian· Malizia, Nicola (1987a). Air War for Yugoslavia, Greece, and Crete. London: Grub Street. ISBN 0-948817-07-0. 
• Shores, Christopher· Cull, Brian· Malizia, Nicola (1987b). Malta: The Hurricane Years 1940–41. London: Grub Street. ISBN 0-948817-06-2. 
• Thomas, David Arthur (1980) [First published 1972]. Crete 1941: The Battle at Sea (στα Αγγλικά). Athens: Efstathiadis Group. ISBN 9780233962726. OCLC 11023583. 
• Waters, Conrad (2019). British Town Class Cruisers: Design, Development & Performance; Southampton & Belfast Classes. Barnsley, UK: Seaforth Publishing. ISBN 978-1-5267-1885-3. 
• Whitley, M. J. (1995). Cruisers of World War Two: An International Encyclopedia. London: Cassell. ISBN 1-86019-874-0. 

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα HMS Gloucester (C62) στο Wikimedia Commons