Zaha Hadid

Zaha Hadid
Zaha Hadid
Ganwyd	31 Hydref 1950 ; Baghdad
Bu farw	31 Mawrth 2016 ; o trawiad ar y galon ; Miami
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Irac
Alma mater	Architectural Association School of Architecture; Prifysgol America yn Beirut; Ysgol Berkhamsted ;
Galwedigaeth	pensaer, cynllunydd, academydd, dylunydd gemwaith, arlunydd, cerflunydd, arlunydd
Cyflogwr	Prifysgol Illinois yn Chicago; Prifysgol y Celfyddydau Cymhwysol Fienna; Prifysgol Harvard ;
Adnabyddus am	London Aquatics Centre, Heydar Aliyev Cultural Center, Guangzhou Opera House, Contemporary Arts Center, Dubai Opera House, BMW Central Building, Bridge Pavilion, Lilium Tower, Bergiselschanze, Phaeno Science Center, CMA CGM Tower, Riverside Museum, MAXXI, one-north, CityLife, Havenhuis, Capital Hill Residence, Vitra Fire Station
Arddull	architectural painting, futurist architecture
Mudiad	deconstructivism
Tad	Mohammed Ali Haded
Gwobr/au	Gwobr Stirling, Bonesig Cadlywydd Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig, Pritzker Architecture Prize, Praemium Imperiale, Medal Aur Frenhinol, Gwobr Stirling, Medal Aur Mawr Anrhydedd am Gwasanaethau i Gweriniaeth Awstria, Gwobr Jane Drew, European Union Prize for Contemporary Architecture, Rhestr Forbes o 100 Merch mwyaf Pwerus y Byd, Fellow of the American Institute of Architects, Gwobr Awstria am Gelf a Gwyddoniaeth, Distinguished Guest of Mexico City, RIBA Charles Jencks Award
Gwefan	http://www.zaha-hadid.com

Pensaer Iracaidd-Prydeinig oedd y Fonesig Zaha Mohammad Hadid, DBE (Arabic: زها حديد‎ Zahā Ḥadīd; 31 Hydref 1950 – 31 Mawrth 2016)^[1] Yn 2004, hi oedd y benyw cyntaf i dderbyn Gwobr Pensaernïaeth Pritzker.^[2] Derbyniodd Wobr Stirling yn 2010 a 2011.^[2] Yn 2014 enillodd wobr Dyluniad y Flwyddyn gan yr Amgueddfa Ddylunio am ei dyluniad o Ganolfan Ddiwylliannol Heydar Aliyev, gan ei wneud y benyw cyntaf i ennill y brif wobr yn y gystadleuaeth honno.^[2] Yn 2015 hi oedd y benyw cyntaf i ennill Medal Aur RIBA yn ei rhinwedd ei hun.^[2]

Mae ei adeiladau yn nodweddiadol neoddyfodolaidd, wedi ei nodweddu gan "powerful, curving forms of her elongated structures"^[3] gyda "multiple perspective points and fragmented geometry to evoke the chaos of modern life".^[4] Yn fwyaf diweddar roedd hi'n Athro ym Mhrifysgol y Celfyddydau Cymhwysol Vienna yn Austria.^[5]

Bywyd ac addysg

Ganwyd Hadid ar 31 Hydref 1950 yn Baghdad. Fe'i magwyd mewn adeilad oedd un o'r cyntaf yn Baghdad i gael ei ysbrydoli gan fudiad Bauhaus mewn cyfnod lle roedd "moderniaeth yn golygu swyn a meddwl blaengar" yn y Dwyrain Canol.^[3]

Astudiodd fathemateg ym Mhrifysgol Americanaidd Beirut cyn symud i astudio yn Ysgol Bensaernïaeth y Gymdeithas Bensaernïol yn Llundain, lle cyfarfu Rem Koolhaas, Elia Zenghelis, a Bernard Tschumi. Gweithiodd i'w cyn-athrawon, Koolhaas and Zenghelis, yn Swyddfa am Bensaernïaeth Prifddinesig, yn Rotterdam, yr Iseldiroedd; a daeth yn bartner yn 1977. Trwy ei chysylltiad â Koolhaas, cyfarfu Peter Rice, peiriannydd a'i chefnogodd ac anogodd ar adeg pan oedd ei gwaith yn ymddangos yn anodd. Yn 1980, sefydlodd ei cwmni ei hun yn Llundain. Yn ystod yr 1980a bu'n dysgu hefyd yn y Gymdeithas Bensaernïol.

Enillodd Hadid y gystadleuaeth i ddylunio Tŷ Opera Bae Caerdydd, ond bu ffrae a chafodd y cynllun ei newid.

Bu farw Hadid o drawiad ar y galon mewn ysbyty yn Miami, ar 31 Mawrth 2016, lle roedd yn cael ei thrin am broncitis.^[1] Roedd hi wedi cael ei derbyn fel dinesydd o'r Deyrnas Unedig.^[6]^[7]

Yn 2012, fe'i gwnaed yn Fonesig Cadlywydd Urdd yr Ymerodraeth Brydeinig.^[2]

Dolenni allanol

Gwefan swyddogol
Cyhoeddiadau Zaha Hadid yn Archello

Llyfryddiaeth

Higgins, Charlotte (1 Gorffennaf 2009). "Zaha Hadid's Bach salon". The Guardian (London). Retrieved 4 July 2009.
Morrison, Richard (27 Mehefin 2007). "For ever thinking outside the boxy" Archifwyd 2011-05-17 yn y Peiriant Wayback. The Times (London). Retrieved 22 September 2007.
Seabrook, John. "The Abstractionist – Zaha Hadid's Unfettered Invention". The New Yorker, 21 and 28 December 2009. Tud 112 to 124.
Sulaiman, Tosin (1 December 2005). "Architect who has built a reputation for controversy"^{[dolen farw]}. The Times (London). Retrieved 22 September 2007. ^{[dead link]}
"How Zaha Hadid Became Zaha Hadid - Five Important Days in her Life ! Archifwyd 2016-04-04 yn y Peiriant Wayback- Arch2O.com" Archifwyd 2016-04-04 yn y Peiriant Wayback. Arch2O.com. Retrieved 2016-02-05.