Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 2019

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 2019

← 2017 12 Rhagfyr 2019 2024 →
Pob un o'r 650 sedd yn y Tŷ'r Cyffredin 326 sedd sydd angen i gael mwyafrif
Nifer a bleidleisiodd	67.3% (1.6pp)[1]
Plaid cyntaf Yr ail blaid   Arweinydd Boris Johnson Jeremy Corbyn Plaid Ceidwadwyr Llafur Arweinydd ers 23 Gorffennaf 2019 12 Medi 2015 Sedd yr arweinydd Uxbridge a De Ruislip Gogledd Islington Etholiad diwethaf 317 sedd, 42.3% 262 sedd, 40.0% Seddi cynt 298 242 Seddi wedyn 365 202 Newid yn y seddi 48 60 Pleidlais boblogaidd 13,966,454 10,269,051 Canran 43.6% 32.1% Gogwydd 1.3 pp 7.9 pp   Trydedd plaid Pedwaredd plaid   Arweinydd Nicola Sturgeon Jo Swinson Plaid SNP Y Democratiaid Rhyddfrydol Arweinydd ers 14 Tachwedd 2014 22 Gorffennaf 2019 Sedd yr arweinydd Ni safodd[n 1] East Dunbartonshire (collodd ei sedd) Etholiad diwethaf 35 sedd, 3.0% 12 sedd, 7.4% Seddi cynt 35 12 Seddi wedyn 48 11 Newid yn y seddi 13 1 Pleidlais boblogaidd 1,242,380 3,696,419 Canran 3.9% 11.6% Gogwydd 0.9 pp 4.2 pp
Map o'r etholaethau
Prif Weinidog cyn yr etholiad Boris Johnson Y Blaid Geidwadol (DU) Prif Weinidog Boris Johnson Y Blaid Geidwadol (DU)

Cynhaliwyd Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 2019 ar 12 Rhagfyr 2019, dwy flynedd a hanner wedi'r etholiad diwethaf. Hon oedd yr etholiad cyntaf i'w chynnal yn Rhagfyr ers 1923.^[2] Cafodd y Ceidwadwyr fwyafrif clir a gwelwyd yr SNP yn cipio cyfanswm o 48 o seddi; yng Ngogledd Iwerddon, cipiwyd mwyafrif y seddau gan bleidiau gweriniaethol, oddi wrth yr unoliaethwyr. Cadwodd Plaid Cymru eu pedair sedd. Hwn oedd yr etholiad gwaethaf i'r Blaid Lafur ers 1935.^[3][4]

Galwyd yr etholiad yn dilyn methiant y llywodraeth Doriaidd i basio deddfau ynglŷn â Brexit a'u methiant i symud ymlaen dros gyfnod o 3 blynedd. Cafodd y cynnig i gynnal yr etholiad hon ei basio gan fwyafrif llethol gyda 438 o blaid ac 20 yn erbyn.^[5] Bu i'r SNP ymatal eu pleidlais, ond fe bleidleisiodd ASau Plaid Cymru yn erbyn y cynnig, gan ddweud mai cynnal refferendwm y bobl ar adael yr Undeb Ewropeaidd ddylai ddod yn gyntaf.

Ar 7 Tachwedd 2019 cyhoeddwyd fod cynghrair rhwng tair plaid, sy'n gwrthwynebu unrhyw fath o Brecsit: Plaid Cymru, y Blaid Werdd a'r Democratiaid Rhyddfrydol.^[6] Bydd hyn yn effeithio 11 sedd yng Nghymru. Drwy wledydd Prydain bydd y Democratiaid Rhyddfrydol a'r Blaid Werdd yn cydweithio mewn 49 o seddau. Mae cynsail i'r cynghreirio yma, sef Is-etholiad Brycheiniog a Sir Faesyfed, 2019, lle ildiodd Plaid Cymru eu hymgeisydd er mwyn i'r Democratiaid Rhyddfrydol ennill y sedd. Cafwyd cynghrair cyn hynny hefyd 2016 pan ddaeth Plaid Cymru, yr SNP a'r Blaid Werdd yn Lloegr at ei gilydd.^[7]

Seddi:

Plaid Cymru: Arfon, Caerffili, Dwyrain Caerfyrddin a Dinefwr, Dwyfor Meirionnydd, Llanelli, Pontypridd ac Ynys Môn.

Y Blaid Werdd - Bro Morgannwg; dyma sedd Alun Cairns

Y Democratiaid Rhyddfrydol - Brycheiniog a Sir Faesyfed, Caerdydd a Maldwyn

Gosodwyd isafswm oedran yr etholwyr yn 18, fel sy'n arferol mewn Etholiadau Cyffredinol, yn hytrach na 16 fel sy'n digwydd yn etholiadau Senedd yr Alban a rhai gwledydd eraill.

Bydd pob etholaeth seneddol yn y Deyrnas Gyfunol yn ethol un Aelod Seneddol (AS) i Dŷ’r Cyffredin gan ddefnyddio’r system bleidleisio 'y cyntaf heibio'r postyn'. Ceir 650 etholaeth ac mae 40 o'r rheiny yng Nghymru, 59 yn yr Alban a 18 yng Ngogledd Iwerddon. Roedd bwriad i leihau nifer yr etholaethau i 600 (a 29 o'r rheiny yng Nghymru) yn etholiad 2020, ond nid oedd y trefniadau i wneud hynny wedi eu cwbwlhau. Yn ôl arfer cyfansoddiadol, bydd yr arweinydd plaid neu glymblaid sy'n hawlio mwyafrif o aelodau etholedig yn cael gwahoddiad gan Frenhines Lloegr i ddod yn Brif Weinidog.

Y diwrnod cau ar gyfer yr ymgeiswyr oedd 14 Tachwedd 2019.^[8]

• Refferendwm y Deyrnas Unedig ar aelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd, 2016
• Ôl-Brexit a'r cynlluniau i adael yr Undeb Ewropeaidd