Cyngor Nordig

Cyngor Nordig

Enghraifft o'r canlynol	sefydliad rhyngwladol, endid tiriogaethol gwleidyddol, supranational union, cydffederasiwn
Dechrau/Sefydlu	16 Mawrth 1952
Yn cynnwys	Nordic Council Secretariat, Nordic Council Presidium, Nordic Council National Delegations
Gweithwyr	300
Pencadlys	Copenhagen
Enw brodorol	Nordic Council
Gwladwriaeth	Gwledydd Nordig
Gwefan	https://www.norden.org/en
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae'r Cyngor Nordig yn fforwm ar gyfer y gwledydd Nordig. Mae seneddau’r gwladwriaethau a’r rhanbarthau ymreolaethol yn anfon cynrychiolwyr i’r cyngor, sy’n gofalu am fuddiannau eu cenedl ac yn cael eu hailethol bob blwyddyn. Sefydlwyd y cyngor ym 1952 gan Ddenmarc, Gwlad yr Iâ, Norwy a Sweden. Mae cyfarfodydd blynyddol wedi'u cynnal ers hynny. Ymunodd y Ffindir â'r Cyngor ym 1955. Mae'r gwaith wedi'i gydlynu mewn pum pwyllgor arbenigol. Mae Cyngor Gweinidogion Nordig hefyd wedi bodoli ers lefel llywodraeth 1971; mae gan y Cyngor Nordig a Chyngor y Gweinidogion ysgrifenyddiaeth ar y cyd yn Copenhagen. Mae'r cyngor yn canolbwyntio ar gydweithrediad diwylliannol a gwleidyddol; mae cydweithredu milwrol ac economaidd yn digwydd yn bennaf yng nghyd-destun sefydliadau eraill fel NATO ac Ardal Economaidd Ewrop ('European Economic Area' sy'n cynnwys EFTA a'r Undeb Ewropeaidd).

Mae'r Cyngor yn cynnal sesiynau cyffredin bob blwyddyn ym mis Hydref/Tachwedd ac fel arfer un sesiwn ychwanegol y flwyddyn gyda thema benodol.^[1] Ieithoedd swyddogol y cyngor yw Daneg, Ffinneg, Islandeg, Norwyeg a Sweden, er ei bod yn defnyddio dim ond yr ieithoedd Sgandinafaidd sy'n ddealladwy i'r ddwy ochr - Daneg, Norwyeg a Sweden - fel ei ieithoedd gwaith.^[2] Mae'r tri hyn yn cynnwys iaith gyntaf tua 80% o boblogaeth y rhanbarth ac fe'u dysgir fel ail iaith neu iaith dramor gan yr 20% sy'n weddill.^[3]

Ym 1962, nodwyd y sail gyfreithiol yn y Cytundeb ar Gydweithrediad rhwng Denmarc, y Ffindir, Gwlad yr Iâ, Norwy a Sweden, a elwir hefyd yn Gytundeb Helsinki.

Mae tasgau'r Cyngor Nordig yn cynnwys cydgysylltu ac ymhelaethu ar argymhellion nad ydynt yn rhwymol ar gyfer cysylltiadau rhynglywodraethol yr aelod-wledydd. Mae'n ofynnol i lywodraethau adrodd i'r Cyngor Nordig.

Organau'r Cyngor Nordig yw'r Cynulliad Cyffredinol, sy'n cynnwys holl aelodau'r Cyngor; Y Presidium, sy'n cynnwys Llywydd (gyda'r Arlywyddiaeth bob yn ail rhwng y gwledydd Nordig) a nifer o aelodau a bennir yn Rheolau Gweithdrefn y Cyngor Nordig; yn ogystal â'r pwyllgorau sefydlog.

Er 1971 bu Cyngor Gweinidogion Nordig hefyd, sy'n cefnogi cydweithredu rhwng y pum talaith a thri rhanbarth ymreolaethol (mae Ynysoedd Ffaröe a'r Ynys Las yn perthyn i Ddenmarc ac mae ynysoedd Åland yn perthyn i'r Ffindir) ar lefel y llywodraeth. Mae gan y ddau sefydliad ysgrifenyddiaeth ar y cyd yn Copenhagen.

Fel rhan o'i waith diwylliannol, mae'r Cyngor Nordig yn dyfarnu pum gwobr fawreddog:

Gwobr Llenyddiaeth y Cyngor Nordig

Gwobr Gerdd y Cyngor Nordig

Gwobr Natur a'r Amgylchedd y Cyngor Nordig

Gwobr Ffilm y Cyngor Nordig

Gwobr Llenyddiaeth Plant a Phobl Ifanc y Cyngor Nordig (er 2013)

Y pum Aelod-wladwriaeth gyda'r tair ardal ymreolaethol a phedwar arsylwr yw:

Gwlad	Aelodaeth	Senedd	Statws	Blwyddyn- ymuno	Cynrychiolwyr yn y Cyngor
Denmarc	Aelod Llawn	Folketing	Gwladwriaeth Annibynnol	1952	16
Gwlad yr Iâ	Aelod Llawn	Althing	Gwladwriaeth Annibynnol	1952	7
Norwy	Aelod Llawn	Storting	Gwladwriaeth Annibynnol	1952	20
Sweden	Aelod LLawn	Riksdagen	Gwladwriaeth Annibynnol	1952	20
Ffindir	Aelod Llawn	Eduskunta	Gwladwriaeth Annibynnol	1955	18
Nodyn:Åland	Aelod Cyswllt	Lagting	Talaith Hunanlywodraethol yn  Ffindir Gweriniaeth Ffindir	1970	2
Ynysoedd Ffaro	Aelod Cyswllt	Løgting	Talaith Hunanlywodraethol yn  Denmarc Nheyrnas Denmarc	1970	2
Yr Ynys Las	Aelod Cyswllt	Inatsisartut	Talaith Hunanlyowdraethol yn  Denmarc Nhalaith Denmarc	1984	2

Gyda Dogfen Ålands yn 2007, rhoddwyd y posibilrwydd i'r aelodau ymreolaethol aelodaeth gyfartal yn y Cyngor Nordig i raddau helaeth.

Yn unol ag Adran 13 o'r Rheolau Gweithdrefn, dim ond Cyngor Seneddol Sami, sy'n cynrychioli cynrychiolwyr etholedig Sameting yn y Ffindir, Norwy a Sweden, sydd â statws arsylwr,^[4] ac sy'n ymwneud â gwaith y Cyngor mewn perthynas â Sami pynciau wedi'u cynnwys.

Yn unol ag Erthygl 14 o'r Rheolau Gweithdrefn, mae gan y Cyngor Ieuenctid Nordig statws "gwestai" parhaol, a gall y Presidiwm "wahodd cynrychiolwyr cyrff etholedig ac unigolion eraill i gyfarfod a rhoi'r hawl iddynt siarad" fel gwesteion.^[4] Yn ôl y Cyngor, "yn ystod y blynyddoedd diwethaf mae gwesteion o sefydliadau rhyngwladol a Nordig eraill wedi gallu cymryd rhan yn nadleuon y sesiynau. Mae ymwelwyr o'r Taleithiau Baltig a gogledd-orllewin Rwsia yn manteisio ar y cyfle hwn amlaf. Gwesteion sydd wedi gwahoddir cysylltiad â'r pwnc dan sylw i sesiwn Thematig a wahoddwyd."^[5] Mae gan yr Landtag (cyngor taleithiol) talaith Almaenig, Schleswig-Holstein statws arsylwr ers 2016.^[6]

• 
  Pencadlys y Cyngor Nordig yn Copenhagen. Adeilad wen gydag arwydd a baner Norden ar stryd Ved Stranden rhif 18
• 
  Ymdrech flaenorol ar Uno Sgandinafaidd - poster propaganda o'r 19g o blaid Scandinafiaeth, polisi i uno tri gwlad Llychlyn: Sweden, Norwy, a Denmarc
• 
  Baneri aelodau'r Cyngor
• 
  Aelodaeth y Cyngor Nordig ar gyfer sesiwn 2021
• 
  Kristina Háfoss, Ysgrifennydd Cyffredinol y Cyngor 2021 ymlaen; y person cyntaf o Ynysoedd Ffaröe i arddel y swydd
• 
  Baner y Cyngor Nordig ers 2016

• Baner y Cyngor Nordig
• Undeb Kalmar

• Gwefan Swyddogol y Cyngor Nordig (Daneg, Saesneg, Ffinneg, Gwlad yr Iâ, Norwyeg, Sweden)