Jump to content

El-Harezmi

QIRIMTATAR VİKİPEDİYASINIÑ MALÜMATI
El-Harezmi
arapça أبو عبد الله محمد بن موسى الخوارزمي
portrait
Doğma adı arapça محمد بن موسى الخوارزمي
Doğğan künü около 780[1][2]
Doğğan yeri
  • неизвестно
Ölgen künü около 850[1][2]
Ölgen yeri
  • неизвестно
Zenaatı riyaziyatçı (matematikacı), astronomiyacı, coğrafiyacı, felsefeci, terciman, tarihçı
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе

Ebu Abdullah Ebu Cafer Muhammed ibn Musa el-Harezmi (qararnen 780 - qararnen 850) - ulu acem riyaziyatçı, coğrafiyacı, tarihçı ve astronomiyacı; cebirni ayrı bir fen olaraq ayırıp qoyğan birinci alim. "Algoritm" sözü El-Harezmi adından kele, yani "El-Harezmi" isminiñ bozmasıdır.

Alimniñ ayatı aqqında az malümat qaldı. Harezmde doğğanı içün lağabı el-Harezmi ile dünyaca belli olğan, isimlerinden biri el-Mecusi, onıñ zerdüştçi bir soyundan kelgenini köstere.

Halife Al-Mamuni vaqtında (813-833) El-Harezmi, Bağdattaki “İkmet evi”nde kitaphane reberi edi. Halife Al-Vasık zamanlarında (842-847) el-Harezmi, hazarlarğa ekspeditsiyasını riyaset etken edi. Soñki kere El-Harezmi 847 senesi añıldı.

El-Harezmi, 9 eserniñ müellifi olğanı belli:

  • İnd esabı aqqında kitap;
  • Cebir ve almukaballarnıñ esaplavları aqqında qısqa bir kitap;
  • Astronomik cedveller (zic);
  • Dünya resminiñ kitabı;
  • Müneccimliginiñ quruluvı aqqında kitap;
  • Müneccimliginiñ yardımı ile areketler aqqında kitap;
  • Küneş saati aqqında kitap;
  • Yeudiler devriniñ tayin etilmesi ve olarnıñ bayramları aqqında tetqiqat;
  • Tarih kitabı.
  1. 1,0 1,1 Brentjes S. Khwārizmī: Muḥammad ibn Mūsā al‐Khwārizmī (англ.)Springer Science+Business Media, 2007.
  2. 2,0 2,1 O'Connor J., Robertson E. Abu Ja'far Muhammad ibn Musa Al-Khwarizmi — 1994.