Mitokondrienn

Ur vitokondrienn zo un organit, dezhañ holl berzhioù un organeg prokariot, gronnet gant ur groc'henenn doubl graet gant pep a wiskad fosfolipidek doubl, hag a a gaver er pep brasañ eus kelligoù an eukarioted^[1]. N'o c'haver ket e-barzh an globulennoù ruz deut d'o ment avat nag e loened arvevat zo evel Henneguya zschokkei). Etre 0,75 ha 3 µm treuz a vez dezhe peurliesañ hag o stumm a c'hall cheñch kalz^[2].

Kavout a reer betek 2000 anezhe e pep kellig, ha peurliesañ e vezont e takadoù ar c'helligoù a vevez adenozin trifosfat (ATP). Skoazellañ a reont produadur an ATP, hini meur a genfaktor metabolek (NADH, FADH2) hag ur roll o deus e meur a argerzh e-giz ar c'hehenterezh, an disheñveladur, an apoptoz hag e reoliadur kelc'hiad ar c'helligoù^[3]. Liammet eo ar mitokondriennoù ivez gant kleñvedoù zo evel daleoù spered^[4], kudennoù ar galon^[5] hag ur roll a-bouez o deus ivez en argerzh kozhañ.

Diwelus eo ar mitokondriennoù gant ar mikroskop optek pa ne vezont ket livet gant livadoù bevoniel (rhodamin 123 ha glas Janus B). Evit o studiañ pizh e reer gant ar mikroskop elektronek a zo gwelloc'h e rezolvadur.

Displegan a ra an damkan endosimbiotek^[6] bezañs mitokondriennoù e kelligoù an eukarioted dre endokitoz (degemer) un α-proteobakteria en ur c'hellig ostiz, meur a viliard a vloavezhioù zo. Abalamour da se ez eo disheñvel TDN ar mitokondriennoù diouzh hini kalon ar gellig, ha degaset e vez peurliesañ eus tu ar vamm.

Etimologiezh

Dont ra ar ger mitokondrienn eus an henc'hresianeg μίτος (mitos) a dalvez « neudenn » ha χόνδρος (chondros) a dalvez "granulenn".

Notennoù

↑ Katrin Henzel ha William Martin, "Evolutionary biology: essence of mitochondria", Nature, levrenn 426, Nnn 6963, 13 a viz Du 2003, pp. 127-128.
↑ Lyle Wiemerslage ha Daewoo Leeb, "of mitochondrial morphology in neurites of dopaminergic neurons using multiple parameters", Journal of Neuroscience Methods, levrenn 262, 15 a viz Meurzh 2016, pp. 56-65.
↑ Heidi M. McBride, Margaret Neuspiel, Sylwia Wasiak, "more than just a powerhouse", Current biology: CB, levrenn 16, Nnn 14, 2006-07-25 pp. 551–560}}.
↑ Ann Gardner, Richard Boles, "Is a "Mitochondrial Psychiatry" in the Future? A Review", Psychiatry Reviews, levrenn I, Nnn 3, 2005-10-31 pp. 255–271.
↑ Edward J. Lesnefsky, Shadi Moghaddas, Bernard Tandler, Janos Kerner, "Mitochondrial Dysfunction in Cardiac Disease: Ischemia–Reperfusion, Aging, and Heart Failure", Journal of Molecular and Cellular Cardiology, levrenn XXXIII, Nnn 6, miz Even 2001, pp. 1065-1089.
↑ Mitokondrienn war al lec'hienn futura-sciences.com

[10.1038/426127a-1] Katrin Henzel ha William Martin, "Evolutionary biology: essence of mitochondria", Nature, levrenn 426, Nnn 6963, 13 a viz Du 2003, pp. 127-128.

[10.1016/j.jneumeth.2016.01.008-2] Lyle Wiemerslage ha Daewoo Leeb, "of mitochondrial morphology in neurites of dopaminergic neurons using multiple parameters", Journal of Neuroscience Methods, levrenn 262, 15 a viz Meurzh 2016, pp. 56-65.

[3] Heidi M. McBride, Margaret Neuspiel, Sylwia Wasiak, "more than just a powerhouse", Current biology: CB, levrenn 16, Nnn 14, 2006-07-25 pp. 551–560}}.

[4] Ann Gardner, Richard Boles, "Is a "Mitochondrial Psychiatry" in the Future? A Review", Psychiatry Reviews, levrenn I, Nnn 3, 2005-10-31 pp. 255–271.

[10.1006/jmcc.2001.1378-5] Edward J. Lesnefsky, Shadi Moghaddas, Bernard Tandler, Janos Kerner, "Mitochondrial Dysfunction in Cardiac Disease: Ischemia–Reperfusion, Aging, and Heart Failure", Journal of Molecular and Cellular Cardiology, levrenn XXXIII, Nnn 6, miz Even 2001, pp. 1065-1089.

[6] Mitokondrienn war al lec'hienn futura-sciences.com

[1]