Bukid Pinatubo
- Nakadirekta digdi an "Pinatubo". Para sa kabayo, hilingon an Pinatubo (kabayo).
Bukid Pinatubo | |
---|---|
An kolum nin pagtuga kan Bukid Pinatubo kadtong Hunyo 12, 1991, tolong aldaw bago an klimatikong pagtuga | |
Pinakahalangkaw na Piye | |
Elebasyon |
1,486 metre |
Nililista | List kan mga aktibong bulkan sa Filipinas |
Tagboan | 15°08′30″N 120°21′00″E / 15.14167°N 120.35000°ETagboan: 15°08′30″N 120°21′00″E / 15.14167°N 120.35000°E |
Mga dimensyon | |
Pagpapangaran | |
Tataramon nin ngaran | Filipino |
Pagsayod | /ˌpiːnəˈtuːboʊ/ |
Heograpiya | |
Kinamumugtakan | Luzon |
Nasyon | Filipinas |
Estado | Sentral Luzon |
Rehiyon | |
Saklaw nin magurang | Kabukidan nin Zambales |
Heolohiya | |
Edad kan gapó | Sa tanga kan 635,000 ± 80,000 asin 1.1 ± 0.09 milyon na taon[2] |
Tipo kan Bukid | Estratobulkan[1] |
Bulkanikong arko/paha | Arko nin Bulkaniko kan Luzon |
Huring pagtuga | 1993[1] |
Pagtukad | |
An Bukid Pinatubo (Sambal: Bakil nin Pinatobo; Lua error in Module:Lang at line 903: attempt to index local 'language_name' (a nil value).; Pangasinan: Palandey/Bulkan na Pinatubu; Lua error in Module:Lang at line 903: attempt to index local 'language_name' (a nil value).; Tagalog: Bundok/Bulkang Pinatubo IPA: [pinɐtubɔ]) sarong aktibong estratobulkan sa Kabukidan nin Zambales, nakamugtak sa tripoint boundary kan mga probinsya kan Filipinas kan Zambales, Tarlac asin Pampanga, anas sa Sentral Luzon sa kaamihanan na isla kan Luzon.[3][4] Dai masyadong aram an uusipon kan pagtuga kaini kan kadaklan bago an suanoy na aktibidad nin pagtuga kan bulkan kan 1991, kan Hunyo sana. Grabeng narugba' an Pinatubo, dai napapansin asin natahuban hali sa panghiling. Natahuban ini kan mga makakapal na kadlagan na minasuporta sa sarong populasyon kan dakol na ribong katutubo na mga Aeta.
Kataytayan nin mga ladawan
[baguhon | baguhon an source]-
Sa ibabawa kan Bukid Pinatubo
-
Mga tala nin lamigtis kan Lahar sa Bukid Pinatubo
-
Karabaw na nagkakarigos sa gilid kan Bukid Pinatubo
Mga tala
[baguhon | baguhon an source]- ↑ 1.0 1.1 "Pinatubo". Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Retrieved January 23, 2020.
- ↑ "Pinatubo Volcano". The Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOLCS). Archived from the original on January 29, 2009. Retrieved August 12, 2008. Unknown parameter
|url-status=
ignored (help) - ↑ "Tarlac map". University of Texas in Austin Library. Retrieved August 2, 2011.
- ↑ "Report of the Philippine Commission to the President, 1901 Vol. III", pg. 141. Government Printing Office, Washington, 1901.
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- "Volcanic mesocyclones". Nature 458 (7237): 495–500. 2009. doi: . PMID 19325632. Bibcode: 2009Natur.458..497C. http://web.mechse.illinois.edu/research/gioia/Art/nature07866.pdf.[permanent dead link]
- Decker, R. and Decker, B. (1997) Volcanoes, 3rd edition, WH Freeman, New York.
- McCormick, M. Patrick (1995). "Atmospheric effects of the Mt Pinatubo eruption". Nature 373 (6513): 399–404. doi: . Bibcode: 1995Natur.373..399M.
- Rantucci, Giovanni (1994). Geological Disasters In The Philippines: The July 1990 Earthquake And The June 1991 Eruption of Mount Pinatubo. Description, effects and lessons learned. Philippine Institute of Volcanology and Seismology (PHIVOLCS). ISBN 978-0-7881-2075-6. Retrieved August 15, 2009.
- Reilly, Benjamin (2009). Disaster and human history: case studies in nature, society and catastrophe. McFarland. ISBN 978-0-7864-3655-2.
- Self S.; Zhao, Jing-Xia; Holasek, R.E.; Torres, R.C.; King, A.J. (1998). Fire and Mud, Eruptions and Lahars of Mount Pinatubo, Philippines. Washington: Smithsonian Institution – Global Volcanism Program. p. 1126. http://pubs.usgs.gov/pinatubo/self/index.html. Retrieved on April 21, 2010. "The atmospheric impact of the 1991 Mount Pinatubo eruption".
- Scaillet, B.; Evans, B. W. (1999). "The 15 June 1991 Eruption of Mount Pinatubo. I. Phase Equilibria and Pre-eruption P-T-fO2-fH2O Conditions of the Dacite Magma". Journal of Petrology 40 (3): 381–411. doi: . Bibcode: 1999JPet...40..381S.
- Stimac, James A.; Goff, Fraser; Counce, Dale; Larocque, Adrienne C. L.; Hilton, David R.; Morgenstern, Uwe (2004). "The crater lake and hydrothermal system of Mount Pinatubo, Philippines: Evolution in the decade after eruption". Bulletin of Volcanology 66 (2): 149–167. doi: . Bibcode: 2004BVol...66..149S.
- Wiesner, Martin G.; Wetzel, Andreas; Catane, Sandra G.; Listanco, Eddie L.; Mirabueno, Hannah T. (2004). "Grain size, areal thickness distribution and controls on sedimentation of the 1991 Mount Pinatubo tephra layer in the South China Sea". Bulletin of Volcanology 66 (3): 226–242. doi: . Bibcode: 2004BVol...66..226W.
- Dhot, S. Mt Pinatubo Safety.
Mga panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source]- Igwang relatibong medya para sa Bukid Pinatubo duman sa Wikimedia Commons
- Mount Pinatubo Mount Pinatubo page
- Fire and Mud. Eruptions and Lahars of Mount Pinatubo, United States Geological Survey site
- Weather effects of the 1991 eruption EOS Volcanology.
- The Cataclysmic 1991 Eruption of Mount Pinatubo, Philippines. United States Geological Survey site
- Pinatubo, Philippines (volcanic images)
- Smithsonian Institution's Global Volcanism Program (GVP) (entry for Pinatubo)
- Use mdy dates from Mayo 2021
- Articles with invalid date parameter in template
- Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata
- Pages using infobox mountain with language parameter
- Mga artikulo na naglalaog nin teksto sa tataramon na Sambal
- Mga artikulo na naglalaog nin teksto sa tataramon na Pangasinan
- Mga artikulo na naglalaog nin teksto sa tataramon na Tagalog
- Mga artikulo na igwang gadan na panluwas na takod (December 2017)
- Spoken articles
- Kategorya nin Commons na iba an titulo nin pahina sa Wikidata
- Mga poon na artikulo
- Mga aktibong bulkan sa Filipinas
- Mga bukid kan Filipinas
- Mga estratobulkan kan Filipinas
- Mga bulkan na VEI-6
- Mga bulkan kan Luzon
- Mga pormang daga kan Pampanga
- Mga pormang daga kan Tarlac
- Mga pormang daga kan Zambales
- Mga pahina na naggagamit nin PMID magic links
- Mga pahina na igwang mapa