Serinus serinus

Serinus serinus verderín
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (IUCN)[1]
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familia:	Fringillidae
Xéneru:	Serinus
Especie:	S. serinus (Linneo, 1766)
Distribución
Subespecies
Ver testu
Sinonimia
Fringilla serinus (protónimo)
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El verderín^[2] (Serinus serinus) ye una especie d'ave paseriforme de la familia de los frinxílidos (Fringillidae), que se distribúi per bona parte d'Europa, norte d'África y oeste d'Asia. Nun ta amenazada y la so población europea cifrar ente 17 000 000 y 40 000 000 d'exemplares.^[1]

Ye'l más pequeñu de los frinxílidos, mide unos 11-12 cm. Ye un pariente cercanu al canariu. El plumaxe ye de colores parduzos ente que el banduyu ye d'un fuerte color mariellu, cuantimás nel machu (la especie presenta dimorfismu sexual).^[3]

Les plumes nel machu adultu son verdoses, con estríes más escures, nes zones del envés, les ales y la cola, según pela parte interior de la cabeza y los llaterales. Les de la frente presenten coloración amarellentada, al igual que les ceyes y daqué del pescuezu, como coles mesmes el gargüelu, el pechu y el obispillo, anque nesta zona la tonalidá ye más viva. Les femes son un pocu más pequeñes y el coloríu del so plumaxe nun ye tan brillosu. Escarecen, por casu, de les tonalidaes marielles, y el llombu ye parduza, col pechu y la zona central buxos.

Namái s'amuesen daqué más reticentes a los acercamientos en dómines de celu. Entós puede ser belicosu n'estremu, nes lluches con individuos de la so mesma familia apostando les femes.

El so cantar ye un chirrido, bien rápido y llargu, sobremanera na temporada del celu.

El so vuelu ye rápido, con un rápidu bater d'ales que describe una trayeutoria de vuelu ondulada; mientres el periodu nupcial, el vuelu ye, sicasí, más pausáu y lentu.^[4]

Describióse por Linneo en 1766 sol nome de Fringilla serinus.^[5] Ye una especie monotípica, esto ye, ensin subespecies descrites,^[6][7] anque delles fontes menten una subespecie Serinus serinus flaviserinus.^[5]

El verducu mora na mayor parte d'Europa, siendo una especie residente na cuenca Mediterránea, ente que nel norte habita namái en dómina de cría. Anque la so área de distribución aníciase o da empiezu nel Mediterraneu, el verducu estendióse dende'l norte d'África hasta'l sur d'Europa, ya inclusive por Europa continental y Asia Menor. Foi nos sieglos XIX y XX, cuando'l verducu empezó a ampliar la so área de distribución por Europa Central y Occidental, empecipiando tamién la colonización d'Oriente Mediu. Güei día puede atopase nos países bálticos, y n'Oriente, alcontrar en Bielorrusia y Ucraína, estendiendo la so distribución de forma xeneral escontra la mariña del Mar Negru. La so espansión escontra'l sur dio llugar a la instalación d'esta especie nes Islles Baleares, les Islles Canaries, les islles del Exéu, Xipre, según nel norte de Marruecos, Tunicia, Arxelia y Exiptu.

Se aposenta igualmente nun monte que nun xardín; nun güertu que nun árbol. Convive bien con animales de gran tamañu en comparanza col suyu, siempres que nun demuestren una agresividá manifiesta. Vése-y delles vegaes entemecíu coles bandaes de xilgueros y tamién con pardillos, etcétera.

Suel atopase en parques y xardinos, güertos de frutales, zones cultivaes con arboláu esvalixao, llenderos forestales, sotos riberanos, etc.^[4]

La so dieta ye básicamente granívora, alimentándose de too tipu de granes y frutos de plantes añales, árboles y arbustos, etc.; sicasí, dacuando tamién prinda invertebraos, sobremanera mientres cebar de los pollos.

El celu empieza en xineru o febreru y enllargar hasta xunu. Puede vese el so vuelu amorosu o de cortexu, que ye bien paecíu al de les caparines con xiros rápidos y retayos.

El periodu prenupcial tien llugar ente los meses de marzu y abril, y el posnupcial producir ente ochobre y payares.

Fai la so nial con casi cualquier cosa de pequeñu tamañu. Nél haise llegáu a atopar dende pelo humanu, hasta les hilachas d'una escoba. Suelen faer el so nial con yerbes, teles d'araña y liquen nuna fina forqueta de les cañes d'un árbol o arbustu.^[4]

La fema pon y curia esmeradamente cuatro o cinco güevos. Nun salen del nial, nin siquier ante la proximidá d'un peligru. A los trelce díes nacen los pitucos.

Cría d'abril a xunu.

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Serinus serinus.

Wikispecies tien un artículu sobre Serinus serinus.

• Atles d'Identificación de les Aves d'Aragón Archiváu 2015-06-14 en Wayback Machine