Conseyu Xeneral d'Andorra

Consell Xeneral d'Andorra
(VII Llexislatura)
Escudu d'Andorra
Datos Xenerales
País	Andorra
Tipu	Parllamentu (unicameral)
Vicenç Mateu Zamora, Demócrates per Andorra
Subsíndic xeneral	Mònica Bonell Tuset, Demócrates per Andorra
Estructura
Miembros	28 diputaos[1]
Grupos representaos	15   DA  8   PLA  3   PS  2   SDP
Sedes
Nuevu Parllamentu d'Andorra
Sitiu web
www.consellgeneral.ad
Cronoloxía
VI Llexislatura Consell Xeneral d'Andorra VIII Llexislatura
[editar datos en Wikidata]

El Conseyu Xeneral, enantes denomináu Conseyu Xeneral de los Valles, (en catalán, Consell Xeneral y Consell Xeneral de les Valls) ye'l parllamentu unicameral d'Andorra, y tien la so sede nel Nuevu Parllamentu d'Andorra. La Casa de la Vall foi la sede histórica hasta 2011.

Ta formáu por ventiocho miembros, escoyíos cada cuatro años. Catorce d'ellos son escoyíos por representación proporcional nuna circunscripción nacional, y los otros catorce son escoyíos poles siete parroquies que conformen el país. Esta ye una estructura recién, yá que orixinalmente cada parroquia escoyía 4 escaños. Sicasí, como les parroquies varien dende 350 hasta 2.500 habitantes, esti esquema xeneraba una marcada desproporción y la circunscripción nacional instalar pa les eleiciones de 1997.

El Conseyu Xeneral, suxetu a l'aprobación de los copríncipes, escueye al xefe de gobiernu, que va ser el presidente del Executivu. Esti presidente, de la mesma, designa al restu del Executivu, compuestu por él mesmu y siete ministros. El Conseyu Xeneral de los Valles ta presidíu por un síndicu, qu'anguaño recái na persona de Josep Dallerès Codina, y por un subsíndico, qu'anguaño ye Esteve López Montanya. N'ausencia d'estos, la presidencia recái nel conseyeru escoyíu pola circunscripción de Canillo.

Les eleiciones más recién fueron en marzu de 2015, otorgando al partíu Demócrates per Andorra (DA) 15 asientos, 8 al Partíu Lliberal d'Andorra (PLA), 3 al Partíu Socialdemócrata d'Andorra (PS) y 2 a Socialdemocracia y Progresu d'Andorra (SDP).

L'actual parllamentu andorranu tien los sos oríxenes nel Conseyu de la Tierra, constituyíu en 1419. Permaneció a valir a lo llargo de dellos sieglos, convirtiéndose progresivamente nel feudu d'unes poques families poderoses. Esto causó descontentu popular nel sieglu XIX, y entamáronse importantes reformes en 1886.

Les reformes fueron entamaes por Guillem d'Areny Plandolit, teniendo múltiples efeutos:

• El Conseyu de la Tierra foi abolíu y remplazado pol Conseyu Xeneral d'Andorra, presidíu por un síndicu y un subsíndico.
• El sufraxu foi ampliáu a toles cabeces de familia.
• Instauráronse eleiciones regulares nes que s'escoyíen dolce de los entós venticuatro conseyeros cada dos años.

Nos años 30, volvió caldiase'l panorama políticu. Un puntu especialmente polémicu foi que'l Conseyu refiriérase a Andorra como una república en repitíes ocasiones, lo que causó ciertu desalcuerdu colos copríncipes. El Conseyu Xeneral foi eslleíu en xunu de 1933, y celebráronse unos comicios pa reelixilo. Aprovechóse la oportunidá pa camudar les lleis eleutorales; entós, tolos homes mayores de venticinco años podíen votar y tolos homes mayores de trenta podíen presentase pa ser escoyíos.

En 1970 estendióse'l sufraxu a les muyeres mayores de venticinco años; en 1971 amenorgóse la edá mínima d'homes y muyeres pa votar a ventiún años, y la de los candidatos pa ser escoyíos a venticinco. Les muyeres consiguieron el derechu de presentase a unes eleiciones en 1973, y en proclamó un referendu en 1978 pa realizar nueves reformes.

Más tarde, nesi añu, una séptima parroquia foi creada, (Escaldes-Engordany), aumentando'l númberu de conseyeros a ventiocho.

En 1982, creóse'l Conseyu Executivu, constando del presidente executivu del Conseyu y de cuatro conseyeros con cargos ministeriales.

• Gobiernu d'Andorra
• Presidencia del Gobiernu d'Andorra
• Eleiciones parllamentaries n'Andorra de 2009
• Copríncipes d'Andorra

• Páxina oficial