Casa de Toledo

Casa de Toledo
casa noble (es)
Estáu	Reinu de Castiella, Corona de Castiella, Casa d'Austria y España

La Casa de Toledo o Casa d'Álvarez de Toledo^{[lower-alpha 1]} ye un llinaxe de la nobleza española que tuvo los sos oríxenes nel sieglu xii nel Reinu de Castiella.

Dellos de los sos miembros sobresalieron na hestoria d'España, especialmente los xefes de la Casa d'Alba, la que tamién ye posesora de la máxima dignidá de la nobleza por ser titular de la Grandor d'España de 1520, denomada Grandor inmemorial^[2] o Grandor de primer Clase. Coles mesmes munchos de los títulos nobiliarios de los Álvarez de Toledo tienen adscripta el Grandor d'España.

Los oríxenes d'esti llinaxe, de raigaños mozárabes,^[3] remontar al sieglu xii. Petrus Iulianiz tamién conocíu como Pedro Illán y documentáu en 1125 confirmando un testamentu, ye'l primer miembru identificable d'esta familia, una de les más importantes de la ciudá de Toledo.^[4] Tuvo a lo menos dos fíos, de madre desconocida, unu d'ellos llamáu Illán Pérez de San Román por ser propietariu de delles cases na parroquia de San Román.^[5] Apaez delles vegaes na documentación d'esa dómina, empezando en 1137 cuando foi testigu d'una donación del rei Alfonsu VII de Lleón a la catedral de Toledo. Foi alvazil de la ciudá y como tal figura en documentos de 1155, 1161 y de 1163. Finó antes de xunetu de 1167.^[5]

Illán Pérez tuvo dellos fíos, ente ellos Esteban Illán, que foi alcalde de Toledo y ye consideráu'l «verdaderu fundador del llinaxe».^[6] Esteban Illán contraxo dos matrimonios, el primeru antes de 1185 con Gracia González, fía del alguacil Gonzalo Álvarez y la so esposa Orabona, de quien tuvo dellos fíos. La so segunda esposa foi Seri con quien tuvo una fía llamada Leocadia. Esteban finó'l 11 de payares de 1208 y recibió sepultura na parroquia de San Román.^[6]

De la so primer esposa Esteban Illán foi padre de, ente otros, Juan Estébanez, quien apaez per última vegada na documentación el 31 d'avientu de 1248. Juan Estébanez foi alcalde de Toledo y casóse con María Salvadores.^[7] Foi padre de cinco fíos, unu d'ellos foi Álvaro Ibáñez quien figura'l 24 d'agostu de 1269 como alcalde mayor de Toledo. Finó probablemente antes del 10 d'ochobre de 1272. La so esposa foi Sancha Gutiérrez, fía del alguacil Gutierre Fernández ibn Abdelmalic y doña Solí, fía del Illán Estébanez, poro, Sancha yera sobrina segunda del so home.^{[8][lower-alpha 2]}

Álvaro Ibáñez y la so esposa Sancha Gutiérrez fueron padres de trés fíos: García, Juan y Fernando Álvarez de Toledo.^[10] Juan y Fernando fueron executaos en 1289 por orde del rei Sancho IV de Castiella. Juan casóse con Juana Palomeque de quien tuvo un fíu, Garci Álvarez de Toledo, alcalde mayor de la ciudá, casáu con Mencía Téllez, fía de Tel García de Meneses, alguacil mayor de Toledo, y de María Gómez de Toledo.^[10] Fueron padres de cinco fíos, ente ellos, García Álvarez de Toledo, maestre de la Orde de Santiago, I señor de Oropesa, y de Valdecorneja.^[11]

L'escudu d'armes de los Álvarez de Toledo ye un jaquelado o axedrezáu de quince puntos: ocho puntos de plata forníos a siete d'azur.

Según Sampedro Escolar,

Los Álvarez de Toledo siguen sumando elementos propios d'un gran llinaxe: a l'antigüedá de la so xenealoxía, que se va afatando de lleendes y entronques regios, añader los bienes y los títulos, cada vez más sonoros, representaos por una heráldica brillosa, l'axedrezáu de plata y azur, y, a lo último, un panteón dignu de tanto grandor, el monesteriu de San Leonardo.^{[12][lower-alpha 3]}

L'orixe d'esta familia convertir en pernomáu y nobilísima, calificaciones que son tan apoderaes pa esta Casa, que son paradigmes pa otres.^[13]

El lema en llatín de los Álvarez de Toledo ye Tu in ea et ego pro ea y la so traducción al asturianu ye Tu nella y yo por ella, que significa Dios na patria y yo pola patria.

A lo llargo de los sieglos, los Álvarez de Toledo recibieron los siguientes títulos que dieron orixe a diverses proxenies que conformaron parte del poderosu estratu de la nobleza del Reinu de Castiella y darréu del Reinu d'España:

• Señoríu de Oropesa, creáu a favor de García Álvarez de Toledo en 1366, pol rei Enrique II de Castiella;
• Señoríu de Valdecorneja, dau a favor de García Álvarez de Toledo, en 1366, pol rei Enrique II de Castiella, juntamente col Señoríu de Oropesa.
• Señoríu de Cervera, dau a favor d'Alonso Álvarez de Toledo y Fernández de Toledo pol rei Xuan II de Castiella;
• Señoríu de Valdeloso, creáu a favor de Pedro Álvarez de Toledo y Fernández de Toledo pol rei Xuan II de Castiella;
• Señoríu de Higares, creáu a favor de Fernán Álvarez de Toledo y Ayala pol rei Xuan II de Castiella;
• Señoríu d'Alba de Tormes, creáu a favor de Gutierre Álvarez de Toledo, en 1429, pol rei Xuan II de Castiella;
• Condáu d'Alba de Tormes, creáu a favor de Fernando Álvarez de Toledo y Sarmiento en 1439, pol rei Xuan II de Castiella;
• Condáu de Salvatierra de Tormes, creáu a favor de García Álvarez de Toledo y Carrillo de Toledo, en 1469, pol rei Enrique IV de Castiella;
• Ducáu d'Alba de Tormes, creáu a favor de García Álvarez de Toledo y Carrillo de Toledo, I duque, en 1472, pol rei Enrique IV de Castiella;
• Marquesáu de Coria, vendíu a favor de García Álvarez de Toledo y Carrillo de Toledo, I marqués, en 1472, por Gutierre de Cáceres Solís;
• Condáu de Oropesa, creáu a favor de Fernando Álvarez de Toledo y Herrera, I conde, en 1475, pola reina Sabela I de Castiella;
• Condáu de Piedrahita, creáu a favor de Fadrique Álvarez de Toledo y Enríquez, I conde, en 1485, polos Reis Católicos;
• Señoríu del Cedillo, creáu a favor de Fernán Álvarez de Toledo y Zapata, en 1497, polos Reis Católicos;
• Señoríu de La Horcajada, creáu a favor de García Álvarez de Toledo y Enríquez;
• Señoríu de Mancera, creáu a favor de Pedro Álvarez de Toledo y Enríquez;
• Señoríu de Villorias, creáu a favor de Fernando Álvarez de Toledo y Enríquez;
• Señoríu de Huéscar, creáu a favor de Fadrique Álvarez de Toledo y Enríquez, en 1513, pola reina Xuana I de Castiella;
• Ducáu de Fernandina que lleva adscritu'l principáu de Montalbán, creáu a favor García Álvarez de Toledo y Osorio, I duque y príncipe, en 1569, pol rei Felipe II d'España;
• Condáu de Peña Ramiro, creáu a favor de Pedro Álvarez de Toledo Osorio, en ¿?, pol rei ¿?;
• Marquesáu de Jarandilla, creáu a favor de Fernando Álvarez de Toledo Portugal, en 1599, pol rei Felipe III d'España;
• Marquesáu de Mancera, creáu a favor de Pedro Álvarez de Toledo y Leiva, I marqués, en 1623, pol rei Felipe IV d'España;
• Marquesáu de Villanueva de Valdueza, creáu a favor de Fadrique Álvarez de Toledo y Mendoza, I marqués, en 1624 pol rei Felipe IV d'España.
• Condáu del Cedillo, creáu a favor d'Antonio Álvarez de Toledo y Heredia, I conde, en 1624, pol rei Felipe IV d'España;
• Marquesáu de Villamagna, creáu a favor d'Alonso Antonio Álvarez de Toledo y Mendoza, en 1624, pol rei Felipe IV d'España;
• Marquesáu de Montalbo, creáu a favor de Francisca Álvarez de Toledo y Novoa, I marquesa, en 1630 pol rei Felipe IV d'España;
• Marquesáu de Melgar de Fernamental, creáu a favor de María Luisa Álvarez de Toledo Carreto, I marquesa, en 1676, pol rei Carlos II d'España;
• Condáu de Cervera, creáu a favor de Juan Manuel Álvarez de Toledo y Borja, I conde, en 1790, pol rei Carlos IV d'España;
• Ducáu de Bivona, creáu a favor de José Álvarez de Toledo y Acuña, I duque, en 1865, pola reina Sabela II d'España;
• Condáu de Xiquena, creáu a favor de José Álvarez de Toledo y Acuña, I conde, en 1865, pola reina Sabela II d'España.
• Condáu de Villar de Felices, creáu a favor de Rafael Álvarez de Toledo y Aguado, I conde, en 1871 pol rei Amadéu I d'España;
• Marquesáu de Cazaza n'África, creáu a favor d'Inés Álvarez de Toledo Caro, I marquesa en 1891 pol rei Alfonsu XIII d'España.

== Los Álvarez de Toledo miembros de la Orde del Toisón d'Oru Varios Álvarez de Toledo fueron investidos como caballeros de la Orde del Toisón d'Oru:

• Fadrique Álvarez de Toledo y Enríquez, II duque d'Alba de Tormes, en 1519;
• Fernando Álvarez de Toledo y Pimentel, III duque d'Alba de Tormes, el Gran duque d'Alba, en 1546;
• Antonio Álvarez de Toledo y Beaumont, V duque d'Alba de Tormes, en 1599;
• Antonio Álvarez de Toledo y Enríquez de Ribera, VII duque d'Alba de Tormes, en 1675;
• Antonio Álvarez de Toledo y Fernández de Velasco, VIII duque d'Alba de Tormes, en 1680;
• Vicente Pedro Álvarez de Toledo Portugal, X conde de Oropesa, en 1712, caña austriaca;
• Fadrique Álvarez de Toledo y d'Aragón, IX marqués de Villafranca del Bierzo, en 1750;
• Antonio Álvarez de Toledo Osorio y Pérez de Guzmán el Bonu, X marqués de Villafranca del Bierzo, en 1753;
• José Álvarez de Toledo Osorio y Gonzaga, XV duque de Medina Sidonia, en 1791;
• Pedro d'Alcántara Álvarez de Toledo y Gonzaga, X duque consorte de Peñaranda de Duero, en 1816;
• Pedro d'Alcántara Álvarez de Toledo y Salm-Salm, XIII duque del Infantado, en 1816;
• José Joaquín Álvarez de Toledo y Silva, XVIII duque de Medina Sidonia, en 1890.

El llinaxe Álvarez de Toledo tamién recibió n'heriedu numberosos títulos de nobleza concedíos orixinalmente a otres cases; a ellos hai que suma-y tamién los títulos nobiliarios qu'anguaño ostenten los Álvarez de Toledo (que s'atopen detallaos nel apartáu 7 d'esti artículu):

A lo llargo de los sieglos socesivos monarques d'España fueron concediendo a miembros de la familia Álvarez de Toledo l'importante cargu palaciegu de mayordomu mayor del Rei, al que-y correspondió la organización de la Real Casa y Patrimoniu de la Corona d'España:

• Fernando Álvarez de Toledo y Pimentel, III duque d'Alba de Tormes, ente 1541 y 1556, del rei Carlos I (1516-1556);
• Fernando Álvarez de Toledo y Pimentel, III duque d'Alba de Tormes, ente 1556 y 1582, del rei Felipe II (1556-1598);
• Antonio Álvarez de Toledo y Beaumont, V duque d'Alba de Tormes, ente 1629 y 1639, del rei Felipe IV (1621-1665);
• Antonio Álvarez de Toledo y Enríquez de Ribera, VII duque d'Alba de Tormes, ente 1667 y 1671, del rei Carlos II (1665-1701);
• Fadrique Álvarez de Toledo y Ponce de León, VII marqués de Villafranca del Bierzo, ente 1701 y 1705, del rei Felipe V (1701-1724);
• Fadrique Álvarez de Toledo y Moncada, IX marqués de Villafranca del Bierzo, ente 1747 y 1753, del rei Fernandu VI (1746-1759);
• Pedro d'Alcántara Álvarez de Toledo y Gonzaga, duque consorte de Peñaranda del Duero, ente 1815 y 1820 y ente 1823 y 1824, del rei Fernandu VII (1808 y 1814-1833);
• José Joaquín Álvarez de Toledo y Silva, XVIII duque de Medina Sidonia, ente 1885 y 1890, del rei Alfonsu XIII (1885-1931).

Al presente la zaga ostenta los siguientes títulos de nobleza:

• Ducáu de Zaragoza, Manuel Álvarez de Toledo y Mencos, V duque, grande d'España;
• Marquesáu de Cañizar, Mariano de Fátima Álvarez de Toledo y Mencos, XI marqués;
• Marquesáu de Casa Fuerte, Cayetana Álvarez de Toledo y Peralta Ramos, XIII marquesa;
• Marquesáu de Casa Loring, Victoria Eugenia Álvarez de Toledo y Marone-Cinzano, VII marquesa;
• Marquesáu de Casa Pontejos, María del Rosario Ignacia Álvarez de Toledo y Rúspoli, X marquesa, grande d'España;
• Marquesáu de Lazán, Alberto Álvarez de Toledo y Rodríguez-Ponga, X marqués;
• Marquesáu de Martorell, Alonso Álvarez de Toledo y Merry del Val, XIII marqués;
• Marquesáu de Miraflores, Manuel Álvarez de Toledo y Mencos, VIII marqués, grande d'España;
• Marquesáu de Navarrés, Carlos Álvarez de Toledo Satrústegui, XVIII marqués;
• Marquesáu de Villanueva de Valdueza, Alonso Álvarez de Toledo y Urquijo, XII marqués;
• Marquesáu de San Felices d'Aragón, María de los Reyes Álvarez de Toledo y Mencos, XII marquesa;
• Condáu de Eril, Alberto Álvarez de Toledo y Mencos, XIII conde, grande d'España;
• Condáu de la Ventosa, José María Álvarez de Toledo y Gómez-Trenor, XIII conde;
• Condáu de los Arcos, Manuel Álvarez de Toledo y Mencos, XIV conde, grande d'España;
• Condáu de Santa Olalla, Ramón Álvarez de Toledo y Álvarez Buylla, VII conde;
• Condáu de Villapaterna, Francisco de Borja Álvarez de Toledo y Marone-Cinzano, X conde;
• Vizcondáu de l'Armería, Fadrique Álvarez de Toledo y Argüelles, XIV vizconde.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Casa de Toledo.