Ciudat d'o Cabo

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ciudat d'o Cabo Kaapstad
Localidat de Sudafrica
Estau  • Provincia	Sudafrica Provincia d'o Cabo Occidental
Superficie	2.499 km²
Población  • Total  • Densidat	433688 hab. (2011) 1.418 hab/km²
Altaria  • Meyana	5 m.
Codigo postal	8001, 8000
Coordenadas	33°55’31’’S18°25’26’’E
Ciudat d'o Cabo Ciudat d'o Cabo en Sudafrica
Web oficial

Ciudat d'o Cabo (en afrikaans Kaapstad /ˈkɑːpstɑt/; en xhosa: Ikapa; en anglés: Cape Town) ye una ciutat de Sudafrica situata a man d'o cabo de Buena Esperanza, d'on que li viene o nombre. En l'actualidat ye capital lechislativa d'o país (seu d'o Parlamento de Sudafrica) asinas como d'a provincia d'o Cabo Occidental.

Fue establita en l'anyo 1652 por neerlandeses d'a Companyía Neerlandesa d'as Indias Orientals, estando l'asentamiento europeu mas antigo d'o país. Hue en día ye una metropoli d'entre (pendendo d'a fuent) 2,5 y 6 millons d'abitants; amás d'estar o destín turistico mas important de Sudafrica.

Encaixatos entre a badía y a montanya de Tafel, una serie de vicos y arias residencials rodían un centro urbán plen de gratacielos.

Ye situata a mán d'o Cabo Agulhas a on que se chuntan a corrient freda de Benguela (Oceano Atlantico) y a calida d'Agulhas (Oceano Indico) por o que a ciudat desfruta d'un clima mediterranio.

Se conoixe a presencia de l'hombre en a redolada dende fa arredol de 12.000 anyadas, en a Prehistoria, seguntes o chacimiento arqueolochico d'a Espelunga Peers en Fish Hoek. Sindembargo, antis de plegar a la redolada os europeus, no tenemos pas muitas informacions, por estar a suya población formata por chents que no conoixeban pas a escritura.

Encara que a primera cita d'o lugar ta os europeus estió en 1486, feita por o marino portugués Bartolomeu Dias, y que en 1497 o tamién portugués Vasco de Gama pasó por astí, os primers contactos regulars con europeus no estioron dica 1652, cuan plegoron a o lugar os neerlandeses como Jan van Riebeeck, que treballaban ta la Companyía Neerlandesa d'as Indias Orientals, con a finalidat d'establir un punto d'aduya ta os barcos neerlandeses que feban rota ta las nuevas colonias d'os Países Baixos en l'actual Indonesia (as Indias Orientals Neerlandesas).

En no estar una ciudat ta la esplotación comercial d'os arredols, o creiximiento d'a ciudat estió muit lento, agravato amás por no haber mano d'obra suficient. Prencipió asinas a importación d'esclavos dende Indonesia u Madagascar, estando asinas os suyos descendients os primers mesclizos d'a colonia.

En os anyos 1780, en prencipiar a Guerra d'a Independencia d'os Estados Unidos (dende 1776), os Países Baixos, como atras nacions europeas, aduyoron a os colons estausunidenses sulevatos contra os britanicos. Antiparte, dimpués d'a Revolución francesa, os neerlandeses estioron aliaus con os franceses primero en as Guerras revolucionarias francesas y luego en as Guerras napoleonicas, dica a invasión d'os propios Países Baixos por Napoleón Bonaparte.

Asinas, en 1795 l'Exercito britanico prenió o control d'o lugar, decindo que o feban ta evitar a suya conquiesta por l'Exercito francés. Encara que os britanicos tornoron o territorio a os neerlandeses en 1803, en 1803 tornaron a conquerir-lo, confirmando a suya conquiesta en 1814, en rematar as guerras en Europa, cuan Ciudat d'o Cabo fue adhibito a l'Imperio Britanico.

En 1948, lo Partiu Nacional salió victorioso en una esleción que prometeba leis de segregación racial, conoixidas colectivament per la palabra en afrikáans apartheid. Como consecuencia de l'Acta d'Arias de Grupos, se clasificó totas las arias d'o país y ciudaz d'alcuerdo a la raza.

En Ciudad d'o Cabo lo Districto 6 estió demolido en 1965, forzando lo movimiento de cuasi 60.000 residents dimpués que se declarase como una rechión nomás pa blancos. Muitos d'éls estioron reubicados en as Planas d'o Cabo. Baixo lo apartheid, a ciudat se consideraba como una “zona laboral preferentment mestiza” excluyindo a los negros africanos. Estas situacions facioron que alli surtisen liders d'o movimiento antiapartheid, y muitos prisioneros politicos famosos estioron engarcholaus per muitos anyos en Robben Island, una isla penitenciaria 10 kilometros mar adintro d'a costa de Ciudat d'o Cabo, entre os que cal destacar a Nelson Mandela.

Los esportes mas populars de Ciudat d'o Cabo per participación son lo críquet, la natación, lo rugby y lo fútbol (conoixiu en o país como soccer), istos dos zaguers tradicionalment son practicaus por blancos y negros respectivament encara que en zagueras esta tendencia a practicar un esporte determinau per clase social u raza tiende a disminuyir.^[1]

Cal destacar las instalacions que tiene la ciudat pa la practica d'o rugby y o críquet, entre la que destacan o Estadio Newlands y o Estadio de Ciudat d'o Cabo construyiu pa estar un d'os estadios principals en a Copa Mundial de Fútbol de 2010, principalment pa fútbol ye utilizau tamién o Estadio Athlone.

A ciudat tiene una gran experiencia en la organización d'escayecimientos esportivos locales, nacionales y internacionales, en 1995 estió una d'as siedes d'a Copa Mundial de Rugby chugando-se o partiu inagural, partius d'a primera fase, un de cuartos y unatro de semifinals en o estadio Estadio Newlands, a Copa Mundial de Fútbol en a suya edición de 2010, y o Campionato Africano de Nacions en a suya edición de 2014.

Ciudat d'o Cabo zaguerament ha teniu aspiracions olimpicas plegando a presentar candidatura en 1996 pa organizar los Chuegos Olimpicos de 2004, que finalment se realizoron en Atenas, y ubrir un debat nacional pa presentar candidatura pa os Chuegos de 2020, que finalment no se levó a cabo.

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Ciudat d'o Cabo.
• (es) Pachina web oficial municipal.