Vaalveldmuis
| Vaalveldmuis | |
|---|---|
| |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Mammalia |
| Orde: | Rodentia |
| Familie: | Muridae |
| Genus: | Mastomys |
| Spesie: | M. coucha
|
| Binomiale naam | |
| Mastomys coucha (Smith, 1834)
| |
Die vaalveldmuis of veeltepelmuis (Mastomys coucha) is 'n muis wat in die hele Suid-Afrika behalwe die westelike gedeelte voorkom. Dit lewe in die meeste habitats, word 3 tot 4 cm hoog en 20 cm lank. Dit weeg ongeveer 50 cm en het 'n grysbruin pels.
Dieet en habitat
[wysig | wysig bron]Die suidelike veeltepelmuis is 'n nagspesie wat as 'n ekologies-algemeen beskou word, en word in 'n breë spektrum van natuurlike habitatte aangetref. Hierdie habitatte sluit oop grasveld (droog en klam), struikveld (droog en klam) en halfwoestyn-karooland in. Daar word oor die algemeen gedink dat M. coucha drie hoof-disjunkte geografiese bevolkings het, maar onlangse studies het uitgebreide haplotipe-deling tussen die drie bevolkings getoon.[2]
Die vaalveldmuis is 'n opportunistiese omnivoor. Sy dieet bestaan uit 'n verskeidenheid plant- en dierehulpbronne, insluitend kannibalisme wanneer dit onder ernstige hulpbronbeperkings verkeer.[3] As gevolg van hierdie algemene gedrag word M. coucha dikwels in versteurde omgewings (droogte, brand, oorbeweiding, ens.) aangetref en kan die teenwoordigheid daarvan 'n aanduiding wees van 'n ekosisteem se integriteit.[4]
Identifikasie
[wysig | wysig bron]Die suidelike veeltepelmuis (Mastomys coucha) is 'n knaagdierspesie in die familie Muridae wat endemies is aan suidelike Afrika (Angola, Botswana, Lesotho, Mosambiek, Namibië, Suid-Afrika en Zimbabwe). Dit word 'n veeltepelmuis of multimammamuis genoem omdat dit 8 tot 12 pare melkproduserende kliere kan hê, in vergelyking het ander muisspesies net 5 pare.
M. coucha is simpatries met M. natalensis en die twee spesies kan nie net deur oppervlakkige voorkoms onderskei word nie. M. coucha en M. natalensis kan definitief geïdentifiseer word deur kariotipering (hulle het verskillende getalle chromosome) of DNS-volgordebepaling. By nadere ontleding het hulle egter anatomiese (kraniale, tand en falliese morfologie) en fisiologiese (hemoglobienpatroon en feromone) verskille.
Baie akademiese laboratorium- en openbaarbeskikbare diere is afkomstig van 'n kolonie wat oorspronklik verkeerd geïdentifiseer is as M. natalensis.[5]
Gebruik in navorsing
[wysig | wysig bron]M. coucha word gereeld in mediese navorsing gebruik. Anders as die algemene muisnavorsingsmodel, is M. coucha as 'n uitgeteelde lyn gehandhaaf, sodat dit die genetiese heterogeniteit behou wat nodig is vir baie studies wat immuunrespons behels. M. coucha het ook 'n natuurlik voorkomende papillomavirus wat die infeksiesiklus naboots en simptome wat by mense met HPV's gesien word. Hierdie twee eienskappe het dit 'n goeie model gemaak om entstowwe teen HPV-infeksies te bestudeer.[6]
Net so, anders as die algemene muriene navorsingsmodel, kan M. coucha die volledige lewensiklus van B. malayi ondersteun, 'n parasiet wat limfatiese filariase veroorsaak. Daarmee het dit 'n sleutelinstrument geword om nuwe middels en entstowwe te ontdek om 'n infeksie te beveg wat na raming 130 miljoen mense raak.[7][8]
Domestikering
[wysig | wysig bron]Die suidelike veeltepelmuis word tans in die VSA en Kanada as 'n troeteldier geteel, en as 'n plaasvervangende voedselbron vir reptiele, wat die bruinrot as 'n lewensvatbare voedselbron vir kieskeurige eters vervang. Dit word ook erken as een van die natuurlike voedselbronne vir koningluislange (Eng. ball phython). Hulle word ook gebruik vir maagkankernavorsing, onder andere kwale.
Europeërs het hulle vir geselskapsdiergebruik begin teel, naamlik in Duitsland en Engeland. Hierdie neiging is ook besig om stadig in die VSA en Kanada pos te vat. Dit is eers onlangs in die troeteldierhandel bekendgestel, en word meer dikwels as 'n voerknaagdier vir slange, eerder as 'n troeteldier gehou.
Sien ook
[wysig | wysig bron]- Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere
- Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name
- Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Cassola, F. (2016). "Mastomys coucha". IUCN Red List of Threatened Species. 2016: e.T12865A22425161. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-2.RLTS.T12865A22425161.en. Besoek op 15 November 2021.
- ↑ Sands, Arthur F.; Matthee, Sonja; Mfune, John K. E.; Matthee, Conrad A. (1 Januarie 2015). "The influence of life history and climate driven diversification on the mtDNA phylogeographic structures of two southern African Mastomys species (Rodentia: Muridae: Murinae)". Biological Journal of the Linnean Society (in Engels). 114 (1): 58–68. doi:10.1111/bij.12397. ISSN 1095-8312.
- ↑ Codron, Jacqueline; Duffy, Kevin J.; Avenant, Nico L.; Sponheimer, Matt; Leichliter, Jennifer; Paine, Oliver; Sandberg, Paul; Codron, Daryl (1 Junie 2015). "Stable isotope evidence for trophic niche partitioning in a South African savanna rodent community". Current Zoology (in Engels). 61 (3): 397–411. doi:10.1093/czoolo/61.3.397. ISSN 1674-5507.
- ↑ Avenant, Nico (21 Desember 2011). "The potential utility of rodents and other small mammals as indicators of ecosystem 'integrity' of South African grasslands". Wildlife Research (in Engels). 38 (7): 626. doi:10.1071/wr10223. ISSN 1448-5494.
- ↑ Kruppa, T. F.; Iglauer, F; Ihnen, E; Miller, K; Kunstyr, I (1990). "Mastomys natalensis or Mastomys coucha. Correct species designation in animal experiments". Tropical Medicine and Parasitology. 41 (2): 219–20. PMID 2382103.
- ↑ Vinzón, Sabrina E.; Braspenning-Wesch, Ilona; Müller, Martin; Geissler, Edward K.; Nindl, Ingo; Gröne, Hermann-Josef; Schäfer, Kai; Rösl, Frank (20 Februarie 2014). "Protective Vaccination against Papillomavirus-Induced Skin Tumors under Immunocompetent and Immunosuppressive Conditions: A Preclinical Study Using a Natural Outbred Animal Model". PLOS Pathogens. 10 (2): e1003924. doi:10.1371/journal.ppat.1003924. ISSN 1553-7374. PMC 3930562. PMID 24586150.
- ↑ Kushwaha, Susheela; Singh, Prashant Kumar; Rana, Ajay Kumar; Misra-Bhattacharya, Shailja (28 Augustus 2013). "Immunization of Mastomys coucha with Brugia malayi Recombinant Trehalose-6-Phosphate Phosphatase Results in Significant Protection against Homologous Challenge Infection". PLOS ONE. 8 (8): e72585. Bibcode:2013PLoSO...872585K. doi:10.1371/journal.pone.0072585. ISSN 1932-6203. PMC 3755969. PMID 24015262.
- ↑ Kalani, Komal; Kushwaha, Vikas; Sharma, Pooja; Verma, Richa; Srivastava, Mukesh; Khan, Feroz; Murthy, P. K.; Srivastava, Santosh Kumar (6 November 2014). "In Vitro, In Silico and In Vivo Studies of Ursolic Acid as an Anti-Filarial Agent". PLOS ONE. 9 (11): e111244. Bibcode:2014PLoSO...9k1244K. doi:10.1371/journal.pone.0111244. ISSN 1932-6203. PMC 4222910. PMID 25375886.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Butchart, Duncan. Natuurlewe van Suid-Afrika. Struik Nature. 2012 ISBN 978-1-4317-0248-0
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Vaalveldmuis.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Vaalveldmuis
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- Musser, Guy G.; Carleton, Michael D. (2006). "Superfamily Muroidea". In Wilson, Don E.; Reeder, DeeAnn M. (reds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Baltimore: Johns Hopkins University Press. pp. 894–1531. ISBN 978-0-8018-8221-0.
- Haag, Andreas; Wayss, Klaus; Rommelaere, Jean; Cornelis, Jan (2000). "Experimentally induced infection with autonomous parvoviruses, minute virus of mice and H-1, in the African multimammate mouse (Mastomys coucha)". Comparative Medicine. 50 (6): 613–21. PMID 11200567.
- Vinzón, Sabrina E.; Braspenning-Wesch, Ilona; Müller, Martin; Geissler, Edward K.; Nindl, Ingo; Gröne, Hermann-Josef; Schäfer, Kai; Rösl, Frank (2014). "Protective Vaccination against Papillomavirus-Induced Skin Tumors under Immunocompetent and Immunosuppressive Conditions: A Preclinical Study Using a Natural Outbred Animal Model". PLOS Pathogens. 10 (2): e1003924. doi:10.1371/journal.ppat.1003924. PMC 3930562. PMID 24586150.
- Lütkefels, Elke Maria Hermine (2003). Licht- und elektronenmikroskopische Untersuchungen von Lunge und Pleura der mit Litomosoides sigmodontis infizierten Mastomys coucha [Histopathological and electron microscopical studies of lung and pleura in Litomosoides sigmodontis infected Mastomys coucha] (Verhandeling) (in Duits). University of Giessen.