Pous Clemens V

Pous Clemens V
Geboortenaam	Bertrand de Got
Pontifikaat begin	5 Junie 1305
Pontifikaat eindig	20 April 1314
Voorganger	Benedictus XI
Opvolger	Johannes XXII
Gebore	1264 Villandraut, Frankryk
Sterf	20 April 1314 Roquemaure, Frankryk
Ander pouse genaamd Clemens

Clemens V was die 195ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk van 1305 tot 1314. Hy is veral bekend vir die opheffing van die Tempeliers en die verskuiwing van die setel van die pous na Avignon in Frankryk.

Pous Clemens V^[1] is gebore as Bertrand de Got (ook gespel Gouth of Goth) in 1264 in Villandraut, Frankryk. Hy studeer regte in Orléans en Bologna en word biskop van Comminges in Maart 1295. In 1299 word hy kardinaal-biskop van Albano en in 1299 benoem Pous Bonifatius VIII hom tot aartsbiskop van Bordeaux. Na 'n konklaaf van elf maande volg hy op 5 Junie 1305 Pous Benedictus XI op, maar word eers gekroon op 14 November 1305 in Lyon in die aanwesigheid van koning Philip IV van Frankryk. Hy regeer tot sy dood, vermoedelik weens kanker, op 20 April 1314 en word opgevolg deur Pous Johannes XXII. Die naam ‘Clemens’ beteken 'die sagmoedige'.

Die Franse koning Philip IV, die Skone, wou die Orde van die Tempeliers vernietig en hulle aansienlike rykdom konfiskeer. Hy het hulle beskuldig van kettery, maar slegs die Kerk kon hulle veroordeel. Philip het gedink die proses sou vinnig afgehandel word na die bekentenisse wat deur foltering verkry is. Pous Clemens V^[2] het die proses egter moedswillig vertraag. Op Vrydag 13 Oktober 1307 word die Tempeliers in Frankryk gearresteer en op 22 November 1307 het Clemens die opdrag gegee aan alle Christelike vorste om die Tempeliers te arresteer en hulle besittings aan die Kerk beskikbaar te stel. In Februarie 1308 skort hy die aktiwiteite van die Franse Inkwisisie op. Op 12 Augustus 1308 word die pouslike aanklagte teen die Tempeliers gepubliseer en 'n ondersoekskommissie word aangestel.

Die konsilie van Vienne, wat op 16 Oktober 1311 begin het, het die lot van die Tempeliers bepaal. Die konsilie wou nie die orde veroordeel nie, maar die pous besluit om die tempelorde tog op te hef, egter sonder om hulle vir kettery te veroordeel. Met die bul “Vox in Excelso” (22 Maart 1312) skaf hy die orde af en met die bul “Ad Providam” (2 Mei 1312) dra hy hulle besittings oor aan die Hospitaalridders. Die laaste Grootmeester van die Tempeliers, Jacques de Molay het die pous en die koning vervloek toe hy op die brandstapel sterf.

In 2001 word die “perkament van Chinon” ^[3] in die geheime argief van die Vatikaan ontdek. Dit bevat die verslag van die verhore van verskeie Tempeliers en ook aantekeninge van Pous Clemens. Daaruit blyk dat die pous hulle in 1314 vrygespreek het van kettery, hulle vergewing van sondes gegee het en dat die pous vergiffenis vir sy optrede gevra het.

Pous Clemens V was 'n regsgeleerde. Hy het sy uitsprake saam met die van die konsilie van Vienne gebundel en uitgegee as die “Clementinae Constitutiones”. Sy opvolger Pous Johannes XXII het na Clemens se skielike dood, die versameling aan die universiteite deurgegee in 1317. Veral die dekreet “Saepe contingit” is belangrik omdat daarin die minimum vereistes vir 'n korrekte kerklike hofsaak vasgelê word. Met die bul “Exivi de Paradiso”” van 6 Mei 1312 lê hy die regulasies van die Minderbroeders (Fratres Minores) vas.

Vanaf 1305 bly die pous afwisselend in Bordeaux, Poitiers en Toulouse. In Maart 1309 het die pouslike hof van Poitiers na Avignon verhuis. Avignon was toe nie in Frankryk nie maar 'n keiserlike leengebied gehou deur die koning van Sisilië. Die verskuiwing na Avignon is deur die Franse geregverdig om rede die toestand in Rome weens die stryery van die Colonna en die Orsini families, onveilig was. Die pous se hof het egter tot 1377 in Avignon gebly.

Op aandrang van koning Philip IV, heropen Clemens die Nogaret-hofsaak teen Pous Bonifatius VIII op aanklag van kettery. Die saak het begin op 2 Februarie 1309 in Avignon en vir twee jaar aangekarring. Clemens het egter in Bonifatius se onskuld geglo en in 1311 is die saak na die konsilie van Vienne verwys.

Clemens het van tyd tot tyd met die Mongole onderhandel om 'n alliansie teen die Moslems te probeer stig. In April 1305 stuur die Mongoolse Khan Oljeitu 'n gesantskap onder leiding van Buscarello de Ghizolfi na Clemens, koning Philip en koning Edward I van Engeland. In 1307 is daar nog 'n gesantskap van die Mongole onder leiding van Tommaso Ugi di Siena. Niks het egter ooit van die onderhandeling gekom nie.

Op 4 April 1312 roep die pous op tot 'n kruistog tydens die konsilie van Vienne. 'n Nuwe gesantskap is na Oljeitu en Edward gestuur om vir ondersteuning te vra. In 1313 het Philip onderneem om op kruistog te gaan teen die advies van Enguerrand de Marigny, maar hy is dood in 'n jagongeluk in November 1314.

• Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0-300-09165-6.
• Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0-500-01798-0.

Die Engelse Wikisource bevat bronmateriaal oor hierdie onderwerp onder die titel:

Catholic Encyclopedia (1913)/Pope Clement V

• CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)

• CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)

• BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
• PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)

• Bulle 'n Databasis van pouslike ensiklieke, dekrete en bulle (in Engels)

Wikimedia Commons bevat media in verband met Clemens V.

Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.