Faust

Faust is die hoofkarakter van 'n klassieke Duitse legende wat moontlik geskoei is op die historiese Johann Georg Faust (omstreeks 1480-1540).

Die hooggeleeerde Faust is baie suksesvol, maar ontevrede met sy lewe. Dit laat hom 'n ooreenkoms met die duiwel aangaan waarin hy sy siel verruil vir onbeperkte kennis en wêreldse plesier. Die legende oor Faust was deur die eeue die grondslag vir baie letterkundige werke, rolprente en musiekstukke. "Faust" en die byvoeglike naamwoord Fausties dui op 'n rustelose soeke na volmaaktheid, wat nooit bereik word nie.^[1]

Faust van die vroeë boeke en verwerkings is onherroeplik verdoem, want hy verkies menslike kennis bo goddelike kennis. Hy sit sy Bybel weg en verkies om "mediese dokter" genoem te word eerder as "teologiese doktor". Toneelstukke en komiese poppeteaterstukke wat losweg op dié legende geskoei was, was in die 16de eeu gewild in Duitsland, waar Faust en Mefistofeles op 'n vulgêre manier mee gespot is. Die storie is in Engeland gewild gemaak deur Christopher Marlowe, wat dit 'n klassieke behandeling geee het in sy toneelstuk The Tragical History of Doctor Faustus (omstreeks 1592).^[2]

In Goethe se herverwerking van die storie meer as 200 jaar later, het Faust 'n ontevrede intellektueel geword wat smag na "meer as die aardse eet- en drinkgoed" in sy lewe.

Faust is ontevrede met sy lewe as 'n geleerde en raak depressief. Ná 'n selfmoordpoging doen hy 'n beroep op die duiwel om vir hom nog kennis en towerkragte te gee sodat hy al die plesier en kennis van die wêreld kan hê. In antwoord verskyn die duiwel se handlanger Mefistofeles. Hy gaan 'n ooreenkoms met Faust aan dat hy vir hom vir 'n sekere aantal jare alles sal gee wat hy wil hê, maar die duiwel gaan daarna Faust se siel opeis en hy sal vir ewig die duiwel se slaaf wees.

In die tyd waarin hulle tot 'n vergelyk kom, maak Faust op verskeie maniere van Mefistofeles gebruik. In Goethe se drama en baie daaropvolgende weergawes help Mefistofeles Faust om 'n pragtige, onskuldige jong vrou te verlei, wie se naam gewoonlik Gretchen is. Haar lewe word eindelik verwoes toe sy die lewe skenk aan Faust se buite-egtelike seun. Toe sy besef wat sy gedoen het, verdrink sy die kind en word ter dood veroordeel weens moord. Gretchen se onskuld red haar egter op die ou end, en sy gaan na die hemel. Volgens Goethe word Faust deur God gered.

In die vroeë stories is Faust egter onherroeplik korrup en glo hy sy sondes kan nie vergewe word nie. Aan die einde van die termyn van die ooreenkoms dra die duiwel hom hel toe.

Die eerste deel van Goethe se "Faust" is in 1806 gepubliseer. Die tweede deel het Goethe tot sy dood verborge gehou, waarna dit in 1831 gepubliseer is.

• Faust, Encyclopaedia Britannica

• Faust Legendes
• Historie van Doctor Jan Faustus, Nederlandse vertaling van die oorspronklike Faustlegende

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.