Dassie

Dassies Tydperk: 40–0 m. jaar gelede Ps Es Os Ms Pl Ps
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Klas:	Mammalia
Infraklas:	Eutheria
Superorde:	Afrotheria
Orde:	Hyracoidea Huxley, 1869
Familie:	Procaviidae Thomas, 1892
Genera
Procavia, Heterohyrax, Dendrohyrax

'n Dassie is enige van vier spesies klein, dikkerige, plantetende soogdiere van die orde Hyracoidea. Dit kom in Afrika en die Midde-Ooste voor. Ten spyte daarvan dat die dassie nie baie indrukwekkend lyk nie, het dit 'n baie lang stamlyn wat terugdateer tot in prehistoriese tye. Die dassie is die naaste lewende familie van die olifant.

Dassies het kort pote, 'n dik pels en is rond, met 'n baie kort stompiestert. Hulle is omtrent so groot soos 'n huiskat. Van ver af kan hulle soos vetgevoerde konyne lyk: die vroeë ontdekkers vanaf Fenisië het inderdaad die konyne van die Iberiese skiereiland vir dassies aangesien (dassies word in Hebreeus Shaphan genoem); en het die area as I-Shapan-im benoem. Dit beteken land van die dassies, wat toe in Latyn opgeneem is as Hispania, die wortelwoord van Spanje se hedendaagse naam España en ook van die Afrikaanse naam daarvoor.

Volwasse dassies het 'n massa van tussen 3 en 4 kg en 'n gemiddelde lengte van ongeveer 45 cm.

Dassies word hoofsaaklik in klipskeure en rotse aangetref. Na 'n draagtyd van 7½ maande gee die wyfie geboorte aan twee tot drie kleintjies.

Alle nie-uitgewiste dassies is lede van die familie Procaviidae. In die verlede was daar baie meer dassiesoorte. Die orde is die eerste keer in die fossielrekord te vinde meer as 40 miljoen jaar gelede. Waarskynlik was die dassie vir baie miljoene jare die belangrikste grasvreter in Afrika. Die grootse spesies was omtrent so groot soos 'n hedendaagse perd.

Soos wat die beesspesies ontwikkel het, het dié sterk kompetisie begin gee, en die dassies begin uitskuif as 'n minder belangrike spesie. Die afstammelingspesies het begin aanpas: sommige se grootte het verklein en hulle word die voorsate vir die moderne dassie. Andere blyk in die water begin woon het, en vanuit hierdie stamboom kom die olifantfamilie, en dalk ook die orde Sirenia: die dugongs en lamantyne). DNS-getuienis ondersteun hierdie teorie. Die hedendaagse dassie deel baie eienskappe met die olifant, soos die toonnaels, sensitiewe kussings op hul pote, die slagtande en die vorm van hulle gebeendere.

Hulle het vandag nog steeds sekere kenmerke van die vroeë soogdiere: hulle het veral nie goeie interne temperatuurkontrole nie (wat die rede is waarom hulle in die son sit en bak en bymekaar saamdrom). Hulle het ook swakontwikkelde snytande, en moet dus hulle kos afskeur deur die tande aan die kante van hul kake te gebruik. Hulle herkou nie, maar het eerder komplekse veelvuldige mae waarin simbiotiese bakterieë die harde plantvesels verteer.

Slegs vier dassiespesies word vandag wetenskaplik erken, alhoewel daar meer as 50 subspesies bestaan. Die vier erkende spesies is:

• ORDE HYRACOIDEA
  • Familie Procaviidae
    • Genus Dendrohyrax
      • Boomdassie, Dendrohyrax arboreus
      • Westelike boomdassie, Dendrohyrax dorsalis
    • Genus Heterohyrax
      • Geelkoldassie, Heterohyrax bruceii
    • Genus Procavia
      • Klipdassie, Procavia capensis

• Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes
• Lys van Suider-Afrikaanse soogdiername
• Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name

• Soogdiere van die Krugerwildtuin en ander Nasionale Parke (1979). Saamgestel deur Die Nasionale Parkeraad. 'n Publikasie van die Raad van Kuratore vir Nasionale Parke van die Republiek van Suid-Afrika. ISBN 0-86953-027-5.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir dassie.