| dbo:abstract
|
- Çelebi (antiga transcripció Čelebi, pronunciat txelebi, generalment apareix com a Celebi) és una paraula d'origen turc que vol dir "escrivà, lector, poeta, savi, home notable en cultura, etc. Fou d'ús corrent a l'Imperi Otomà entre el segle XIII i el XVIII generalment referit a membres de les classes superiors destacats en l'aspecte cultural però també aplicat a prínceps. A Pèrsia s'utilitzava "Mirza" que era gairebé equivalent. Al segle xviii fou substituït entre els turcs per "Efendi" i va esdevenir ocasionalment un nom propi. Els àrabs van deformar la paraula a shalabi o djalabi, que curiosament va agafar el sentit de "barbar". Derivaria potser del siríac "selibha" (creu) amb significat d'adorador de la creu; no obstant hi ha altres etimologies. També van portar aquesta qualificació els grans mestres de l'orde dels Mawlawiyya (1284 fins al segle xx). (ca)
- لقب الجلبي (بالتركية: Çelebi) هو لقب عائلة تركي الأصل، ويُنطق الچلبي (التشلبي). يعني الرجل القوي والحكيم ويشير كذلك إلى النبلاء والقادة. استخدم طيلة عمر الدولة العثمانية كلقب رسمي فقد كان يستخدمه أمراؤها في بداية الدولة واستخدمه المماليك للكتاب في دواوينها، وتوارثت عوائل عربية كثيرة حمل هذا اللقب من أيام العهد العثماني كلقب عائلي، وقد توقف استعمال هذا اللقب بشكل رسمي في تركيا بعد نهاية الدولة العثمانية. كان يحمل هذا اللقب من تركيا، أشخاص منهم:
* أبناء السلطان بايزيد الأول الذين حاربوا بعضهم البعض من أجل الملك، في «عهد الفترة» التي حدث فيها الفوضى السياسية والحرب الأهلية التي أعقبت وفاة السلطان بايزيد الأول وكادت تقضي مبكرًا على الدولة العثمانية لولا نجاح السلطان محمد الأول العثماني في إعادة ترميم الدولة، وهو الذي أطلق عليه رعاياه لقب (جلبي) أي النبيل، حيث كان مُحباً للشعر والأدب، شهماً محباً للعدل. 1.
* عيسى الجلبي. 2.
* موسى الجلبي. 3.
* محمد الجلبي (محمد الأول العثماني). 4.
* مصطفى الجلبي. 5.
* سليمان الجلبي.
* أوليا جلبي.
* لاكري حسن جلبي.
* حاجي خليفة ويعرف كذلك بلقبه كاتب جلبي.
* هزارفن أحمد جلبي.
* أبو السعود أفندي. (ar)
- Το οθωμανικό κράτος, θέλοντας να καλύψει άμεσα τι ανάγκες του σε ορισμένα κτηνοτροφικά προϊόντα, καθιερώνει ειδικό φόρο για τα μεγάλα κοπάδια. Γνωστός ως τζελεπικό (resm-iagnam-Icelebkeşan), η καταβολή του σε είδος και η είσπραξή του αποκλειστικά από το κράτος, οδηγεί στη σύσταση ειδικού μηχανισμού διεκπεραίωσής του. Τα πρόσωπα που τον συγκροτούν αποκαλούνται τζελεπήδες (celep). Η ανάγκη ύπαρξης ενός ευέλικτου σώματος, για την προμήθεια και παράδοση του απαιτούμενου προς κατανάλωση αριθμού ζώων σε λογικούς χρόνους, εμπλέκει σταδιακά τους κτηνοτροφικούς πληθυσμούς στον μηχανισμό απόδοσης αυτού του φόρου. Μέσω αυτής της διαδικασίας μετατρέπονται σε παραγωγική δύναμη της αυτοκρατορίας, ενώ η ιδιότητα του τζελεπή ταυτίζεται σταδιακά με τους ιδιοκτήτες κοπαδιών που έχουν αναλάβει ναεφοδιάσουν τον κρατικό μηχανισμό. Η αναβαθμισμένη σχέση με το κράτος τους δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης ή παρέμβασης στην κρατική μηχανή, γεγονός που συντηρεί αλλά και υποκινεί τη διεκδίκηση μίας εντονότερης οικονομικής παρουσίας. Αυτή πραγματώνεται κατά την εξέλιξή της ως μία διευρυμένη εμπορική δραστηριότητα. Έτσι, οι «κηνοτρόφοι του κράτους», διοχετεύουν μέρος της παραγωγής στο ελεύθερο εμπόριο αποκτώντας περισσότερο κέρδος κάτι που τους καθιστά ανθρώπους του πλούτου. (el)
- Çelebi, deutsch auch Tschelebi (osmanisch چلبى çelebi), war im Osmanischen Reich ein verbreiteter Titel, der einen gebildeten, belesenen Mann von vornehmer Herkunft bezeichnete. Die Herkunft des Wortes ist nicht zweifelsfrei geklärt, am wahrscheinlichsten ist jedoch nach Mehmet İpşirli eine Ableitung von der turkmenischen Gottesbezeichnung çalab. Die ebenfalls häufig zitierte Zurückführung auf eine griechische Anredeform ist İpşirli zufolge kaum glaubwürdig. Ab dem 18. Jahrhundert wurde der Titel Çelebi verstärkt für Nichtmuslime wie christliche Geistliche, Adlige oder Gelehrte verwendet, davor war er mit einigen Ausnahmen (z. B. Eremya Çelebi) meist muslimischen Religionsgelehrten, Literaten, hohen Verwaltungsbeamten oder auch Söhnen des Sultans vorbehalten. Unter den osmanischen Christen war Çelebi unter anderem ein Titel für die Enkelsöhne vornehmer Phanarioten. Auch die Verwendung des Wortes durch christliche und jüdische Frauen als Anrede für ihre Ehemänner ist überliefert. Die Form Çelebi Efendi, eine Kombination der beiden Titel Çelebi und Efendi, wurde vor allem für die Scheichs der Mevlevi-Bruderschaft verwendet. Der Titel Çelebi wurde dem Namen üblicherweise nachgestellt, also z. B. nicht „Çelebi Evliya“, sondern Evliya Çelebi. (de)
- Çelebi (IPA: /t͡ʃelebi/) is a Turkish title meaning "gentleman", "well-mannered" or "courteous". Çelebi also means “man of God”, as a i-suffixed derivative from çalab (IPA /t͡ʃalab/), which means "God" in old Turkish. German linguist and Turkologist Marcel Erdal, citing Baron Tiesenhausen, traces çalab back to Arabic jallāb "importer, trader" > "importer of slaves and animals, slave merchant, master of slaves" > "(foreign) merchants" and "high social positions"; jallāb is derived from root j-l-b "to have brought, to import", ultimately from West Semitic root g-l-b "to catch, to fetch". Notable people with the title include:
* The sons of Ottoman sultan Bayezid I, who fought one another for the throne in the Ottoman Interregnum of 1402 to 1413:
* İsa Çelebi (1380–1406)
* Musa Çelebi (died 1413)
* Mehmed Çelebi (1390–1421), who won the civil war, being crowned sultan Mehmed I
* Mustafa Çelebi (1393–1422)
* Süleyman Çelebi (1377–1411)
* Ali Çelebi: see Kınalızâde Ali Çelebi
* Aşık Çelebi (1520–1572), Ottoman poet and biographer
* Çelebi, family of descendants of Rumi (13th-century Persian poet and Sufi mystic), who established and led the Sufi Mevlevi Order ("the whirling dervishes") for 800 years
* Evliya Çelebi (1611–1682), Ottoman traveler
* Gazi Çelebi, 14th-century Turkish pirate and ruler of Sinop
* Hezârfen Ahmed Çelebi, alleged 17th-century Ottoman aviator, brother of Lagâri Hasan Çelebi
* Hoca Çelebi (1490–1574), Ottoman Grand Mufti
* Katip Çelebi (1609–1657), Ḥājjī Khalīfa, Ottoman polymath and encyclopaedist.
* Eremya Çelebi Kömürciyan (1637-1695), Ottoman Armenian traveller.
* Kınalızâde Ali Çelebi (1510/11?–1572), Ottoman jurist and writer.
* Kinalizâde Fehmi Çelebi (1564–1596), Ottoman poet, son of Kınalızâde Ali Çelebi.
* Kınalızâde Hasan Çelebi (1546-1604), Ottoman poet and bibliographer, son of Kınalızâde Ali Çelebi.
* Lagâri Hasan Çelebi, alleged 17th-century Ottoman aviator, brother of Hezârfen Ahmed.
* Nişancı Tâcı-Zâde Câ’fer Çelebi (Nishandji Tadji-zade Dja'fer Çelebi; 1459-1515), 16th-century Ottoman statesman and a diwan poet
* Seydi Ali Reis (1498–1563), or Sidi Ali Ben Hossein, an Ottoman admiral and nautical writer.
* Suzi Çelebi of Prizren (died 1524), Ottoman epic poet.
* Yirmisekiz Mehmed Çelebi (died 1732), Ottoman statesman. (en)
- Çelebi (scritto anche Čelebi in bosniaco, trascritto alla francese Tchélébi, alla tedesca Tschelebi, all'inglese o spagnola Chelebi) è un tradizionale titolo onorifico turco, usato nel periodo ottomano dopo il nome di una persona di sesso maschile con un significato che all'incirca significa "gentiluomo", originariamente indicando la nobiltà ma successivamente generalizzato ad indicare uomini istruiti. È stato un titolo principesco turco usato insieme a Khatoun o Hatun per le femmine. (it)
- Çelebi (på svenska även chelebi och tjelebi) är turkiska för "herre", "ståndsperson" och har använts främst i Osmanska riket som en adelstitel. Stundom användes ordet endast om västerlänningar och syriska kristna (den motsvarande titeln om osmanerna själva var då effendi), men även flera osmaner själva, däribland en sultan, har haft titeln. Çelebi har även i överförd betydelse blivit ett namn. En rad personer är kända under namnet Çelebi:
*
* Evliya Çelebi
* Mehmet I Çelebi är även en stad i Turkiet. (sv)
- Челеби (тур. Çelebi, осман. چلبی) — турецкий культурный термин. (ru)
- 切萊比（土耳其語：Çelebi）是土耳其語的稱謂，其意為「紳士」、「風度翩翩」或「有禮貌的」。下方列出擁有該姓氏或頭銜的知名人物：
* 鄂圖曼帝國蘇丹巴耶济德一世的兒子們在1402至1413年的鄂圖曼帝國大空位期期間為爭奪王位而戰：
* （1380年－1406年）
* （卒於1413年）
* 穆罕默德·切萊比（1390年－1421年），於內戰中勝出後登基為穆罕默德一世
* （1393年－1422年）
* （1377年－1411年）
* （1520年－1572年），鄂圖曼帝國詩人和作家
* 切萊比為13世紀波斯詩人、蘇菲派神秘主義者以及擁有800餘年歷史梅夫拉維教團的創立人鲁米後代之頭銜
* （1812年－1870年），羅馬尼亞猶太裔的幽默主義者
* 爱维亚·瑟勒比（1611年－1682年），鄂圖曼帝國旅行者
* 加齊·切萊比，14世紀錫諾普的統治者與海盜
* 赫扎芬·艾哈邁德·切萊比，17世紀鄂圖曼帝國飛行員，為拉加里·哈桑·切萊比的兄弟
* （1490年－1574年），鄂圖曼帝國大穆夫提
* （1609年－1657年），鄂圖曼帝國學者
* （1510/11年－1572年），鄂圖曼帝國學者和詩人
* （1564年－1596年），鄂圖曼帝國詩人，阿里·切萊比之子
* （1546年－1604年），鄂圖曼帝國詩人與目錄學家，阿里·切萊比之子
* 拉加里·哈桑·切萊比，17世紀鄂圖曼帝國飛行員，為赫扎芬·艾哈邁德·切萊比的兄弟
* （1459年－1515年），16世紀的鄂圖曼國政治家和詩人
* （卒於1524年），鄂圖曼帝國詩人
* 耶米赛奇兹·穆罕穆德·塞利比（卒於1732年）鄂圖曼帝國政治家 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Çelebi (scritto anche Čelebi in bosniaco, trascritto alla francese Tchélébi, alla tedesca Tschelebi, all'inglese o spagnola Chelebi) è un tradizionale titolo onorifico turco, usato nel periodo ottomano dopo il nome di una persona di sesso maschile con un significato che all'incirca significa "gentiluomo", originariamente indicando la nobiltà ma successivamente generalizzato ad indicare uomini istruiti. È stato un titolo principesco turco usato insieme a Khatoun o Hatun per le femmine. (it)
- Çelebi (på svenska även chelebi och tjelebi) är turkiska för "herre", "ståndsperson" och har använts främst i Osmanska riket som en adelstitel. Stundom användes ordet endast om västerlänningar och syriska kristna (den motsvarande titeln om osmanerna själva var då effendi), men även flera osmaner själva, däribland en sultan, har haft titeln. Çelebi har även i överförd betydelse blivit ett namn. En rad personer är kända under namnet Çelebi:
*
* Evliya Çelebi
* Mehmet I Çelebi är även en stad i Turkiet. (sv)
- Челеби (тур. Çelebi, осман. چلبی) — турецкий культурный термин. (ru)
- 切萊比（土耳其語：Çelebi）是土耳其語的稱謂，其意為「紳士」、「風度翩翩」或「有禮貌的」。下方列出擁有該姓氏或頭銜的知名人物：
* 鄂圖曼帝國蘇丹巴耶济德一世的兒子們在1402至1413年的鄂圖曼帝國大空位期期間為爭奪王位而戰：
* （1380年－1406年）
* （卒於1413年）
* 穆罕默德·切萊比（1390年－1421年），於內戰中勝出後登基為穆罕默德一世
* （1393年－1422年）
* （1377年－1411年）
* （1520年－1572年），鄂圖曼帝國詩人和作家
* 切萊比為13世紀波斯詩人、蘇菲派神秘主義者以及擁有800餘年歷史梅夫拉維教團的創立人鲁米後代之頭銜
* （1812年－1870年），羅馬尼亞猶太裔的幽默主義者
* 爱维亚·瑟勒比（1611年－1682年），鄂圖曼帝國旅行者
* 加齊·切萊比，14世紀錫諾普的統治者與海盜
* 赫扎芬·艾哈邁德·切萊比，17世紀鄂圖曼帝國飛行員，為拉加里·哈桑·切萊比的兄弟
* （1490年－1574年），鄂圖曼帝國大穆夫提
* （1609年－1657年），鄂圖曼帝國學者
* （1510/11年－1572年），鄂圖曼帝國學者和詩人
* （1564年－1596年），鄂圖曼帝國詩人，阿里·切萊比之子
* （1546年－1604年），鄂圖曼帝國詩人與目錄學家，阿里·切萊比之子
* 拉加里·哈桑·切萊比，17世紀鄂圖曼帝國飛行員，為赫扎芬·艾哈邁德·切萊比的兄弟
* （1459年－1515年），16世紀的鄂圖曼國政治家和詩人
* （卒於1524年），鄂圖曼帝國詩人
* 耶米赛奇兹·穆罕穆德·塞利比（卒於1732年）鄂圖曼帝國政治家 (zh)
- لقب الجلبي (بالتركية: Çelebi) هو لقب عائلة تركي الأصل، ويُنطق الچلبي (التشلبي). يعني الرجل القوي والحكيم ويشير كذلك إلى النبلاء والقادة. استخدم طيلة عمر الدولة العثمانية كلقب رسمي فقد كان يستخدمه أمراؤها في بداية الدولة واستخدمه المماليك للكتاب في دواوينها، وتوارثت عوائل عربية كثيرة حمل هذا اللقب من أيام العهد العثماني كلقب عائلي، وقد توقف استعمال هذا اللقب بشكل رسمي في تركيا بعد نهاية الدولة العثمانية. كان يحمل هذا اللقب من تركيا، أشخاص منهم: (ar)
- Çelebi (antiga transcripció Čelebi, pronunciat txelebi, generalment apareix com a Celebi) és una paraula d'origen turc que vol dir "escrivà, lector, poeta, savi, home notable en cultura, etc. Fou d'ús corrent a l'Imperi Otomà entre el segle XIII i el XVIII generalment referit a membres de les classes superiors destacats en l'aspecte cultural però també aplicat a prínceps. A Pèrsia s'utilitzava "Mirza" que era gairebé equivalent. Al segle xviii fou substituït entre els turcs per "Efendi" i va esdevenir ocasionalment un nom propi. Els àrabs van deformar la paraula a shalabi o djalabi, que curiosament va agafar el sentit de "barbar". (ca)
- Το οθωμανικό κράτος, θέλοντας να καλύψει άμεσα τι ανάγκες του σε ορισμένα κτηνοτροφικά προϊόντα, καθιερώνει ειδικό φόρο για τα μεγάλα κοπάδια. Γνωστός ως τζελεπικό (resm-iagnam-Icelebkeşan), η καταβολή του σε είδος και η είσπραξή του αποκλειστικά από το κράτος, οδηγεί στη σύσταση ειδικού μηχανισμού διεκπεραίωσής του. (el)
- Çelebi, deutsch auch Tschelebi (osmanisch چلبى çelebi), war im Osmanischen Reich ein verbreiteter Titel, der einen gebildeten, belesenen Mann von vornehmer Herkunft bezeichnete. Die Herkunft des Wortes ist nicht zweifelsfrei geklärt, am wahrscheinlichsten ist jedoch nach Mehmet İpşirli eine Ableitung von der turkmenischen Gottesbezeichnung çalab. Die ebenfalls häufig zitierte Zurückführung auf eine griechische Anredeform ist İpşirli zufolge kaum glaubwürdig. Ab dem 18. Jahrhundert wurde der Titel Çelebi verstärkt für Nichtmuslime wie christliche Geistliche, Adlige oder Gelehrte verwendet, davor war er mit einigen Ausnahmen (z. B. Eremya Çelebi) meist muslimischen Religionsgelehrten, Literaten, hohen Verwaltungsbeamten oder auch Söhnen des Sultans vorbehalten. (de)
- Çelebi (IPA: /t͡ʃelebi/) is a Turkish title meaning "gentleman", "well-mannered" or "courteous". Çelebi also means “man of God”, as a i-suffixed derivative from çalab (IPA /t͡ʃalab/), which means "God" in old Turkish. German linguist and Turkologist Marcel Erdal, citing Baron Tiesenhausen, traces çalab back to Arabic jallāb "importer, trader" > "importer of slaves and animals, slave merchant, master of slaves" > "(foreign) merchants" and "high social positions"; jallāb is derived from root j-l-b "to have brought, to import", ultimately from West Semitic root g-l-b "to catch, to fetch". (en)
|
