Sotiris Karaiskos's Reviews > The Nightingale

I wanted to write a cool and... academic review of this book but it's impossible for me anymore. How can you write a cool review of a book that you read the last 100 pages of trying to hold back tears? I don't know what to say exactly, it moved me so much, it troubled me, it filled me with sadness for what man is capable of doing to man, but in the end, it also gave me hope by showing the power of love and kindness in the worst moments of history. For all this, I not only recommend it but consider it a must-read book.

The book's subject is World War II, not the "official" battlefields but the equally difficult battlefields of occupied France, where the battle was more complex. You see in the "official battlefields things were simple: the enemy was in front of you, the friend beside you, it was evident what you had to do - to kill - and there were some rules that the enemy recognized. In the occupied territories, however, things were rarely simple. There you did not distinguish the enemy from the friend, you did not know exactly what to do and what not to do, the enemy did not recognize rules and on top of that you faced daily heavy moral dilemmas and you made terribly difficult decisions whose consequences left scars on your soul.

In this setting, we follow the path of two women through these hard years. One chooses the path of resistance, thus wanting to find her place in the world, the other - her older sister - simply tries to survive and save her daughter's life, helping anyone else she can. Seemingly two opposite paths but along the way it turns out that they are not so different, that they were equally difficult and could cause great pain in the end. Both required seeming submission to the conqueror, privation, effort, danger, and a life of constant fear, but in the end, they led to beneficial results. But the way all this is presented in the book has nothing to do with the search for the heroic and "strong" element as we usually find in such works, instead the resistance - active or passive - is presented as a work of love. The driving force of the two sisters is love, it pushes them, it makes them find strength, it makes them overcome their wounds. That is why what dominates the pages of the book is sensitivity, not rage and anger at the barbarities of the Nazis. The horror of course exists, the terrible people were and still are next to us and they will certainly repeat the same story over and over again, but there will always be people with noble feelings and sensitivities. In the darkest night a nightingale will sing.

Ήθελα να γράψω μια ψύχραιμη και... ακαδημαϊκή κριτική για αυτό το βιβλίο αλλά μου είναι πια αδύνατο. Πώς μπορείς άραγε να γράψεις μια ψύχραιμη κριτική για ένα βιβλίο που διάβασες τις τελευταίες 100 σελίδες του προσπαθώντας να συγκρατήσεις τα δάκρυα σου; Δεν ξέρω τι να πω ακριβώς, με συγκίνησε τόσο, με προβλημάτισε, με γέμισε θλίψη για αυτά που είναι ικανός να κάνει ο άνθρωπος στον άνθρωπο, στο τέλος, όμως, μου έδωσε και ελπίδα δείχνοντας τη δύναμη της αγάπης και της καλοσύνης μέσα στις χειρότερες στιγμές της ιστορίας. Για όλα αυτά όχι απλά το συνιστώ αλλά θεωρώ ότι είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί.

Το θέμα του βιβλίου είναι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, όχι όμως τα "επίσημα" πεδία των μαχών αλλά τα εξίσου δύσκολα πεδία της κατεχόμενης Γαλλίας, όπου η μάχη ήταν πιο περίπλοκη. Βλέπετε στα "επίσημα πεδία μαχών τα πράγματα ήταν απλά: ο εχθρός ήταν μπροστά σου, ο φίλος δίπλα σου, ήταν ιδιαίτερα σαφές το τι πρέπει να κάνεις - να σκοτώσεις - και υπήρχαν κάποιοι κανόνες που ο αντίπαλος αναγνώριζε. Στις κατεχόμενες περιοχές, όμως, τα πράγματα ήταν σπανίως απλά. Εκεί δεν ξεχώριζες τον εχθρό από τον ��ίλο, δεν γνώριζες τι ακριβώς τι έπρεπε να κάνεις και τι όχι, ο αντίπαλος δεν αναγνώριζε κανόνες και πάνω σε όλα αυτά αντιμετώπιζες καθημερινά βαρύτατα ηθικά διλήμματα και έπαιρνες τρομερά δύσκολες αποφάσεις που οι συνέπειες τους αφήνανε στίγματα στην ψυχή σου.

Σε αυτό το σκηνικό παρακολουθούμε την πορεία δύο γυναικών μέσα σε αυτά τα σκληρά χρόνια. Η μία επιλέγει το δρόμο της αντίστασης, θέλοντας έτσι να βρει τη θέση της στον κόσμο, η άλλη - η μεγαλύτερη αδερφή της - προσπαθεί απλά να επιβιώσει και να σώσει τη ζωή της κόρης της, βοηθώντας όποιον άλλον μπορεί. Φαινομενικά δύο δρόμοι αντίθετοι αλλά στην πορεία αποδεικνύεται ότι δεν διαφέρουν τόσο πολύ, ότι ήταν εξίσου δύσκολοι και μπορούσανε στο τέλος να προκαλέσουν μεγάλο πόνο. Και οι δύο απαιτούσαν φαινομενική υποταγή στον κατακτητή, στέρηση, προσπάθεια, κίνδυνο και ζωή σε μόνιμο φόβο, στο τέλος, όμως, οδηγούσαν σε σωτήρια αποτελέσματα. Ο τρόπος όμως που παρουσιάζονται όλα αυτά στο βιβλίο δεν έχει καμία σχέση με την αναζήτηση του ηρωικού και "δυνατού" στοιχείου όπως τα συναντάμε συνήθως σε τέτοια έργα, αντιθέτως η αντίσταση - ενεργητική ή παθητική - παρουσιάζεται ως ένα έργο αγάπης. Η κινητήριος δύναμη των δύο αδελφών είναι ο έρωτας, αυτός τις ωθεί, αυτός τις κάνει να βρούνε τη δύναμη, αυτός τις κάνει να ξεπεράσουν τις πληγές τους. Για αυτό αυτό που κυριαρχεί στις σελίδες του βιβλίου είναι η ευαισθησία, όχι η οργή και ο θυμός για τις βαρβαρότητες των ναζί. Η φρίκη φυσικά υπάρχει, οι απαίσιοι άνθρωποι ήταν και ακόμα είναι δίπλα μας και είναι σίγουρο ότι θα επαναλαμβάνουν συνεχώς την ίδια ιστορία, θα υπάρχουν, όμως, πάντα απέναντι τους άνθρωποι με ευγενή συναισθήματα και ευαισθησίες. Μέσα και στην πιο σκοτεινή νύχτα ένα αηδόνι θα κελαηδά.