Ezgi's Reviews > Altın Kâse

1902 ve 1904 yılları arasında seri bir şekilde yayımladığı Güvercinin Kanatları ve The Ambassadors ile birlikte Henry James’in en güçlü eserlerinden kabul ediliyor Altın Kase. Romanın, klasiklerin geneline söyleyebileceğimiz gibi klişe bir konusu var. James iki evliliğin hikayesini anlatıyor. Amerikalı bir sanat koleksiyoneri olan Adam Verver kızını bir prensle evlendirir. Avrupa’da son demlerini yaşayan kraliyet ailelerinin son üyelerinden birini de tıpkı bir sanat eseri gibi satın alır. Maggie evlendikten sonra babasının yalnız kalacağını düşündüğü için babasına da uygun bir eş bulmak ister. Bulduğu eşse Maggie’nin kocasının eski sevgilisidir. Bu iki çiftin kışkırttığı olaylar, sakladıkları sırlar ve çevirdikleri dolaplar üzerine bir roman.

Konusu basit gibi görünse de Henry James muazzam bir derinlikle anlatıyor. Baba kız ilişkisi, eş ilişkileri, yasak ilişkiler gibi birçok farklı ilişkiyi derinlemesine işliyor. Eşler arasında olduğu kadar arkadaşlık ve aile ilişkilerindeki sadakati de sorguluyor. Romanın dili çok dolambaçlı, ilişki ağının genişliğini ve detaylarını okuru yormadan anlatıyor. Okurken bir ihanet hikayesine dönüşeceğini düşündüm ama James daha fazlasını veriyor. Sadakatsizliklerin ardında yıkılmış insanlar bulmuyoruz. Baba figürü özellikle ilginçti. Kızını evlendirirken aslında kızına bir unvan almak istiyor. James’in birçok romanında işlediği masum Amerikalı ve medeni ama yozlaşmış Avrupalı imgesi bu kitapta da var. Bunu her ne kadar melodrama çevirse de kötülüğü genel olarak Avrupa’ya yerleştiriyor. Baba da masum bir Amerikalı aslında. Ama James insan psikolojisine öyle hassasiyetle yaklaşıyor ki yakalamak istediği imgenin de ötesine geçiyor. Babanın da pek masum olmadığını fark ediyoruz okudukça.

Baba gibi ihanete uğrayan Maggie de masumiyetini sorguladığım karakterlerden. Babası bir prens satın alırken bundan memnun. Aldatılma sonrasında bile sanki bir sadakatsizlik gösteri izlemiş gibi kurnaz davranır. Romanın çatışmasını psikolojik olarak harika bir gerginlikle kuruyor. Duygular ve tepkiler üzerine küçük detayları, karakterlerin amaçları ve tepkilerini kademeli olarak berraklaştırıyor. Yoğun anlatımını eğlenceli hale getiren de bu stil oluyor. Tüm karakterlerin psikolojilerini girift bir ağ gibi kullanıyor. Modernist yazarların kullandığı bir yöntem bu. Proust, Joyce gibi modernizmin devlerini önceleyen bir yazar kesinlikle. Modernistlerin yaptığı gibi tüm olayları karakterlerin diyaloglarından öğrenmemizi sağlıyor. Bilinç akışına giden yolda bir basamak olduğunu düşünüyorum. Klasikler içinde hiçbir zaman popüler olmasa da çok kendine has bir roman. Klasik değil modern klasik diye sınıflandırılacak kadar ilginç ve yenilikçi bir üslubu var. Çok keyifli bir okumaydı.