Jeroen Decuyper's Reviews > Jours de sable

"Coup de coeur" stond er op het kattenbelletje in de vorm van een hartje dat op deze lijvige en zware graphic novel kleefde, geschreven. Zo raadt de eigenaar van de uitnodigende stripzaak "La Maison de la bande dessinée" aan het Centraal Station van Brussel zijn persoonlijke favorieten aan bij zijn publiek. Nog nooit heb ik zijn zaak verlaten zonder een stripverhaal in mijn handen en dat was die keer niet anders. Onder de buit van dit bezoek het in het voorjaar van dit jaar verschenen "Jours de sable".

De 22-jarige fotoreporter John Clark dient zich aan bij de Farm Security Administration (FSA) om op missie gezonden te worden richting hartje van de VS. Daar moet hij via beelden ("Une image vaut plus que mille mots" luidt immers het adagio) getuigen van de dramatische situatie waarin de boeren van de Dust Bowl zich door de droogte en de zandstormen bevinden.

John gelooft oprecht dat zijn foto's naar de essentie van het leven ter plaatse kunnen peilen. Hij kwijt zich dan ook zorgvuldig van zijn taak, maar gaandeweg knaagt er iets aan zijn geweten, zonder dat hij daar precies de vinger op kan leggen. Naarmate hij dieper doordringt in het land en in de ziel van de bewoners, stelt hij zijn missie in vraag, alsook de beweegredenen waarom hij zich met zoveel passie en energie op de fotografie heeft gestort. Het is één van de personages onderweg, Dwayne, een zwarte boer die het Zuiden - om evidente redenen - kunnen ontvluchten is, die hem een spiegel voorhoudt: "Ce ne sont que des photos. Elles ne peuvent montrer que la surface des choses. La surface." In die zin transformeert het reisverhaal in een initiatie en wordt de graphic novel een coming of age-verhaal.

De tekeningen zijn magistraal, alsook de - soms spaarzame - conversaties. Elk van de acht hoofdstukken beginnen met een authentieke zwart-wit foto uit die periode. Elk van die foto's zou van het lijstje kunnen komen dat John bij het begin van zijn missie meegekregen heeft van de FSA. Elk van die foto's is een toegevoegde waarde en drukt de dromerige lezer met de neus op de feiten: dit is geen fictie, dit is keiharde realiteit. Mocht de lezer dat vergeten, bij aanvang van het verhaal staat er in drukletters Avertissement: "Ceci est une oeuvre de fiction à caractère historique. Le cadre et les événements liés au Dust Bowl et à la Grande Dépression sont basés sur des faits réels, mais les personnages mis en scène sont fictifs."

Het kleurenpalet van Aimée de Jongh blijft in de aarde- en zandtinten en vermijdt het gebruik van blauw en groen, met als enige uitzondering weliswaar de kleur van de wagen van John en die ene pagina met een flashback uit het leven van één van de personages, Betty. Een beeld uit betere tijden. Het zorgt voor een sombere en sobere inkleuring en dito sfeer, die het verhaal echter des te krachtiger maken.

In het nawoord dat een tiental pagina's beslaat, krijgt de lezer een korte achtergrondschets van het werk van de FSA, over het ontstaan en de historische achtergrond van de Dust Bowl en een korte profetische knipoog naar de huidige klimaatopwarming. Een nieuwe Dust Bowl, daarom niet op de exact dezelfde plaats, valt immers helemaal niet uit te sluiten. In datzelfde nawoord verwijst de auteur naar nog meer fotomateriaal en legt ze de link naar "De Druiven der Gramschap" van Steinbeck, waarin de auteur focust op de grote migratiestroom vanuit de Dust Bowl richting Californië. Een toegevoegde waarde bij het verhaal.

Kortom, wat een machtige roman graphique. Sans aucun doute un coup de coeur.