Sine's Reviews > Böcü

şimdi bu güzelim kitabı üç hafta elimde süründürmemişçesine, yarınlar yokmuş gibi öveceğim; hazır olun.

öncelikle, şuraya bir değinmeden rahat edemeyeceğim; iki tür reading slump vardır: kitap yüzünden girilen ve kitaba rağmen girilen. ben bu kitabı okurken ikincisini yaşadım. olur öyle, insanız sonuçta, makine gibi her gün 500 sayfa okuma iddiam yok. sadece bu uzun uzadıya okumamın sebebini belirtmek istiyorum; güzelmiş ama zor okunuyormuş sanmayın, çekinmeyin diye. bilakis çok akıcı, ve çok eğlenceli. kahkaha attığım oldu çok defa.

gelelim kitabın kendisine. rusya’da bir “patlama” olmuş: besbelli bir nükleer patlama. ve geride kalan tüm toplum ortaçağ düzeyine geri dönmüş durumda, üstelik türlü mutasyonlar ve neye göre olduğu yeniden tanımlanan sosyal statülerle. güzellik algısı baştan yaratılmış, “eskiyi” hatırlayan, ananlarla dalga geçiliyor, fare standart bir besin olmuş (evet camus evet kaçamadım senden evet sus), adetler usuller karman çorman olmuş… detayıyla anlatmak istemiyorum, özetle çok güzel, her detayıyla hayal edilmiş ve kurgulanmış bir distopya böcü.

ve bütün bu can pazarının içinde hem eskilerin, hem eskiyi hiç görmemişlerin edebiyatla ilişkisini okumak çok eğlenceli. rus edebiyatından öyle güzel şairleri, şiirleri, yazarları, eserleri öyle doğru anlara yerleştirmiş ki tolstaya, edebiyattan zevk alan birinin mutlu olmaması imkansız. bazen kahkaha atarak okudum, bazen gözlerim doldu. tolstaya ile karşılıklı sabahlara kadar övmemiz gereken konulardan biri rus edebiyatı ise bir diğeri kitaplar. kitap okumak. okuyacak sonsuz kitabın olması. okumaya ömrün yetmemesi. kitaplara zarar verenleri dövmek istemek.

kitabın biraz da dilini övmek istiyorum çünkü bütün bu başarısını temelinde diliyle kurduğu atmosfere borçlu bence. hatta biraz ileri gideyim: bence tüm “çok iyi” kitapların dille ilgili bir derdi var. tolkien. tolstoy. marias. proust. hepsinde konunun kendisi kadar, hatta belki daha fazla, dil alan kaplıyor, anlatıma temel oluşturuyor. bu kitapta da o geri kalmışlığı, tahammülfersa cahilliği hem anlatım dili ile, hem diyaloglarla çok iyi vermiş tolstaya. nefret ettikleri lider için ağız alışkanlığı ile “sağolsun” demek… yani buna her seferinde gülemezsin sine?

ve dili özelinde de çevirisinin sabahlara dek övülmesi lazım. geri kalmış toplumun şiveleri, sözde “gelişmiş” kesimin gereksiz abartılı kelimeleri, kelime oyunları, dipnotları; hatta ismiyle ilgili açıklama bile… ben banu’nun okuduğu zaman bu kitap hakkında söylediklerinden ilhamla bizim büyük challenge’ımız listesine “çevirisi nedeniyle merak ettiğiniz bir kitap” maddesini yazmıştım, ve bu kitabı da bizzat bu madde için okudum haliyle –muhteşem bir tercih oldu. seneye de “özenli çevirisini okurken zevkten dört köşe olduğunuz bir kitap” diye madde yazıp herkese okutmak isterim açıkçası.

velhasıl jaguar’ın prospero serisinin ve rus alfabesindeki her bir harfin temsil ettiği değerlerin hastasıyım efenim.